جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور پدیدآورندگان
>
شمس , محمدجواد ( دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه بینالمللی امام خمینی قزوین)
جستجو در
عنوان
پدیدآورنده
توصیفگر
موضوع
ناشر
زبان
نوع منبع
رشته تحصیلی
مقطع تحصیلی رساله تحصیلی
تاریخ
محل
جستجو در متن
همه موارد
برای عبارت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 53
عنوان :
تصحیح، ترجمه و تحقیق فصل اسماعیلیه از نسخه الفرق ابومحمد یمنی
نویسنده:
پدیدآور:حسین عربی استاد راهنما: مهدی حسنزاده استاد مشاور: محمدجواد شمس
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
فهرست نوشته ها
فهرست منابع انگلیسی و زبان های دیگر
زبان :
فارسی
چکیده :
کار حاضر به تصحیح و ترجمة فصل فرقة اسماعیلیه از نسخة خطی کتاب الفرق تألیف ابومحمد یمنی، یکی از منابع قدیمی و ارزشمند در معرفی فرق اسلامی پرداخته است. نویسنده در این فصل از کتاب خود فرقة اسماعیلیه و مهمترین اصول اعتقادی آن¬ها را با استنادات فراوان به کتب نویسندگان اسماعیلی معرفی می¬کند. از نظر او اسماعیلیان از جمله فرق باطنیه محسوب می¬شوند که به دنبال بیان تأویلی برای ظاهر پدیده¬ها هستند و خود را به محمد بن اسماعیل بن جعفر صادق (ع) منسوب می¬کنند. ابومحمد به شکلی مفصل اعتقادات اسماعیلیان را در مسائلی از قبیل کتم اسرار، بستن پیمان، توحید، حشر، نشر، قیامت و نیز تأویلات ایشان را دربارة آیات، روایات نبوی و احکام شریعت بیان می¬کند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحولات الهیات مسیحی بر مبنای شوراهای کلیسایی قرون وسطی
نویسنده:
پدیدآور: زهرا دانش مهر استاد راهنما: محمدرضا عدلی استاد مشاور: محمدجواد شمس
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
فهرست نوشته ها
فهرست منابع فارسی
فهرست منابع انگلیسی و زبان های دیگر
زبان :
فارسی
چکیده :
الهیات در مسیحیت به تدریج به وجود آمده و پیدایش آن به فعالیتهای آباء اولیه باز می گردد. با توجه به ادوار مختلف در الهیات مسیحی، در دوره نخست، الهیات مسیحی بیشتر به عنوان دفاعیه نویسی رواج داشت و با سیطره مسیحیت از قالب دفاعیه خارج شده و توسط اندیشمندان مسیحی به شکل اولیه خود دست یافت. در دوره دوم؛ الهیات مسیحی شکوفایی دوره نخست را نداشته و بجز مقطعی در قرون دوازدهم و سیزدهم که الهیات مدرسی به ظهور رسید، دوران تاریک و خاموش خود را سپری کرد. بعنوان مثال، قرن 13، قرن تأسیس دانشگاه های بزرگ و معتبر در اروپا بوده که یکی از آنها، دانشگاه پاریس می باشد. دانشگاهی که درواقع دانشگاه مسیحیت تمام مغرب زمین بوده و به همین علت، اساتیدی از ممالک مختلف (الکساندر هالز از انگلستان، بناونتوره قدیس ، قدیس توماس آکویناس از ایتالیا، آلبرت کبیر از آلمان و...)، اما به زبانی واحد (زبان آئین مذهبی مسیحی)، درآن تدریس میکردند. علاوه بر این، در قرن سیزده، نوعی هماهنگی و تعادل قدرتها به وجود آمد و مسیحیت موفق شد تا حدودی وحدت کلمه خود را در مناطق غربی حفظ کند. لازم به ذکر است که پس از گسترش مفهوم «الهیات» در قرون وسطی، این واژه شامل تمامی ابعاد دینشناختی؛ اعم از شناخت ذات خدا، روابط خدا و انسان و وظایف انسان در قبال خدا گردید. در خلال سالهای 313 الی 451 ؛ شوراهای مهم و جامع برای حل مناقشات الاهیاتی بوجود آمده و هدف این شوراها حل مناقشات بینالکلیسایی و تدوین اعتقادنامههای مهمی در آن دوران بود.از میان مهمترین دستاوردهای شوراهای جهانی کلیسا در قرون وسطی میتوان به تلاش برای تثبیت جایگاه کلیسا به عنوان قدرتی فرازمینی و استفاده از تکفیر در مقابل کسانی که میخواستند به مقابله با سلطهی کلیسا بپردازند اشاره کرد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تصحیح و تعلیق تذکره جاده العاشقین اثر شریفالدین حسین خوارزمی
نویسنده:
پدیدآور: بیبیزهرا هاشمی فراشاه استاد راهنما: علی اشرفامامی استاد مشاور: محمدجواد شمس
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
فهرست نوشته ها
فهرست منابع فارسی
زبان :
فارسی
چکیده :
این رساله تصحیح تذکرهی «جاده العاشقین» تألیف شیخ شریف الدین حسین خوارزمی فرزند و مرید شیخ کمالالدین حسین خوارزمی است و دربردارندهی مناقب شیخ صوفی ای است که مروج فعالی در تربیت پیروان خود بود و در این مقام حلقهی پیوند عمدهای در سلسلهی کبرویهی همدانیهی ذهبیه به شمار میرود.این تذکره به قلم شخصیتی است که خود مرید مستقیم پدر و مصاحب دائم اودرسفروحضراست، بنابراین منبع مهمی برای شناخت سلسله کبرویه همدانیه در ماوراءالنهر(آسیای مرکزی) به شمار میرود. از مهمترین منابع مولف میتوان به کتاب مفتاح الطالبین محمود غجدوانی اشاره کرد و به لحاظ سبک نوشتار، اثری منثور و آمیخته به نظم است. این رساله مشتمل بر پیشگفتار، مقدمه، متن اصلی و تعلیقات است. در مقدمه سعی شده علاوه بر معرفی کامل شیخ شریفالدین حسین خوارزمی(بخش دوم) و معرفی کامل تذکرهی جاده العاشقین (بخش سوم) با استعانت از مستندات، از چهرهی سه عارف بزرگوار(کمالالدین حسینبنحسن خوارزمی، کمالالدین حسین بن شهابالدین خوارزمی و تاجالدین حسین تبادکانی خوارزمی) که همنامی آنها موجب اختلاط شخصیت تاریخی آنها گشته، ابهامزدایی شود.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل و نقد دیدگاه صوفیان درباره وحدت وجود ابنعربی با تأکید بر آراء شیخ علاءالدوله سمنانی، سید محمد گیسودراز و شیخ احمد سَرهِندی
نویسنده:
پدیدآور: مرتضی کربلایی استاد راهنما: حامد ناجی اصفهانی استاد مشاور: محمدجواد شمس استاد مشاور: محمد نصیری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
وحدت وجود
,
عرفان اسلامی
,
وحدت شهود
,
«وحدت وجود» و «وحدت شهود»
,
وحدت وجود ابن عربی
,
عرفان اسلامى
,
تاریخ عرفان اسلامی
,
تاریخ عرفان
,
عرفان نظری
چکیده :
نظریه وحدت وجود یکی از اندیشههای اساسی عارفان مسلمان است که از سدههای نخستین شکلگیری تصوف و عرفان اسلامی در بیان و نوشتههای ایشان به آن اشاره شده است. با ظهور ابنعربی در قرن هفتم هجری این نظریه از تحلیلها و تبیینهای دقیق و منسجم تری برخوردار شد و بنمایه اصلی مکتب عرفانی وی را تشکیل داد. پس از ابنعربی، قونوی و دیگر شارحان اندیشههای وی به تثبیت و تحلیل عقلانی نظریه وحدت وجود پرداختند. تا جایی که دیدگاه ابنعربی میان مشایخ تصوف و عرفان مقبولیت فراگیری پیدا نمود. در این میان شیخ علاءالدوله سمنانی(م736 ق) و سید محمد گیسودراز(م825 ق) و شیخ احمد سَرهِندی (م 1034 ق) از مشایخ تأثیرگذار خراسان و شبه قاره هند مقابله جدی با وحدت وجود ابنعربی نمودهاند. انتقادات ایشان ناظر به: 1ـ استعمال قید اطلاق بر وجود خداوند 2ـ یکی دانستن حق و خلق 3ـ متصف شدن خداوند به صفات مذموم 4ـ حلول و اتحاد حق با خلق و 5ـ قرب، معیت، سریان و احاطه ذاتی حق نسبت به عالم میباشد. سمنانی و به پیروی وی، گیسودراز و سرهندی از طرفداران نظریه وحدت شهود در مقابل وحدت وجود میباشند. در پژوهش حاضر پس از تبیین نظریه وحدت وجود با توجه به آثار ابنعربی و شارحان مکتبش و نیز بیان آراء وجودشناسی و انتقادات سمنانی و گیسودراز و سرهندی، در مقام تحلیل و نقد انتقادات، این نتیجه حاصل شده که ایرادات ایشان برخاسته از 1ـ شرایط فرهنگی و اجتماعی زمانه و در نتیجه تفکیک اعتقادات دین اسلام از هندوئیسم و بودیسم بوده است. همچنین2ـ عدم وصول به عمق کلام ابنعربی در اطلاق مقسمی وجود و3ـ خلط میان اعتبارات وجود (قسمی و مقسمی)4ـفضای تنزیهی حاکم بر نظام وجودشناسی سه عارف فوق الذکر از مواردی است که در مقام تحلیل و بررسی مورد توجه قرار گرفته است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل اندیشههای انتقادی ابوالحسن شاذلی و طریقت شاذلیه
نویسنده:
مرتضی خسروشاهی ، محمد جواد شمس ، رضا الهی منش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
چکیده :
طریقت شاذلیه، عنوان یکی از طریقتهای صوفیانهای است که ابوالحسن شاذلی (593-655 ه.ق.) آن را بنا نهاد. ابوالحسن با تأسیس طریقت خود در پی ایجاد تحولی اساسی در تصوف زمان خود برآمد. او به روش و منطق سلوک صوفیانی که در دوران معاصرش میزیستند منتقد بود. مسائلی همچون ریاضت، کرامتگرایی، سماع، دیانت و شریعت در سلوک، شغل و پوشش صوفیان، بیشترین سهم را در این نقدها داشت. وی با مطرحکردن طریقی نو در سلوک، که آن را «طریق شکر» نامید، به اصلاح این امور اقدام کرد. پس از ابوالحسن شاذلی، ابوالعباس مرسی، خلیفه و شاگرد تراز اولش، ابنعطاءالله سکندری، ابنعجیبه و نیز احمد الزروق بیشترین نقش را در انتشار شاذلیه بر عهده داشتند. امروزه نیز این طریقت توانسته است میلیونها مسلمان را به خود جذب کند و از نشاط خوبی برخوردار است. تحقیق پیش رو با مطالعه در آثار و اندیشههای سلوکی ابوالحسن شاذلی باورهای سلوکی وی را تحلیل کرده و اصول و مبانی عرفانیاش را کاویده است. بنابراین، محبت الله، خلوتگزینی در سلوک، ضرورت شیخ و استاد، ذکر و ولایت را باید از اصول پنجگانه سلوک در طریقت شاذلیه دانست.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 33 تا 51
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
روششناسی کاربست احادیث نبوی در آثار عرفانی هفت قرن نخست
نویسنده:
محمد رجاء صاحبدل ، محمدجواد شمس ، شهرام پازوکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
چکیده :
حدیث نزد عارفان و صوفیان، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چنانکه در تبیین چارچوبهای فکری خود هم بهصورت تالیتلو آیات قرآن و هم بهصورت مستقل آمدهاند. کاربست بیشاز دههزار «حدیث» و «شِبه حدیث» مؤید همین کارکرد و جایگاه است. این در حالی است که در بخشی از این کاربستها، گاه با یک نظام منسجم و مدوّن مواجهمیشویم و در بخش دیگر، که از نظر کمّی بیشتر است، هیچ و ترتیب و آداب ظاهری لحاظنشدهاست و صرفاً کارکرد معنایی «حدیث» مدنظر قرارگرفتهاست. عارفان و صوفیان، اگر آشنا به حدیث و حتی فراتر از آن، از جملۀ «محدّثان» باشند، بهدلیل جهانبینی و روش خاصشان، «تلقّی» و «کاربستی» منحصربهخود دارند. این «انحصار در روش» بهمعنای وجود «رویکرد واحد» در مواجهه با حدیث نیست؛ چنانکه گروهی از ایشان نقل حدیث را مشروط به تحقق اموری مانند «تزکیه نفس» کردهاند و گروهی دیگر سختگیرانه قائلشدهاند هیچگونه نقل حدیثی ممکن نیست. در این مقاله با تکیه بر منابع کتابخانهای، به بررسی کمّی و کیفی احادیث بهکاررفته در اهمّ آثار منثور عرفانی هفت قرن نخست پرداختهشدهاست. اینکه استناد به روایات درطی هفت قرن روبهفزونی گذاشتهاست و عرفا و صوفیه، بیش از آنکه درصدد تبیین روششناسی خود در تلقی و مواجهه با حدیث باشند، با نظر به کارکرد اثباتگرایانه «حدیث نبوی» در تثبیت تعالیم و اهدافشان از آنها بهرهبردهاند از مهمترین نتایج مقاله حاضر است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 23 تا 46
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
دردمندی عارفانه در نگرش فخرالدین عراقی
نویسنده:
محمدجواد شمس ، مجید فرحانی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مراجع
زبان :
فارسی
چکیده :
پژوهش حاضر به بررسی مفهوم عارفانۀ درد در دیوان اشعار فخرالدین عراقی میپردازد. این درد که همان درد دورافتادگی از خداوند است، جان بنده را از خواب غفلت بیدار و دلش را به دیدار دلدار مشتاق میکند و به جستوجو و طلب کوی یار میکشاند. گفتنی است دردمندی عارفانه در اشعار عراقی، به دو گونۀ متفاوت مطرح است: نخست به شکل دردی ناخوشایند و سهمناک که ذاتاً مطلوب طبع محب نیست و تحمّل این درد برای او بسیار دشوار و گاه ناممکن است، اما محب برای تکامل روحی و تعالی معنوی ناچار است نسبت به درد صبور و شکیبا باشد، تا روزی که به مقام وصال نائل و دردش درمان شود. دردِ دوم به شکلی لذّتبخش و شیرین نمود یافته است، بهگونهای که عاشق بدان تمایل دارد و آن را درمان تلقّی میکند. بنیان این پژوهش بر اساس بررسی مفهوم درد، در دو نگرش معرفتی است: نخست نگرش بُعد و دوری، دوم نگرش قُرب. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی هندسۀ فکری عراقی را در بارۀ معرفت درد قابل تفسیر میکند و تناقض موجود در شناخت درد در دیوان او را با تکیه بر نگرشهای یادشده تا حدودی مرتفع میسازد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 223 تا 248
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی جایگاه تکوینی حضرت ولی عصر (عج)بر اساس برخی از صفات ایشان در زیارات مأثوره
نویسنده:
شهلا امینی ، حامد ناجی اصفهانی ، محمد جواد شمس
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
مراجع
زبان :
فارسی
چکیده :
رحمت واسعه الاهی همواره از جانب ذات خداوند سبحان به سوی مخلوقات در جریان است. به دلیل سنخیتنداشتن مخلوقات با ذات خداوندی، نیاز به واسطهای است که این رحمت را دریافت کند و به مخلوقات برساند. این واسطه در عصر حاضر حضرت ولی عصر f است. اگرچه ما در زمان غیبت از نعمت ولایت تشریعی ایشان محرومیم، اما بررسی جایگاه تکوینی حضرت به عنوان واسطه فیض الاهی موضوعی است که ما با استفاده از روش توصیفیتحلیلی و با بررسی سه صفت از اوصاف ایشان، به آن پرداختهایم. مهمترین دستاوردهای این مقاله چنین است: مظهریت تام حضرت ولی عصر برای همه اسمای الاهی و همچنین تناسب با کل عوالم وجود از طریق تجلییافتن در تمام اسما به نحو سریانی به حکم مظهریت اسم جامع «الله»، شأنیت خلافت الاهی را برای ایشان رقم زده است. حضرت به واسطه خزائن اسمای الاهی، که به منزله قوای ایشان است، امور عالم را تدبیر میکند و به همه مخلوقات فیض میرساند. ایشان در هر لحظه و آنی با مظهری از مظاهر الاهی است و عالمی از عوالم وجود را تدبیر میکند؛ و این همراهی با مظاهر در همه زمانها بر اساس اسم «العدل» الاهی ایشان صورت میپذیرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 133 تا 157
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امیر فخرالدین یوسف صوفی و نقش وی در تحولات دوره ایوبیان در شام
نویسنده:
احمد بادکوبه هزاوه، محمد جواد شمس، عباسعلی محبی فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
زبان :
فارسی
چکیده :
امیر فخرالدین یوسف (582-647 ه.ق.) برآمده از خاندان شیخالشیوخ صدرالدین محمد (543-617 ه.ق.) از خاندانهای پرنفوذ صوفیه در شام و مصر در دوره حکومت ایوبیان (حک.: 567-648 ه.ق.) بود. وی نقش برجستهای در تحولات سیاسی و نظامی دوره ملک کامل و فرزندانش، بهویژه ملک صالح نجمالدین ایوب داشت و پس از مرگ نجمالدین یک چند به نیابت سلطنت دست یافت. در این نوشتار میکوشیم دادههای تاریخی را بر اساس الگوی نمونهپژوهی درباره اقدامات سیاسی و نظامی امیر فخرالدین یوسف، توصیف و تبیین کنیم تا از این رهگذر جایگاه و نقش متصوفه به مثابه جریانی فعال در صحنههای سیاسی و حتی نظامی در دولت ایوبیان بیش از پیش معلوم شود. مهمترین اقدامات امیر فخرالدین در امور سیاسی را میتوان در سفارتهای مختلف او از طرف ایوبیان به بغداد، مناطق گوناگون شام و سیسیل، و نقش میانجیگری وی در کاهش تنشها و منازعات سیاسی خاندان ایوبی و منازعات خارجی با صلیبیان، خصوصاً روابط صمیمی با امپراتور فردریک دوم، دانست و در امور نظامی در مقام فرمانده و امیر سپاه در جنگهای صلیبی، خصوصاً جنگ هفتم و نیابت سلطنت خاندان ایوبی خلاصه کرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 203 تا 227
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
معادشناسی در مکتب ابن عربی و آرای امام خمینی
نویسنده:
پدیدآور: مهدی فرحناکی مقدم ؛ استاد راهنما: سید محمود یوسف ثانی ؛ استاد مشاور: محمد جواد شمس
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست منابع فارسی
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
اندیشه پیرامون حیات و مرگ، محدود بودن هستی به ماده یا امتداد آن در عوالم غیر مادی، وجود جوهر پایدار در انسان، امکان حیات ابدی و ... همواره با آدمی همراه بوده و آرزوی جاودانگی و رهایی از حدود و دست یابی به آرامش و سعادت مطلق از خواسته های او بوده اند. در این راستا تبیین مساله معاد و هدایت در جهت مبانی آن از جمله رسالت های انبیا بوده و از اصول اساسی ادیان است. بحث معاد و کیفیت حیات اخروی از دو جهت دشواری خاص دارد: یکی این که به صورت حسی و تجربی قابل درک نبوده، و آگاهی از جزئیات و کیفیت آن از قلمرو عقل نیز خارج است. دیگر آن که به جهت تأخر موضوعی، بسیاری مباحث معرفتی در مقدمات آن دخیل بوده و لذا تبیین و درک حقایق آن متخذ از حوزه های معرفتی متنوع و گوناگونی است که بر آن مقدم اند.در عرفان نظری اگرچه مساله معاد به عنوان قوس صعودی هستی حائز اهمیت است اما در منظر عرفای مسلمان کمتر مورد توجه قرار گرفته و تبیینی منسجم نیافته است. به طوری که در تاریخ عرفان اسلامی و با رویکرد عرفانی اثری مستقل در این باب در دسترس نیست و به ندرت در ضمن سایر مباحث مجال طرح یافته است. از آنجا که مباحث وحدت وجود و نظام مظهریت، تکرار ناپذیری تجلی، چینش نظام هستی براساس نظام اسماء و حضرات خمس، ماهیت مظهری عالم و هویت سلوکی و استکمالی نفس انسانی مبانی مکتب ابن عربی و نیز آرای امام خمینی هستند، مطالعه و تبیین هر مساله ای از جمله معاد در نگاه ایشان بدون توجه به این مبانی پذیرفتنی نیست. در این نگاه، وجود، واحد است(حق) و ظهوری دارد که عالم است و بطونی که اسماء است و برزخی جامع که واسطهی بین آن دو می باشد.(انسان کامل) نظام ظهوری عالم به دو قوس نزول و صعود تقسیم می شود که یکی متضمن سیر از وحدت به کثرت است که حضرات خمس را شامل می شود که طی آن حق از هویت مطلق خویش به عوالم مادون تنزل یافته و براساس همان درجات و عوالم، ارتقای مظاهر ناقص و سیر از کثرت به سوی وحدت واقع می شود. تعطیل فیض رحمانی غیرممکن است و مدارج و معارج فیض الهی دایره وجود را تشکیل می دهد. همان گونه که ظهور موجودات در قوس نزول و در مراتب کثرت با تجلیات اسمائی اتفاق می افتد، زوال آنها در قوس صعود با تجلیات جلالی در مراتب وحدت صورت می گیرد. اسمایی چون قهار، واحد، فرد، صمد، معید، ممیت و ماحی سبب این زوال اند. بر این اساس بحث معاد نیز به مراحلی از تطورات وجود می پردازد. سیر جهان و انسان تا قیامت و پس از آن، انعدام و ایجاد نیست، بلکه ظهور و اخفاست.بر این اساس مرگ امری وجودی و از مراحل مسیر کمال انسان و نتیجهی استقلال تدریجی نفس از طبیعت است. مرگ انتقال از نقص به کمال، از قوه به فعل و انتقال از عالم ظهور به عالم بطون است. قیامت از میان رفتن تعین کثرات و رفع حجاب است همان طور که صفات جمالی حق مانند حی، رحمان و رحیم موجب افاضه فیض و استقرار تعینات خلقی است، همان طور نیز تجلی صفات جلالی و اسماء قهری موجب انهدام و بطلان تعینات می گردد. قیامت از هم پاشیدن نظام کیهانی نیست بلکه بازگشت به اصل است چراکه تعطیل فیض و انهدام کائنات امکان پذیر نیست. قیامت پلی بین دو نحوه بودن است که مستلزم بازگشت فرعی به اصل خود است یعنی به اعتباری بمیرد و به اعتبار دیگر احیا شود و هر قیامت مرگی دربردارد و مرگ، در مورد انسان رفع حجاب از تعینات جسمانی است. اصل تکرارناپذیری تجلی در این مکتب نیز علاوه بر این که اشکال اعادهی معدوم را برطرف می سازد، به تبیین تبدل صور انسان متناسب با نشئات مختلف (با وجود بقای جوهر و حفظ هویت) کمک می کند، و نیز مبنایی برای بحث تکامل برزخی یا اخروی است.از سویی دیگر معادشناسی با انسان شناسی ارتباطی وثیق داشته و راه یافتن به حقیقت معاد بدون شناخت نفس به منزله هویت و جوهر انسان که تمام صفات و ملکات وجودی او را دربردارد، امکان پذیر نیست. ابن عربی و امام خمینی به تبع اعتقاد به دو نشئه جسمانی و معنوی به هر دو معاد روحانی و جسمانی معتقدند و جسم در تعریف ایشان مصادیقی بیش از جسم مادی و عنصری یافته و در اطوار مختلف سیر صعودی تنوع می پذیرد. از این نگاه، نفس، حقیقتی مجرد است که در هیچ نشئه ای از تدبیر بدن منصرف نمی شود و به تناسب هر نشئه بدنی انشا می کند و این انشا، منافاتی با وحدت هویت انسان ندارد. باطن انسان در دنیا صورت ظاهر او در آخرت است و ظاهرش در دنیا باطن او در نشئه آخرت خواهد بود.براساس اطوار وجودی، عالم نیز دارای مراتب طولی است. دنیا ظاهر آخرت و آخرت باطن دنیاست. عوالم پس از مرگ در امتداد زمانی و مکانی دنیا نبوده و جنسی متفاوت دارند. دنیا مظهر اسم الظاهر و آخرت مظهر اسم الباطن است. حیات اخروی، اصیل تر از این حیات دنیایی و مرتبه عالی تر آن است. در بحث سیر نفس، تجرد و بقای آن، رابطه نفس و بدن، تکامل نفس، حقیقت مرگ، تجسم اعمال و کیفیت حیات اخروی او مد نظر است و در سیر تکوینی عالم نیز، رابطه دنیا و آخرت، اقتضائات هر یک از آنها، جایگاه عالم قبر، قیامت، بهشت و جهنم، و... مطرح می شود. بهشت مظهر رحمت و جهنم مظهر غضب الهی است. در جهنم غضب غلبه دارد و اهل عذاب در حجاب هستند اما حتی آنها هم از رحمت الهی منقطع نیستند زیرا غضب محض امکان تحقق ندارد.با توجه به این نکات مساله این است که آیا معادشناسی مکتب ابن عربی یک نظام و سازمان منسجم و همه جانبه است یا خیر؟ اگر خیر، پس گزاره های متعدد معادشناسانه آن چگونه قابل تحلیل و بررسی است؟ و چه نسبتی با چارچوب مبانی عرفانی ایشان دارد؟ و اگر بلی که براساس شواهد فوق فرض اول این نوشتار است، به استخراج و بررسی منسجم مبانی این نظام معادشناسی پرداخته و در ادامه مولفه ها و نتایج آن را در فروعات حقیقت حشر، ثواب و عذاب و انواع آن تبیین نماید. جستجوی اولیه بیانگر این است که اگرچه گزاره های معادشناسانه در مکتب ابن عربی و آرای امام از سوی خود ایشان نظاممند نشده اما این زمینه و قابلیت را دارد که به چارچوب مبانی عرفانی ایشان کشیده شده و بر آن اساس تبیین و تحلیلی منسجم یابد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 53
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید