جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بر اساس برداشت بدوی از برخی آیات قرآن، این کتاب با شاعران برخوردی منفی نموده و آنان را- اگر با ایمان و درست کار نباشند - مورد نکوهش قرار داده است. از سوی دیگر، در سخن و سیره پیشوایان دین در پیوند با موضوع شعر و شاعری، به نصوص و گزارش هایی بر می خوریم که به حسب ظاهر، متعارض و ناسازگار به نظر می رسند؛ زیرا برخی از آن ها، این کار را مورد نکوهش قرار داده و پاره ای دیگر آن را بی اشکال دانسته اند و حتی گاه، مورد تشویق قرار داده اند. مقاله پیش رو با بررسی آیات و روایات یاد شده، در پی تبیین این نکته است که هیچ یک از فرازهای قرآنی و روایی در صدد تخطئه و نکوهش اصل این کار نیست و روایات به ظاهر ناسازگار نیز با توجه به این که ناظر به گوناگونی محتوای شعر و نیز شرایط و موقعیت های مختلف هستند، با هم سازگار و قابل جمع می باشند و به احکام متفاوت و متناسب با وضعیت های مختلف اشاره دارند.

سرچشمه و منشأ قداست خداوند است و همه امور مقدس، قداست خود را از خداوند اخذ کرده اند. مقدسات، اشخاص و اموری هستند که در میان حامیان یک آیین از احترام ویژه ای برخوردارند و بایستی از اهانت و استهزاء مصون باشند. بر اساس آیات قرآن اموری چون ذات اقدس الهی، کتب آسمانی، آیات الهی پیامبران،دین، مومنان و معاد مقدّس شمرده می شوند.مشرکان به طرق مختلف از جملهاستهزاء، دشنام، عیب جویی و نسبت های ناروا به مقدساتتوهین می کردند. خداوند متعال در قرآن کریم، برای پیشگیری از توهین به مقدسات مسلمانان، آنان را از اهانت به مقدسات مشرکان باز داشته است.قرآن کریم در برابر اهانت به مقدسات به تناسب موقعیت، برخوردهای متفاوتی دارد. وشیوه هایی چون موعظه و نصیحت، ترک هم نشینی و دوستی و در عین حال صبر و به یاد خدا بودن و در نهایت مقابله به مثل را به مسلمانان ارائه می کند.

در ادیان ابراهیمی، وحی مبنای همه‌ی اعتقادات دینی است و از آن جهت که از محوری‌ترین مسائل جهان-بینی توحیدی اسلامی و آموزه‌های کلامی است که اساس ضرورت هدایت آسمانی و الهی و نبوتها و بعثتها را تشکیل می‌دهد از اهمیت بسزایی برخوردار است. مفهوم وحی برای متن قرانی مفهوم اساسی است، آن‌چنان که در مواضع بسیاری با همین نام به خود اشاره می‌کند. خداوند در قرآن به سه نوع وحی اشاره می‌کند، که یکی از آن سه قسم وحی رسالی است و یکی از انحاء وحی رسالی؛ وحی در حال رویا می‌باشد. مطابق قرآن، پیامبران بزرگی چون حضرت محمد(ص)، حضرت ابراهیم (ع) و حضرت یوسف (ع) دارای رویای صادقه‌ای بودند که کاشف حقیقت بوده و یا در آن دستورالعمل هایی را دریافت می‌کرده‌اند. با این حال نزول قرآن در حال رویا نبوده و همه‌ی آیات و سور قرآن در حالت غیر رویا نازل شده است و همچنین در روایات آمده است که رویا جزئی از نبوت است و نیز آمده است که برخی از پیامبران تنها در حال رویا وحی دریافت می‌کرده‌اند. و فریقین نیز متفقند که آغاز وحی پیامبر (ص) با رویا همراه بوده است و در خبر است رویای پیامبران وحی است. کلید واژه: رویا، وحی، الهام، اضغاث، احلام، رویای صادقه.

. پرسش های اصلی این پژوهش عبارتند از : ‎1-آیا اساسا بررسی رجالی احادیث غیرفقهی، لازم است؟ ‎2-به طورکلی حدود تاثیرگذاری دانش رجال در برداشت ها و موضع گیری های علوم قرآنی چقدر است؟ ‎3-در یک ارزیابی فراگیر، کدام بخش از علوم قرآنی، انس و پیوند بیشتری با دانش رجال دارد و کدام بخش از آن پیوند چندانی یا هیچگونه ارتباطی با این دانش ندارد؟ .

چکیدهآسیب شناسی حجاب و عفاف از منظر قرآن و حدیث و راه‌کارهای مقابله با آنبه کوشش:فاطمه بیگم فقیهیدر ارتباط با موضوع پژوهش با دو سئوال اساسی مواجه هستیم:1- از منظر دین چه عواملی سبب وقوع و بروز ناهنجاری‌های اجتماعی در زمینه عفاف و حجاب است؟2- برای جلوگیری از این آسیب اجتماعی یا اصلاح آن چه راه کارهایی وجود دارد؟در پاسخ به سئوال اول باید گفت: عوامل متعددی هم‏چون عوامل اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی، تربیتی، اخلاقی و جامعه‌شناختی، در این زمینه نقش آفرین هستند که باید به عنوان عوامل آسیب رسان مورد توجه جدی واقع شوند. مهم‌ترین مصادیق و مواردی که تحت این عوامل قرار می‌گیرند را می‌توان چنین برشمرد: ضعف در معرفت دینی و ایمان افراد جامعه، ضعف در فرهنگ دینی و تهاجم فرهنگ بیگانه، کم رنگ بودن الگوهای رفتاری، احساس بی‌اعتقادی در مربیان، فقر و تنگدستی، کم توجهی خانواده‌ها نسبت به تربیت دینی فرزندان، ارائه مفهوم معیوب از دین در محیط‌های تربیتی، برخورد‌های تند و سرزنش‌های افراطی برخی خانواده‌ها نسبت به فرزند خاطی، خواسته‌های نفسانی، ثروت‌طلبی و دنیاخواهی، و رواج بد حجابی. در پاسخ به سئوال دوم نیز می‌توان چنین گفت: در زمینه اقدامات پیش‌گیرانه ، فعالیت‌های فرهنگی و تلاش آگاهانه برای تحول در نظام اعتقادات و ارزش‌های ذهنی متربیان و در نظر گرفتن نقش محیط در تأثیرگذاری بر فعالیت‌های فرهنگی و نگاه مسئولیت‌پذیر متولیان فرهنگ در قبال ترویج حجاب و عفاف به عنوان مهم‌ترین اقدام مطرحند. هم‌چنین در ارتباط با اقدامات اصلاحی و تربیتی و نیز تأدیبی، احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و در نظر گرفتن عواقب بی‌تفاوتی در قبال این فریضه بزرگ الهی و توجه به نقش خانواده در اصلاح و تربیت فرزندان به عنوان مهم‌ترین راه کار در مواجهه با ناهنجاری‌های موجود در جامعه در زمینه حجاب و عفاف قابل پی‌گیری است.کلید واژه : حجاب، عفاف، حیا، فرهنگ دینی، تربیت اسلامی.

چکیدهرحمت از واژگان کلیدی قرآن کریم و از مفاهیم اساسی دین است که اندیشمندان اسلامی از منظرهای مختلف به بررسی مفهومی آن پرداخته اند. با این حال، کاربردهای متنوع و مختلف آن در قرآن کریم موجب شده است که در بطن جمله، معنای مختلفی را بر خود بپوشاند. از این رو بررسی معنایی آن نیازمند به استفاده از روش های نوین تحلیل معنا همچون علم معناشناسی و مکاتب و روش های گوناگون آن همچون مکتب بن (معناشناسی فرهنگی-بومی) است. در این روش معناشناسی با سیر در گذشته و حال واژه و شرایط فرهنگی خاص هر دوره می توان به دو معنای هم زمانی و درزمانی واژه دست یافت و مسیر تغییر و تحول واژه را روشن ساخت؛ همچون( رحم به معنای خوراک، عذاب کردن در سال های 200-2500 و اشتقاق واژگان رحمن و رحیم از آن به عنوان اوصاف فعلی خداوند در قرآن کریم)و همچنین با تکیه بر آیاتی که واژه رحمت و مشتقاتش در آن بکار رفته و سیاق آن آیات توانسته است به جایگاه وازه رحمت از بعد هم نشینی های توصیفی، ابزاری، تاثیرگذار و تاثیرپذیر دست یابد و از سوی دیگر با پرداختن به بعد جانشینی این واژه در آیات، توانسته است جایگاه واژه رحمت در قرآن کریم را روشن سازد و از آن مهم تر ، مفاهیم این واژه در آیات و جایگاه های مختلف آن روشن سازد.کلید واژه: معناشناسی، هم نشینی، جانشینی، قرآن کریم، رحمت

چکیده:از جمله اموری که در قرآن و روایات به آن اشاره شده است، مسأل? زینت و آرایش می باشد. زینت در قرآن در تمام ابعاد آفرینش مصداق دارد، مانند زینت آسمان، زینت زمین،زینت و عمل و زینت اندیشه و.... آیات زیادی در قرآن کریم وجود دارد که این مسأله را مورد تأکید قرار می دهند.از آن جا که ائمه مبیّن و مفسرقرآن هستند، در این زمینه هم با تکیه بر آیات، روایات فراوانی از ایشان نقل شده است. با توجه به سخن ائم? اطهار(علیهم السلام) می توان روش های صحیح و اسلامی زینت نمودن و آرایش کردن را فرا گرفت و در عمل مبنا قرار داد، به طوری که هم آراسته گردید و هم معرّف دین مبین اسلام بود. این روایات علاوه بر این که تمام ابعاد زینت را بیان کرده اند، زینت و آرایش در مورد انسان را مورد توجه قرار داده و به آن پرداختهاند و دستورات جامعی در این زمینه ارائه نموده اند. تحقیق حاضر نیز تلاشی در بیان همین دستورات می باشد.کلمات کلیدی:زینت، آرایش، فطرت، پوشش، خود آرایی.

چکیدهبررسی و تحلیل قضا و قدر از منظر آیات و روایاتبه وسیلهمحمد حسن سنگیانقضا و قدر از یک سوبر جایگاه علم، قدرت، اراده و عدالتالهی، سنن و قانون های لا یتخلف، و شعور و هستی در سراسر جهان(دنیا و آخرت) دلالت دارد و از دیگر سو، مسأله بَدا و نقش حیاتیاختیار و اعمال انسان (اعم از نیک و بد) را در تعیین سرنوشت خاطرنشان می سازد.قضا و قدر در حقیقتارتباطی دو ســویه بین خالق یکتا به عنوان منشأ هستی و انسان به عنوان موجودی متفکر و مختار می باشد و تقدیر الهی چنان رقم خورده است که جهان با سنن ثابت و زندگی و حیات، همگی یاری گر انسان باشند تا او به کمال برسد و با بهره گیری از هدایت های وحیانی و عقل و اختیاری که دارد به عبادت معبود برخیزد و به مقام قرب الهی نائل آید.کلمات کلیدی:قَضا- قَدَر- علم پیشین الهی- اراده الهی- سنن ثابت- بَدا

انذار و تبشیر به عنوان دو روش تربیتی اثرگذار بر انسان، مورد توجه خاص قرآن بوده و نخستین مراحل دعوت عَمَلی پیامبران را در بر گرفته است. این تحقیق با هدف دست‌یابی به روش‌شناسی تربیتی آیات انذار و تبشیر انجام گرفته است. در راستای هدف تحقیق؛ مبانی، اصول، ابزار و هدف‌های تربیتی حاصل از انذار و تبشیر در تربیت و سیر تعالی انسان به روش تفسیر قرآن به قرآن و اصول معناشناسی شناختی بر اساس روابط درون متنی و همنشینی و جانشینی، و نیز روابط بینامتنی با استفاده از علوم مبتنی بر تجربه‌ی جنبه‌های روان شناختی انسانو علوم تربیتی در سه بعد معرفتی، گرایشی و رفتاری بیان شده است.

چکیدهشادی از منظر آیات و روایاتبه کوششفاطمه افشارپورعدّه‌ای همیشه بر این بوده اند که اسلام را دین غم و اندوه معرفی کنند و وجود هر گونه شادی و نشاط را در این دین انکار نمایند، حال آن‌که، با نگاهی محقّقانه و واقع‌بینانه به دین مبین اسلام، می‌توان دریافت که این دین، نه تنها با شادی و نشاط مخالفتی ندارد، بلکه در سایه‌ی تعالیم بلند خود شادمانی حقیقی را برای انسان به ارمغان می‌آورد، وجود احادیثی در خصوص تأیید عنصر شادی، ثواب و پاداش شاد کردن دیگران، و احادیثی که برای دست یابی به شادمانی راه کار ارائه می دهند، و نیز برخی آیات قرآنی که به امر شادی توصیه می کنند، این امر را اثبات می نماید.لیکن در اسلام، شادی بر اساس اصول و ضوابطی به دو نوع پسندیده و ناپسند تقسیم می‌شود، و بدیهی است که تنها شادی‌های پسندیده مورد تأیید آیات، روایات و فقه اسلامی قرار دارد.کلید واژه‌ها: شادی، اسلام، قرآن، روایات.