جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع ارتباط بین ادیان، غالباً مهم و مطلوب تلقی می‌شود. هر جامعه‌ای که از گروه‌های مذهبی مختلف تشکیل شده است، باید قواعدی برای همکاری وضع کند که مانع از تفرقه مذهبی گردد. اما در این نوع ارتباط بین ادیان، مشکلاتی نیز وجود دارد؛ اگر کسی به حقیقت یک موضع خاص ایمان داشته باشد، بررسی جدی اینکه آیا آن موضع واقعاً درست است یا نه، مشکل است. با این حال ایدئولوژی لیبرالیسم مبتنی بر جریان آزاد ایده‌ها و آمادگی پیوستة فرد برای بررسی موضع دینی‌‌اش می‌باشد. ارتباط بین ادیانی را می‌توان نه به معنای چالش‌ با عقاید دیگران، بلکه صرفاً به عنوان تبادل ایده‌ها و نظر‌ها تلقی کرد. مقالة حاضر در صدد پرداختن به این مسئلة نظری و ربط دادن آن به داده‌های عملی برگرفته‌ از کار بنیاد ابن میمون است که در لندن جهت گسترش ارتباط بین مسلمانان و یهودیان فعالیت می‌کند.

کتابی شامل 11 مقاله از 11 پژوهشگر است که فرهاد دفتری آنها را ویراستاری کرده است. "تحول و دگرگونی یافتن اسلام از یک دین، به صورت یک تمدن بزرگ جهانی، در دهه‌های اخیر موضوع بررسی‌های بسیار قرار گرفته است .اسلام همین که از زادگاه خود، شبه جزیره عربستان، به بیرون انتشار یافت رهاوردهای فکری جمع کثیری از افراد، جماعات و فرهنگ‌های مناطقی که در نهایت، جهان اسلام را به وجود آوردند، آن را غنی ساخت .در حقیقت، تا قرن چهارم / دهم، تمدن اسلامی را تنوع و تکثر سنت‌های ادبی و عقلانی در زمینه‌های مختلف علم و دانش مانند کلام، فقه، فلسفه، ادبیات، تصوف، هنر و صنعت و علوم طبیعی مشخص می‌ساخت ."برای بحث درباره اهمیت این موضوع‌ها و بررسی درباره این تحولات و دگرگونی‌ها در تاریخ و تمدن اسلامی و چگونگی گردش و گسترش آن و فلسفه اسلامی، موسسه "تحقیقات اسماعیلی "در سال 1994سمیناری تحت عنوان "سنت‌های عقلانی در اسلام "در ملورسنتر، کالج چرچیل، دانشگاه کیمبریج برگزار نمود .مقالات عرضه شده در این سمینار در مجموعه حاضر به چاپ رسیده‌اند . عناوین مقالات و نویسندگان آنها عبارت‌اند از" :زندگی عقلانی در چهار سده نخستین اسلام/ هیو کندی"، "پژوهش علمی و فلسفی :دستاوردها و واکنش‌ها در تاریخ اسلام/ الیور لیمن"، "سنت عقلانی در اسلام/ محسن مهدی"، "حدود درست کیشی در اسلام/ نرمان کالدر"، "زندگی عقلانی در میان اسماعیلیان :یک چشم‌انداز کلی/ فرهاد دفتری"، "ناصر خسرو :متفکر فاطمی/ الیس سی.هانسبرگر"، "عقل و تجربه عرفانی در تصوف/ انماری شیمل"، "ملاحظاتی چند درباره محیط عقلانی دینی ایران در عصر صفویه/ جان کوپر"و "زن نصف مرد؟ بحران معرفت‌شناسی مذکر در فقه اسلامی/ عبدالعزیز ساچدینا "و "اسلام امروز میان سنت و جهانی‌گری/ محمد ارکون ."گفتنی است کتاب با پیش گفتار تنظیم کننده اثر دکتر فرهاد دفتری و شرح حال کوتاهی از نویسندگان مقالات، همچنین دیباچه‌ای به قلم "دکتر عزیز اسماعیل "که مقاله افتتاحیه او در سمینار یاد شده است، آغاز می‌گردد و با کتاب نامه و نمایه اسامی به پایان می‌رسد .

تنوع درمجموعه‌‌ای از عرصه‌ها، همچون عرصة قومیت و دین، چاشنی دموکراسی و مایة غنای ماهیت جامعه تلقی می‌شود. اما بسیاری از دولتمردان تمایل دارند که اعضای دولت را به کسانی محدود سازند که به اکثریت نزدیک‌اند؛ و غالباً قوانینی هم برای تثبیت این‌ همگونی وجود دارد. دلایل این‌گونه محدودیت‌ها در باب تنوع، گاه اقتصادی، و گاه مبتنی بر امنیت‌اند. این دلایل به طور آشکار منطقی‌‌اند و طرفدار افزایش تنوع باید نسبت به آنها پاسخ‌گو باشد. درمقالة حاضر، نه بر ملاحظات عملی، بلکه بر این ایده متمرکز خواهم شد که برای حفظ میزانی از هم‌شکلی در جمعیت یک کشور یا منطقه، لازم است چیزی برای مطرح کردن وجود داشته باشد. در اینجا می‌توان مطلب را با نظریة عصبیت ابن‌خلدون که بیانگر اهمیت میزانی از انسجام میان اعضای جامعه است، و نیز با این تصور آغاز کنیم که یقیناً او این ضرورت را ابراز می‌دارد تا انسجام مطلوب بر پایة چیزی حاصل آید که شهروندان در آن احساس مشارکت عمومی داشته باشند. پس می‌توان گفت که اگر تنوع به ضعف عصبیت منجر شود، نامطلوب است.

این کتاب مجموعه مقالاتی دربارة فلسفة یهود و تأثیر آن از فلسفة اسلامی، به قلم تعدادی از محققان است. کتاب مزبور شامل هشت عنوان مقاله است که از میان آن‌ها شش مقاله به بررسی شیوة فلسفی افراد بزرگی همچون سعدیا گائون، ابن جبیرول، یهودا‌هالوی، ابن میمون و لوی بن جرشوم اختصاص دارد. دو مقاله نیز سیر فلسفة یهود در دوران اسلامی، تأثیر عرفان اسلامی از عرفان یهود و همچنین تأثیرگذاری ابن رشد بر یهودیت را بررسی کرده‌اند. هدف کتاب ترسیم چگونگی سیر انتقال تفکرات فلسفة یونان از طریق فلسفة اسلامی و تأثیر آن بر فلسفة یهود است؛ زیرا فلسفة یهودی نه فقط از نظر زبان و متفکران، بلکه از نظر شیوه نیز، روند فلسفة اسلامی را بازتولید کرده است. شایان ذکر است که کتاب دارای مقدمه‌ای ارزشمند به قلم ویراستار کتاب است. وی در این مقدمه دربارة پیوند فلسفة اسلامی و فلسفة یهودی مباحث مهمی را مطرح کرده است.