جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عقل از برترین موهبت‌های الاهی و گام نخستین در راه بندگی خداوند و اولین پایه‌ی اسلام است. بنابراین معرفت آن، جایگاهی ویژه در معرفت دینی دارد. ویرایش اول کتاب عقل، حاصل تحقیق و تدوین گقتگوهایی بود که در سال 1385 در سه دفتر منتشر گردید. ویرایش دوم کتاب با بازنگری اساسی (به‌ویژه در درفتر اول) هم‌اینک در یک مجلد پیش روی خوانندگان گرامی است. تعریف عقل، معرفت نور علم و عقل، تباین عقل و عاقل و معقول، مستقلات عقلیه، حجیت عقل، عقل و دین، عقل و علم، عقل و فکر، نشانه‌های عقل، حجاب‌های عقل، لشکریان عقل و جهل و عوامل کمال و زوال عقل عناوین موضوعاتی است که برپایه‌ی وجدان، آیات قرآن و روایات به آن پرداخته شده است.

رساله‌ای که شرح قسمتی از آن در کتاب حاضر آمده، یکی از تألیفات آیت‌الله میرزا محمد غروی اصفهانی است که موضوع آن، اثبات حجیت جمعیه و معرفی قرآن کریم از طریق بیان بعضی از اوصاف کمالیه آن است. این رساله نشان‌گر دیدگاه عمیق و بی‌سابقه مصنف به جامع‌ترین و کامل‌ترین کتاب آسمانی است. یکی از محورهای مهم مورد بحث در این رساله اثبات خلافت و حجیت جمعیه قرآن و اهل بیت (ع) است که از ده طریق مورد تبیین قرار گرفته است.

در دفتر دوم این کتاب بحث حجیت ذاتیه عقل نطرح شده است و ارتباط دین، علم و فکر به صورت جداگانه شرح داده شده است. اولین موضوع حجیت ذاتی عقل است که پایه و اساس حجیت وحی و دین می باشد. بیان رابطۀ عقل و دین و عدم تعارض میان این دو در جلد اول مورد بحث قرار گرفت. بخش دوم این مجلد به دو بحث مهم اختصاص دارد. فصل اول انکه به بحث درباره ارتباط عقل و علم مربوط می شود که در آن لزوم تلازم عقل با علم حقیقی که از ذوات مقدسۀ چهارده معصوم (ع) سرچشمه میگیرد اثبات شده و این حقیقت روشن گشته که عقل از امامت و هدایت علم واقعی یعنی وحی بی نیاز نیست. همچنین معنای صحیح حکمت و پیوستگی آن با عقل در این فصل مطرح شده است. در فصل دوم به بحث درباره ارتباط عقل و فکر پرداخته و روشن می شود که تفکر، به خودی خود دارای هیچگونه ارزشی نیست. نور عقل و نور علم هستند که به تفکرات عاقلانه و عالمانه ارزش می بخشند. سپس نقش تفکرات عالمانه در رفع حجاب از عقل بازنمایی شده است. در این کتاب بیشتر مباحث بر محوریت احادیث کتاب العقل و الجهل اصول کافی مطرح شده است. فهرست مطالب کتاب به این قرار است: بخش اول: شرع درونی و عقل برونی شامل حجیت عقل، عقل و دین، کمال و زوال عقل؛ مرگ و زندگی قلب. بخش دوم: عقل و علم و فکر شامل عقل و علم، عقل و فکر.

در نخستین دفتر کمال و علم به دو معنای مختلف تعریف شده است و شواهد وجدانی و عقلی هر یک ارائه شده است. جلد اول کتاب در دو بخش تألیف شده است. بخش اول به تعریف علم و عقل پرداخته است و طی آن راه های شناخت و توصیف علم و عقل را بیان کرده. همچنین در این بخش شواهد قرآنی بر مبنای انفعالی عقل نیز با ذکر آیات قرآن کریم آمده است. در بخش دوم که نور علم و عقل نام دارد، نویسنده ابتدا به اثبات نور علم و عقل پرداخته، و در ادامه عقل، عاقل و معقول را توصیف کرده است. سپس معرفت نور علم و عقل را شرح داده است.

سومین دفتر درباره علامات و آفات عقل است که به بیان نشانه ها و حجاب های عقل و نیز جنود عقل و جهل اختصاص دارد. این دفتر شامل سه فصل است که فصل اول به بیان نشانه های عقل و عاقل اختصاص دارد. در فصل دوم آفات یا حجاب‌های عقل مطرح شده است. مهم ترین حجاب ها در اینجا مورد بحث قرار گرفته‌اند که تعداد آنها به چهارده نوع می‌رسد. در این فصل اشاره ای به موضوع عشق و ارتباط آن با عقل شده است که در آن، بین آراء برخی از متفکران بشری با آموزه‌های وحی در این خصوص مقایسه صورت گرفته و در پایان نیز به بیان شرح مختصری از حدیث معروف جنود عقل و جهل پرداخته است. فهرست مطالب کتاب به این قرار است:فصل اول: نشانه های عقل شامل ده خصلت نشانه کمال عقل، نگرش عاقل به عیوب خویش، قناعت و عفت دو زینت عاقل، مدارا با جهل جاهلان دلیل عقل عاقلان، دنیا و آخرت در نگاه عاقل، عمل عاقل در نگاه عاقل، عمل عاقل برای معاد، طاعت رب و جهاد با نفس حال همیشگی عاقل. فصل دوم: حجابهای عقل شامل حجاب هوی و شهوت، حجاب غضب، حجاب طمع، حجاب امل، حجاب کثرت لهو، حجاب کثرت هزل، حجاب عجب، حجاب کبر، حجاب استغناء به عقل خویش، حجاب همنشینی با جاهل، حجاب زیاده خواهی، حجاب بیکاری، حجاب دنیادوستی، مستی های پنجگانه. در فصل سوم نیز لشکریان عقل و جهل آمده است.

ولایت یکی از مهمترین مباحث اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون متفکران مختلف پیرامون آن تحقیق و تفحص کرده اند.اهمیت بحث ولایتدر تمام مکاتب اسلامی قابل مشاهده است به عنوان مثال در اندیشه های شیعه ولایت از اهمیت ویژه ای برخوردار است در یک جمله می توان گفت تشیع بدون ولایت هیچ جایگاهی ندارد یا به عبارتی می توان مهمترین تفاوت تشیع با مکاتب اسلامی به ویژه با اهل تسنن را در مفهوم ولایت است. امام صادق (ع) به عنوان پیشوای شیعیان که نظرشان نظر دین و قرآن است و ابن عربی یکی از عرفای سنی مذهب و ناصبی نقش بسزایی در پیشبرد مفهوم ولایت داشته اند.سوال اصلی پایان نامه مطرح می کند که چه نسبتی میان اندیشه های امام صادق (ع) و ابن عربی پیرامون ولایت وجود دارد؟ یا به عبارتی ولایت از منظر امام صادق (ع) و ابن عربی دارای چه وجوه افتراق و اشتراکی می باشد؟به نظر می رسد آرای و اندیشه های ابن عربی پیرامون ولایت با اندیشه های امام صادق(ع) اختلافات متعددی دارد وبیش از آن که به آرای تشیع نزدیک باشد به آرای اهل تسنن نزدیک است . از سوی دیگر می توان ابن عربی را یک ناصبی و ضد شیعه دانست در حالی که امام صادق (ع) پیشوا و امام شیعیان هستند.یکی دیگر از تفاوت های امام صادق(ع) با ابن عربی در این است که فرمایشات ایشان نظر قرآن و دین است و ایشان معیار حقانیت هستند و بر این اساس سخنان باید بر آن ها عرضه شود تا درستی و نادرستی آن مشخص شود.در این پایان نامه از روش تحلیلی و انتقادی به بررسی اندیشه های ابن عربی پرداخته می شود و اندیشه های وی با اندیشه های امام صادق (ع) که بر اساس قرآن و سنت پیامبرو در آن هیچ اشتباه و خطایی وجود ندارد ،مورد مقایسه قرار می گیرد.این نوشتار مشتمل بر 6 فصل است که در فصل اول کلیات تحقیق،فصل دوم،ولایت و اقسام آن،در فصل سوم ،جایگاه ولایت در عرفان،در فصل چهارم ولایت از دیدگاه پیشوا و امام شیعیان مورد بررسی قرار گیرد.در فصل پنجم اندیشه های ابن عربی پیرامون ولایت و در فصل آخر اشتباهات و درستی هایاندیشه های ابن عربی بر اساس اندیشه های امام صادق (ع9 مشخص می گردد. کلمات کلیدی:ولایت،امام صادق(ع)،ابن عربی،خاتم الاولیاء،خاتم الانبیاء و ناصبی.

هدف پژوهش : اثبات این است دعا اگر طبق شرایط و شکل صحیح صورت گیرد، خواه ناخواه مستلزم تقرب واقعی انسان به ذات اقدس الهی می گردد و انسان به واسطه دعا و عبودیت و ذکر و استغفار به خداوند نزدیک میشود و به عبارت دیگر اینها سلوک و حرکت و رفتن به سوی پروردگار است زمینه ای باشد برای راهیابی به هدف والا که همانا خداشناسی و پیروی از قرآن و اهل بیت علیهم السلام است و همچنین ذخیره ای برای جهان آخرت باشد روش پژوهش کتابخانه ای است ابزار اندازه گیری کتب احادیث و آثار عرفانی و آثار منظوم شعرا است نتیجه گیری : انسان باید در جایگاه نیاز ایستاده و علامت بندگی را در خود آشکار نماید، به پرورگار عزت روی نموده و متوجه ساحت و بزرگی و عظمت او شود و با نامها و صفات نیکوی او و به وسیله دعا به او نزدیکی جوید و با مراقبت در روزها و شبهای مختلف و ماهها و سالها و او متوسل و خود را در مسیر وزش بادهای انس و نسیمای قدس او قرار دهد