جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرن دهم هجری دوران اوج تاثیر هنر ایران بر آسیای صغیر است. وقایعی مهمی همچون پایان حکمرانی ترکمانان آق قویونلو، افول مکتب هرات، واقعه چالدران و تصرف تبریز، سبب انتقال گنجینه آثار و مهاجرت بسیاری از هنرمندان و صنعتگران ایرانی به دربار عثمانی گشت. این شرایط در کنار عوامل مهمی همچون فشارهای مذهبی دولت صفوی بر عموم مردم بر قبول مذهب شیعه، جملگی در ورود تاثیرات هنر ایران زمین بر دربار استانبول کارگر افتاد.دولت عثمانی با هدف اعتبار بخشیدن به موقعیت سیاسی و فرهنگی خود، اولین کارگاههای هنر استانبول را با اقتباس از ایران که در زمینه فرهنگ و هنر آن روزگار پیشگام بود، تاسیس کرد. تحولات سیاسی و ناآرامیهای مختلفی که در طی این سالها در ایران رخ داد، شرایط را برای خروج بسیاری از گنجینه آثار و دستنوشته های نفیس و همچنین مهاجرت گروهی از هنرمندان و اساتید فن ایران که در جهت یافتن حمایت و پشتیبانی هنری بودند، به استانبول فراهم ساخت. این شرایط، بستر مناسبی را جهت رشد و توسعه نگارگری عثمانی بر پایه دستآوردهای هنری مکاتب ایران در کارگاههای تازه تاسیس استانبول بوجود آورد. روش شناسی تحقیق به واسطه پراکندگی موضوعات، بیشتر بر نوع بنیادین و توسعه ای و برپایه روشهای توصیفی، تاریخی و در پاره ای موارد بر روش همبستگی استوار است. تجزیه و تحلیل آثار مصور مکتب استانبول و تطبیق آنها با همتایشان در ایران، بالاخص در نیمه نخست قرن دهم هجری، تشابهات بارزی را بین آثار دو گروه به نمایش میگذارد. نتایج رساله حاضر بازتاب این حقیقت است که نه تنها از نسخ مصور ایرانی موجود در خزانه توپقاپی سرای، به عنوان الگو در تولدات نسخ مصور دربار استانبول استفاده می شده، بلکه فعالیت هنرمندان مهاجر ایرانی در کارگاههای توپقاپی سرای و نیز رهنمونهای برخی صاحب نظران بر تولید آثار مکتب استانبول، تاثیرات قابل ملاحظه ای را از دستآوردهای هنر ایران زمین بر نگارگری عثمانی بر جای گذاشته است.

در فصل اول ر ساله حاضر نگارنده درباره وضعیت سیاسی و اجتماعی دوره مذکور از عهد خلیفه اول تا دوره امام سجاد (ع) سخن گفته و تاحد امکان چگونگی شکل گیری احزاب سیاسی را بر رسیده است . مسئله جانشینی پیامبر (ص) و امامت حضرت علی (ع) و همچنین جریان حکمیت و مسئله صلح امام حسن (ع) از اهم مباحث مطروحه در این فسل است که سبب ساز تشکیل احزاب سیاسی و اعتقادی در جهان اسلام شدند . در فصل دوم با تفصیل تمام جنبش های سیاسی موسوم به شیعه را مورد بحث و فحص قرارداده و در دو جبش : نهضت توابین و مختار ثقفی را از دو بعد توصیفی و تحلیلی به بحث نشسته و اهداف سردمداران آنها را با توجه به منابع موجود ، به نقد و تحلیل کشانده است . نگارنده احتمال متاخم به یقین داده است که سلیمان بن صرد ، به امامت حضرت امام سجاد (ع) توجه داشته است و خواستار برگرداندن خلافت به ایشان بوده است . در فصل سوم از دو جنبش دیگر واقعه حره واقم و قیام ابن زبیر سخن رانده و به طور مفصل و مبسوط از آراء سیاسی و اهداف سیاسی و اعتقادی آنان بحث کرده است . همچنین نگارنده شمه ای از موضع گیری های ابن زبیر در قبال خانوان عصمت و طهارت را از خلال کتب تاریخی بیرون کشیده و با توجه به نتایج بدست آتمده ، نهضت مذکور را مورد ارزیابی قرار داده است . در مورد واقعه حره ، از آن جا که قیامی زبیری بوده ،نکارنده نتیجه گرفته است که امام سجاد (ع) با توجه به ماهیت قیام ، بدان عنایتی نداشته و از آن تبری جسته است .