جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
مسبوق, سیدمهدی (استاد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 30
تحلیل معنی‌شناختی واژۀ «ضلال و اوصاف آن» در ‌قرآن
نویسنده:
مهدی مسبوق، علی حسین غلامی یلقون آقاج
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده مراجع
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
شناخت معانی واژگان قرآن و تبیین میدان معنایی آنها از دیرباز توجه مفسران و قرآن­پژوهان را جلب کرده است. واژۀ ضلال و مشتقات آن از جمله واژه­هایی است که در قرآن از بسامد نسبتاً بالایی برخوردار است. این واژه در بافت قرآنی با اوصاف مبین، بعید، کبیر و قدیم آمده است. در این پژوهش کوشش شده است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر ساختارهای مختلف صرفی و ترکیب نحوی آیات مشتمل بر واژۀ ضلال، معانی این واژه و کاربرد آن با اوصاف یادشده، تبیین شود. برآیند پژوهش نشان می­دهد که صفت مبین بیشترین و کبیر و قدیم کمترین کاربرد را دارند. صفت مبین هم برای ضلال به معنای گمراهی حقیقی و دینی و هم برای گمراهی غیردینی آمده است؛ درحالی­که صفت بعید تنها برای گمراهی حقیقی و صفت­های کبیر و قدیم برای گمراهی غیرحقیقی به ­کار رفته­اند. کارکردهای واژۀ ضلال با صفت­های یادشده از نظر معنا و ساختار صرفی و نحوی تفاوت­های آشکاری دارند؛ به­گونه­ای که از نظر صرفی به دو صورت نکره و معرفه و از نظر نحوی در نقش­های مجرور به حرف جر، مفعول مطلق و خبر به­ کار رفته­اند.
صفحات :
از صفحه 23 تا 44
مشخصات اثر
مطالعۀ تطبیقی دیدگاههای تفاسیر شیعه و سنی دربارۀ معناشناسی صفات انسان در قرآن؛ مطالعۀ موردی ظلوم و جهول
نویسنده:
عبدالسلام محمودیان، مرتضی قائمی، مهدی مسبوق
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
پژوهش پیش رو با هدف تبیین و تعیین مؤلفه‌های معناییِ دو واژۀ «ظلوم» و«جهول» از لابه‌لای دیدگاههای مختلف مفسران شیعه و سنی و براساس روابط جانشینی و هم‌نشینی انجام شده است تا تصویر واضح و روشنی از ظلوم و جهول بودن انسان عرضه کند. در این مقاله به روش تحلیلی‌توصیفی، دیدگاههای شمار درخور توجهی از مفسران دو مذهب ازنظر تطبیقی، بررسی و نشان داده شد بیشتر عالمان اهل سنت معتقدند «ظلوم و جهول» بودن جزو سرشت تمامی انسان‌هاست و هیچ انسانی از دایرۀ این دو صفت نکوهیده، خارج نیست و در طرف مقابل، بیشتر علمای شیعه معتقدند ظلوم و جهول بودن جزو صفات ذاتی انسان نیست؛ بلکه مختص کسانی است که از جادۀ هدایت الهی منحرف شده و پرورش نیافته‌اند.
صفحات :
از صفحه 95 تا 108
مشخصات اثر
انسان کامل و نمود آن در مدایح نبوی ابن جابر اندلسی
نویسنده:
مهدی مسبوق، مهری قادری بیباک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
انسان کامل از جمله موضوعاتی است که اهل عرفان مطرح نموده‌اند و مفاد آن تجلی صفات کمالی خداوند در انسان است. برترین نمونه­ای که برای این موضوع معرفی می‌شود وجود مقدس نبی اکرم(ص) است که آینۀ صفات خدایی است؛ این مفهوم نزد عرفا، به حقیقت محمدیّه معروف است. ابن جابر اندلسی از جمله شاعرانی است که دیوان خود را با مدایح نبوی آراسته و در آن دیدگاه­های عرفانیخود را بیان داشته که از جملۀ این مضامین و معانی عرفانی مقولۀ انسان کامل و حقیقت محمدیّه است که نمود بارزی در اشعار او یافته است. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا به بررسی سروده­های عرفانی ابن جابر پرداخته و محورهای مختلف مرتبط با انسان کامل و حقیقت محمدیّه را در اشعار او بررسی و تحلیل نموده است. برآیند پژوهش نشان می­دهد که پیامبر از منظر ابن جابر حقیقتی است ورای صورت خود در زمان و مکان خاص، و به نوعی دارای هستی جهانی، ازلی و ابدی است و با ذات مقدّس حق نسبتی خاص دارد. او نبی اکرم(ص) را اولین مخلوق خداوند و سرچشمۀ نور و هدایت معرفی می­کند و به تبیین اختصاصات و برتری ایشان بر سایر انبیا می­پردازد و قضیۀ معراج یا راه رفتن پیامبر در هوا را از جمله مقامات منحصر به فرد ایشان معرفی ­می­کند.
صفحات :
از صفحه 37 تا 51
مشخصات اثر
جهان‌بینی عرفانی در اشعار عفیف‌الدین تلمسانی
نویسنده:
مهدی مسبوق ، مدینه کریمی بروجنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
عفیف­الدین تلمسانی از شاعران و عارفان تازی سدۀ هفتم هجری است که برگ زرینی از مفاهیم بلند عرفانی را به دفتر منظوم مکتب عرفانی افزوده و در پیشبرد این فرهنگ عالی در ادبیات عربی و اسلامی سهم به­سزایی داشته است. پژوهش پیش‌رو که با روش تحلیل محتوا سامان یافته است کوشیده بن­مایه­های عرفانی را در اشعار عفیف­الدین تلمسانی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. برایند پژوهش نشان می‌دهد که جهان­بینی عرفانی عفیف­الدین در مباحث وحدت وجود، مدح و ستایش پیامبر(ص) به عنوان واسطۀ آفرینش هستی و شور و عشق الهی تبلور یافته است. او علاوه‌بر آموزه­های عرفانی کوشیده سلوک عملی را در قالب مرگ ارادی، فنا و بقا، تجرید، تحلی و تخلی نمایان کند و سالک راه حقیقت را به مقصد نهایی رهنمون نماید. پیام اصلی عفیف­الدین بر محور جهان­بینی توحیدی استوار است که با تزکیۀ درونی کسب می‎شود. او تجربۀ درونی خود را با بهره­گیری از شعر تغزّلی و خمریّه بیان نموده و فضایی ترکیبی از عشق زمینی و آسمانی ترسیم کرده است.
صفحات :
از صفحه 187 تا 204
مشخصات اثر
انديشه وحدت وجود در شعر عبدالغنی نابلسی
نویسنده:
مهدی مسبوق،مهری قادری بيباك
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
عرفان نظری
چکیده :
وحدت وجود يکي از مفاهيم کليدي در عرفان و تصوف اسلامي است و همواره بخشي از نظرات و آرا عرفا را به خود اختصاص داده است. عقيده وحدت وجود قائل به آن است که وجود حقيقي تنها از آن خداوند است و ساير کائنات و موجودات جلوه اي از وجود باري تعالي هستند. اين رويکرد عرفاني در ادبيات عربي بازتاب گسترده اي يافته و شاعران عارف مسلک آن را به گونه هاي مختلف در شعر خود بيان داشته اند. از جمله از اين شاعران عبدالغني نابلسي عارف، شاعر و نويسنده دوره عثماني است که موضوع وحدت وجود در شعر او جايگاه ويژه اي دارد و بن مايه اصلي سروده هاي او در ديوان موسوم به «ديوان الحقائق و مجموع الرقائق» را تشکيل مي دهد. پژوهش حاضر با روش تحليل محتوا، به بررسي جنبه هاي مختلف مضمون وحدت وجود در شعر عبدالغني نابلسي پرداخته است. برآيند پژوهش نشان مي دهد که وحدت وجود در شعر نابلسي داراي سه لايه اصلي است، تجلي ذات خداوندي در مظاهر هستي، يگانگي روح انسان با روح خداوندي و به تعبيري ديگر فناي في اله، و لايه سوم شامل استدلال ها و تمثيل هايي است که شاعر در دفاع از اين عقيده بيان نموده است.
صفحات :
از صفحه 131 تا 146
مشخصات اثر
واکاوی شخصیّت «نی» و «حی»در منظومۀ نی نامۀ مولانا و داستان حی بن یقظان ابن طفیل
نویسنده:
مهدی مسبوق ، شهرام دلشاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
حی , ادبیات تطبیقی , ابن طفیل
چکیده :
عرفا و فلاسفۀ اسلامی در بیان افکار و اندیشه‌های خود همواره از رمز و نماد بهره می‌گرفتند؛ به‌گونه‌ای که در آثار شیخ اشراق سهرودی عارف و فیلسوف ایرانی رمز و نمادگرایی عرصۀ گسترده‌ای را اشغال کرده است. در این‌که رمز خاص زبان عرفا است شکی نیست. این امر در برگزیدن سبک تمثیلی مثنوی معنوی مشهود است و در آثار عرفایی چون سنایی و عطار نیشابوری دیده می‌شود؛ اما رمزگرایی در میان فلاسفه کم‌تر استفاده شده است. در این میان داستان «حی بن یقظان» به عنوان یکی از معدود داستان-های رمزی- فلسفی، مورد توجه فلاسفه‌ای چون ابن‌طفیل، شیخ اشراق و ابن‌سینا و پیش از این‌ها افلاطون قرار گرفته است. ابن‌طفیل و مولانا با به نمایش گذاشتن شخصیت‌های «نی» و «حی» ذات جستجوگر انسانِ در پی حقیقت گمشده را به تصویر کشیده‌اند. بدین‌سان مولانا و در مقابل، ابن‌طفیل دو شخصیت جداگانه یکی در حوزۀ عرفان و دیگری در حوزۀ فلسفه و اندیشه پدید آورده‌اند. نوشتار حاضر می‌کوشد تا در چشم اندازی تطبیقی و با روش توصیفی- تحلیلی، همگونی‌ها و ناهمگونی‌ها و ابعاد و وجوه این دو شخصیت را بر پایۀ مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی بررسی کند تا هم‌اندیشی‌های فلاسفه و عرفا و میزان قرابت و نزدیکی آن دو را نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 177 تا 206
مشخصات اثر
مضامین عرفانی در سروده های ابو مدین مغربی
نویسنده:
سیدمهدی مسبوق , شهرام دلشاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
عرفان و ادبیات عرفانی در اندلس اسلامی گسترش فوق العاده ای داشت و شاعران و نویسندگان بسیاری در اندلس پدیدار شدند و آثاری در زمینه تصوف به جای گذاشتند که معمولا با نوآوری هایی در صورت و معنا همراه بوده است. بررسی تصوف اسلامی در اندلس ما را با نحله های مهم فکری ای آشنا می کند که برای فهم تصوف اسلامی بسیار کارساز است. از میان شاخه های ادبیات عرفانی در اندلس، شعر رشد قابل ملاحظه ای داشت و شاعران پرشماری پدید آمدند که بیش تر آنان در ایران ناشناخته مانده اند. از آن جمله است شاعر و عارف بزرگ سده ششم، ابو مدین مغربی که اشعار نغز و شیوایی در مضامین بلند عرفانی و آموزه های عرفان نظری و عملی سروده است. در این پژوهش می کوشیم بارزترین مضامین عرفانی اشعار این شاعر عارف را با روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم.
صفحات :
از صفحه 53 تا 78
مشخصات اثر
سیر تحول شعر صوفی در ادب عربی از آغاز تا ابوالحسن ششتری
نویسنده:
مسبوق سیدمهدی, فرزبود حدیثه
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
شعر صوفی آمیزشی است از غزل افلاطونی و شعر خمری با زبانی کنایه آمیز و رمزگونه که در ظاهر، غزل است و وصف خمر و در باطن، سراسر عشق الهی، شعری که دارای اصطلاحات و رموز خاص صوفیانه است، اصطلاحاتی که حالات انسان و رابطه او با خدا را در مراحل مختلف سیر و سلوک عارفانه نشان می دهد. این نوع شعر از قرن دوم هجری در ادب عربی آغاز شد و در قرن هفتم با ابن فارض و محی الدین بن عربی به اوج رسید و با ششتری، صوفی بزرگ اندلسی دچار تحولی شگرف گشت، چرا که؛ او اندیشه های عارفانه خود را در قالب موشح و زجل که دارای زبانی عامیانه و مورد اقبال مردم اندلس بود بیان نمود و بدین وسیله شعر صوفیانه را نه فقط برای طبقه متصوفه، که برای عامه مردم سرود. نوشتار حاضر ابتدا نگاهی به سیر تحول شعر صوفی در ادوار مختلف افکنده و از بزرگان تصوف سخن گفته و سپس به بررسی اشعار عارف بزرگ قرن هفتم، ابوالحسن ششتری پرداخته و نوآوری ها و نقش او در انتقال مضامین عرفانی به قالبی جدید و زبانی صریح و به دور از رمز پردازی و زبان لغز گونه متصوفه را مورد بحث و واکاوی قرار داده است.
مشخصات اثر
جبر و اختیار در لزومیات ابوالعلاء معری
نویسنده:
سید مهدی مسبوق، حدیثه فرزبود
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمد بن یعقوب کلینی , علامه جعفری: محمدتقی جعفری
چکیده :
جبر و اختیار از مناقشه آمیزترین مسایلی است که همواره مورد بحث و جدال فرقه های کلامی بوده و متفکران را به تفکر و اندیشه پیرامون مسایل هستی و زندگی و دین وا داشته است؛ از جمله این متفکران، شاعر و فیلسوف مشهور سده چهارم و پنجم هجری ابو العلاء معری است که افکار و اندیشه های خود را پیرامون مسایل هستی، قضا، قدر و سرنوشت آدمی در دیوان لزومیات که حاصل نزدیک به نیم قرن عزلت شاعر است گرد آورد؛ از آن جا که ویژگی غالب دیوان لزومیات پراکنده گویی و ارائه آراء و نظریات متناقض نما است، گروهی از پژوهشگران او را جبرگرای مطلق معرفی کرده و گروهی او را متحیر و سرگردان دانسته اند. جستار حاضر به بررسی و نقد این داوری ها می پردازد و ابتدا به اختصار مواضع فرق کلامی را با استناد به قدیمی ترین آراء پیشروان آنها بیان کرده، و پس از ارائه آراء پژوهشگران پیرامون جبر و اختیار معری، دیدگاه او را با بررسی لزومیات، مشهورترین اثر منظوم شاعر مورد بررسی و واکاوی قرار می دهد.
صفحات :
از صفحه 153 تا 171
مشخصات اثر
ششتری و نقش او در گسترش شعر عرفانی عربی
نویسنده:
سیدمهدی مسبوق
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
ششتری از جمله شاعران نامدار سده هفتم هجری در اندلس است که شعر او افزون بر درون مایه های عرفانی، از زبان و ساختاری متفاوت با سروده های سایر عرفا برخوردار است. او مضامین عرفانی و معانی صوفیانه را در قالب زجل و موشح که ساختاری متفاوت با قصاید کلاسیک عربی دارد و زبان آن عامیانه و مورد اقبال مردم است، بیان نمود و از این رهگذر، شعر عرفانی را نه برای طبقه صوفیه که برای عامه مردم سرود. هدف از پژوهش پیش رو، بیان نقش ششتری در شعر عرفانی عربی است؛ به همین منظور، ابتدا به جایگاه ششتری در عرفان و ادب عربی می پردازیم و پس از ذکر نوآوری های او در بیان مضامین عرفانی با به کارگیری گویش های عامیانه و زبانی ساده و صریح و به دور از پچیدگی ها و رمزپردازی های صوفیه، تعریفی از موشح و زجل صوفیانه که ششتری از پایه گذاران آن است، بیان می کنیم و بازتاب مضامین عرفانی را در نمونه هایی از موشحات و زجل های او نشان می دهیم.
صفحات :
از صفحه 281 تا 310
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 30