جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با روش تحلیلی توصیفی و بر اساس آموزه های فرهنگ وحیانی اسلامی، به ارائة راهبرد و برخی از راهکارهای مصداقی در راستای پیشگیری از رشوه پذیری به عنوان یکی از آسیب های جامعة اسلامی پرداخته است. مقدّمات آن شامل تأمّلی در سه شاخصة «هدایت»، «حکمت» و «رضایت» و عنایت بر «عرصه های برجستة نظام هدایت انسان» (خودیابی، خودآگاهی، خودبانی و خودآیی) است. بر اساس راهبرد پیشنهادی، فرد در عرصة «خودآگاهی»، چهار نکته را به عنوان باورهای بنیادین در نگرش، گرایش و کُنشِ خود در رابطه با مسئلة رشوه دانسته است و در عرصة «خودبانی» بر آن اهتمام خواهد داشت: 1 برطرف کردن نیازهای سایر افراد در چارچوب قوانین الهی، نعمتی از جانب خداوند و دارای آثار نیکی در دنیا و آخرت است. 2 در عالم هستی، کسب رزق و روزی دارای قوانین مشخّص است و در این مهم، نقش تعیین کنندة امور معنوی، افزون تر است. 3 رشوه بر اساس دلایل شرعی و عقلی موجب پیدایش تبعیض، بی عدالتی و بی اعتمادی به حکومت اسلامی می شود. 4 مال و منفعتی که از طریق رشوه به دست می آید. از آنجا که تخلّف از قوانین الهی برای کسب روزی و برخلاف رضایت الهی است، در مسیری نامطلوب و نامشروع هزینه خواهد شد.

پژوهش حاضر با استفاده از روش «تحلیل محتوا» به واکاوی کمّی و کیفیِ رابطه ی میان زمینه های اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء متفاوت تفسیری در «جامع البیان عن تأویل القرآن» می پردازد. بر اساس تتبع نگارنده، طبری در 1952 مورد، به ذکر آراء مختلف تفسیری پرداخته و نظر اجتهادیِ خود را بیان می کند که برجسته-ترین نتایج پژوهش درباره ی زمینه و معیار آنها بدین قرار است: 1- طبری در چهار زمینه ی اصلی شامل بر «اسباب نزول»، «قرائت»، «عبارات قرآنی» و «مفردات قرآنی» به بیان آراء مختلف تفسیری و انتخاب نظر برگزیده ی خود پرداخته است. 2- وی استفاده ی متعددی از شش معیار «سیاق و ظاهر آیات»، «شهرت و اجماع»، «کلام عرب (نحوی، بلاغی و لغوی)»، «اصالت تعمیم»، «روایت صحیح از پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم)» و «رسم المصحف قرآن» و همچنین استفاده ی معدودی از چهار معیار «عقل»، «نظر صحابه»، «احکام فقهی» و «تاریخ» در ترجیح میان آراء تفسیری داشته است. 3- طبری در مجموع از سه معیار «سیاق و ظاهر آیات»(701مورد)، «کلام عرب»(603مورد) و «شهرت و اجماع» (456مورد) بیشترین استفاده را کرده است. 4- وی در زمینه ی «اسباب النزول» بر معیار «سیاق و ظاهر آیات» (51درصد)، در زمینه ی «قرائت» بر «شهرت و اجماع»(64 درصد)، در زمینه ی «عبارات قرآنی» بر «سیاق و ظاهر آیات» (53درصد) و در زمینه ی «مفردات قرآنی» بر «کلام عرب»(44 درصد) عنایت بیشتری داشته است.

نوشتار پیش رو با روش توصیفی - تحلیلی به جست وجو در آموزه های وحیانی می پردازد و ضمن بیان مفهوم فرهنگ و تمدن زمینه ساز، درصدد است شاخصه های مبنایی را پیشنهاد کند که بر اساس آن ها، ساماندهی ترسیم راهبردها در جهت دست یابی به فرهنگ و تمدن زمینه ساز با افزایش جنبه های کیفی و کمی صورت پذیرد. نتایج به دست آمده را می توان در دو گزاره بیان کرد:الف) منظور از فرهنگ زمینه ساز، مجموعه ای از آموزه های بینشی (ناظر به عقاید و باورها)، گرایشی (ناظر به ارزش ها) و کنشی (ناظر به آداب، رسوم، الگوها و شیوه های عملی) است که از قرآن کریم و سیره پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) به دست می آید و هدف و اثر برجسته آن، ایجاد زمینه های فردی و اجتماعی لازم برای پذیرش حقیقی و محض ولایت امام زمان (عج) - به عنوان آخرین فرستاده الهی - است و تمدن زمینه ساز نیز، تجلی فرهنگ یادشده در ابعاد سخت افزاری و نرم افزاری خواهد بود؛ب) به نظر می رسد تامل در اوضاع کنونی جهان و جست وجو در آموزه های قرآنی و روایی می تواند این باور را پدید آورد که با مبنا قرار دادن سه شاخصه «هدایت»، «حکمت» و «رضایت» در ارائه راهبردهای تحقیقی و توسعه ای برای تحقق فرهنگ و تمدن زمینه ساز، می توان در اقناع مخاطبان برای ایفای نقش موثر خود در زمینه سازی برای ظهور امام زمان (عج) به توفیقی بیشتر دست یافت.