جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دیدگاه نگارش مصحف امام علیR بر اساس ترتیب نزول، در میان فریقین دیدگاهی دیرینه است، اما در بین معاصرین مخالفانی نیز دارد. بررسی ادلۀ موافقان و مخالفان راهی است برای درک حقیقت مطلب. اهل سنّت علی‌رغم ابراز این دیدگاه، غالباً دلیلی برای اثبات نظر خود ارائه نداده‌اند. در مقابل یکی از استنادات علمای شیعه برای اثبات ترتیب نزولی بودن مصحف امامR، روایاتی از اهل سنّت بوده است که عبارت‌اند از: روایات ابن سیرین و روایات گزارش ترتیب مصحف امام علیR. بررسی دقیق عبارات این روایات نشان می‌دهد که روایات فوق، دلالتی بر ترتیب نزولی بودن مصحف امام علیR ندارند.

بهاء الدین محمد بن حسین عاملی (953-1030ق) بشناخته به «شیخ بهایی» در تفسیر گران‌سنگ العروة الوثقی آرای مفسران در تفسیر سوره حمد را گزارش کرده، پس از تحلیل و نقد، هر یک را در ترازوی صحت‌وسقم نهاده، دیدگاه خویش را بازتابانده است. ارائه و تحلیل گزارش‌ها و نقدهای شیخ بهایی دربارۀ استقلال یا اتحاد سوره‌های «ضحی و شرح» و «فیل و قریش»، نیز «جزئیت یا عدم جزئیت بسمله» از مهم‌ترین اهداف این مقاله است. مقاله فراروی نشان می‌دهد شیخ بها استدلال به وجود پیوند معنایی میان سوره‌های یادشده (دوبه‌دو)، سخن اخفشین و عدم فصل میان این سوره‌ها در مصحف اُبی بن کعب را برای اثبات اتحاد این سوره‌ها سست می‌داند. نیز شیخ بها بر پایه روایات امامان علیهم‌السلام، «بسلمه» را آیه قرآن و جزء سوره می‌شمرد و به وجوب قرائت آن در نماز قائل است.

معناشناسی تاریخی وتوصیفی واژه اسلام در قرآن کریم عنوان پایان نامه ای است که در 5 فصل تهیه وتنظیم شده است فصل اول این پژوهش شامل کلیاتی پیرامون مباحث معناشناسی و تاریخچه ی آن و تعریف اصطلاحات می باشد .در فصل دوم معناشناسی تاریخی لفظ اسلام درسه دوره جاهلی، عصر نزول و پس از عصر نزول مورد بررسی قرآنی، روائی تاریخی ، لغوی و ... قرار گرفته است و در پایان این فصل به این نتیجه دست می یابیم که لفظ اسلام با گذر از دوره جاهلی و ورود به دوره نزول قرآن دچار تطور معنائی و به عبارت بهتر دچار تعدد معنا گردیده است که علاوه بر حفظ معنای تسلیم که قبل از ظهور دین اسلام شامل آن می شده است با نزول قرآن کریم معنای خاص دین اسلام نیز بر ان افزوده شده است و تا زمان حال نیز این تعدد معنا را حفظ کرده است.در 3 فصل دیگر پایان نامه به بررسی توصیفی واژه اسلام در قرآن کریم و دیگر مشتقات سلم مانند سلام، سلیم، استسلام، سالم و ... پرداخته ایم که در فصل سوم و چهارمبه بررسی توصیفی واژه اسلام و ومشتقات آن مانند مسلم، مسلمات و .. در آیات مکی و مدنیاشاره شده و تمام آیات مورد بررسی قرار گرفته تا مراد خداوند از لفظ اسلام در قرآن کریم مشخص گردد و می توان در نتیجه گیری این فصل این گونه گفت که در آیات قرآن گاهی لفظ اسلام در معنای تسلیم به کار رفته است و گاهی نیز در معنای دین اسلام مورد استفاده قرار گرفته است.در فصلهای چهارم و پنجم نیز مشتقات دیگر سلم مورد مطالعه قرار گرفته اند.

یکی از موضوعات مورد اختلاف بین شیعیان واهل سنت ،مساله رهبری امت پس از پیامبرصلی الله علیه وآله است.شیعیان بر خلاف اهل سنت امامت را همچون نبوت منصبی الهی وآنرا استمرار حرکت نبوت می دانند.و برای اثبات وتبیین آن به ادله قرآنی ،روایی وعقلی استناد می کنند.بحث ومناظره و گفتگوی علمی بین این دو گروه از آغاز تاکنون جریان داشته است وتا حدودی آثار ونتایج مثبتی را به بار نشانده است.البته در این اثنا گاه افرادی به طرح برخی مباحث و مطالبی پرداخته اند.یکی از این افراد ،نویسنده کتاب روزهای پیشاور است که به گمان خود آنرا در نقد کتاب شبهای پیشاور که مجموعه مباحث سلطان الواعظین است نگاشته .وی در این کتاب علاوه بر بیان مطالب خارج از ادب ونزاکت وحاوی افترا وتوهین به گمان خود شبهات وایراداتی به اظهارات مولف شبهای پیشاور در زمینه آیات ولایت وارد ساخته که در این پایان نامه به آن ها پاسخ داده شده و بی پایگی آنها نمایانده شده است.

این نوشتار شامل یک مقدمه و پنج فصل است. فصل اول به واژه عبرت و کاربرد آن در قرآن اختصاص یافته است و سه فصل دیگر به داستانهای پیامبران و عبرتهای آن داستانها اختصاص یافته و فصل پنجم این تحقیق داستانهای اصحاب در قرآن نام گرفته است/

پایان نامه حاضر با هدف جمع آوری روایات تفسیری ضحاک و بررسی مبانی تفسیری او در یک مقدمه و سه فصل تنظیم و تدوین گردیده است، در فصل اول زندگی نامه او اعم از حیات شخصی، علمی، سیاسی و عصر او مورد بررسی قرار میصگیرد. در فصل دوم، روش تفسیری ضحاک بررسی میگردد که شامل دیدگا های علوم قرآنی و منابع او در تفسیر میباشد. فصل سوم، که فصل پایانی است اختصاص به روایات ضحاک دارد./

این رساله قصد دارد پس از بررسی اجمالی مفهوم شادمانی و تبیین آن از منظر علوم مختلفی همچون فلسفه، روان شناسی، پزشکی به دنبال تعیین سرچشمه و خاستگاه شادی از نگاه دین بر آید و به توصیف خصوصیات، عوامل موثر در شادمانی و آثار و نتایج آن از دیدگاه آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) بپردازد. عناوین کلی این رساله به این صورت می باشد: مفهوم شادمانی، منشاء شادی و تقسیمات آن، جایگاه شادی، عوامل شادی

هر مفسر برای بر گرفتن مقاب از چهره آیات قرآن روشی را در پیش میگیرد که این روش در کل تفسیر گستردگی دارد و تمام آیات قرآن از روش مفسر تاثیر می گیرند . علاوه بر روش مفسر بنابر روحیات و ذوقیات و همچنین ضرورت عصر زندگی خویش گرایش خاصی نیز پیدا می کند و به واقع می توان گفت در اکثر مواقع روش و گرایش با هم خلط شده و مفسر در یک مسیر کلی گام بر میدارد روش تفسیری احسن الحدیث به توجه به بررسی آیات د رآن در بعضی مواضع قرآن به قرآن بوده گرچه مفسر خود را از روایات دور نکرده و سعی کردهتا قرآن و روایات را با تکیه بر آیات قرآن در کنار هم بیاورد همچنین از روش ادبی نیز بهره جسته و سعی کرده انواری از فصاحت و بلاغت قرآن را نیز به خواننده بتاباند.روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته بطوری در مقدمه بیان موضوع ، تعریف آن پیشینه و رورش تحقیق بیان شده است. در فصل اول زندگی نامه مولف وتوصیفی از روش احسن الحدیث ارائه شده است. فصل دوم از مبانی روش و گرایش های تفسیری مفسر سخن گفته شده بطوری که بابررسی تفسیر این مفسر از روش او که هم شامل روش قرآن به قرآن و هم تاثیر پذیرفته از روایات ماثر است آگاه میشویم همچنین گرایش این مفسر بیشتر به این نقطه معطوف شده که آیات را حول محور هدایت و تربیت بر اساس اصول علمی و اجتماعی تفسیر کند. مبانی تفسیری احسن الحدیث برگرفته از آیه ( افلایتدبرون القرآن ام علی قلوب افقالها ) و مفسر بر این اعتقاد است که با تدبیر در آیات قرآن می توان به مراد خداوند پی برد و می توان گفت مبانی تفسیری او بر اساس حجیت (ظواهر قرآن) است. در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی که در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته بیان شده که عبارتند از اعجاز قرآن ، تحریف ناپذیری قرآن ، نسخ در قرآن ، حروف مقطعه و جمع در قرآن بیان شده است. باتوجه به دیدگاه بعضی از مفسران شیعه از جمله علامه طباطبایی که هر آیه از قرآن را بر مبنای آیات دیگر تفسیر می کنند و بر این اعتقادند که قرآن خود بیانگر خویش است این مفسر نیز بر پایه این تفکر به نوشتن در تفسیر روی آئرده و سعی کرده برای تفسیر هر آیه بیانی از خود خداوند و همچنین روایات وارد شده از معصومین در تفسیر آیه استفاده کند.

روش علامه طباطبائی در تفسیر آیات الهی، همان روش تفسیری اهل بیت یعنی روش قران به قرآن است. یکی از جلوه‌های آن در سیره تفسیری علامه، تعیین برخی آیات که شماره آن به 30 آیه می‌رسد، به عنوان غرر است که از جمله مبانی علامه در تعیین آن، وحدت و انسجام حاکم بر سوره‌هاست. در این پژوهش این آیات شناسایی شده‌ از منظر علامه، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نوع پژوهش کتابخانه‌ای است و محور آن تفسیر المیزان. جهت تکمیل یافته‌ها در این زمینه جست و جوی وسیعی در کتب تفسیری، حدیثی و قرآنی شیعه و سنی انجام شده است. مطابق یافته‌ها غرر آیاتی هستند که در تبیین معارف اساسی قرآن، به ویژه توحید، جامعیت و بلاغت خاصی دارند، نسبت به اهداف و اغراض اصلی سوره، در جایگاه ویژه‌ای قرار دارند که از رهگذر تعمق و ژرف اندیشی در آنها معانی عمیقی به دست می‌آید که با کشف آن، برخی مباحث قرآنی مانند قضا و قدر، علم غیب، روح و برخی احادیث از جمله احادیثی که ایهام جبر دارند، قابل توجیه است. با تحلیل جامع آیات غرر از طریق دریافت ویژگی‌های مشترک آن، خط سیر معارف اساسی قرآن به دست می‌آید که نمادی از وحدت و هماهنگی کلام الهی است. علامه و برخی شاگردان ایشان در آثار علمی خود در همین زمینه از آیات غرر بهره جسته‌اند. برخی تفاسیر متأخر، متأثر از این رویکرد، آیاتی را موافق و یا متفاوت با مبانی علامه غرر نامیده‌اند.

صحیفه سجادیه که متنی کهن از مجموعه متون دعایی بر جای ماند از امامان شیعی(ع) است افقهای مختلفی را به روی خوانندة آن می گشاید. یکی از این افقها این است که بدانیم در ارتباط با مردم چه اخلاقی بایسته است. - موضوعی که تصور برخی افراد آن است که دعا اساسا به این مضامین و چگونگی ارتباط با مردم نپرداخته وتنها دربارة ارتباط با خداوند بحث می کند برای این منظور در این پایان نامه ابتدا به تناسب بحث، به معرفی صحیفة سجادیه می پردازیم و بیان می کنیم که به دلیل شرایط خاص اجتماعی، سیاسی و اخلاقی دوران امام سجاد(ع) ایشان از زبان دعا استفاده کردند. سپس بیان می کنیم که سند ومتن صحیفة سجادیه از اعتبار کافی برخوردار است. همچنین در تبیین مضامین صحیفة سجادیه، آنها را در سه محور ارتباط با خداوند، ارتباط با خود و ارتباط با جامعه معرفی می کنیم. در ادامه با توجه به نظر برخی دانشمندان و استعمال اخلاق در روایات و ادعیه بیان می کنیم که مراد ما از اخلاق آن دسته از بایدها ونبایدهای غیر الزامی که اعم از صفات نفسانی و افعال هستند می باشد و به چنین اخلاقی اگر مربوط به روابط گروهی جمعی باشد اخلاق اجتماعی گفته می شود. پس از این مباحث مقدماتی به دسته بندی مسائل اخلاق اجتماعی در صحیفة سجادیه می پردازیم و در ارتباط با عموم مردم چند اصل اخلاقی نظیر عدل و انصاف، تواضع، چشم پوشی از خطای دیگران، دیگر دوستی وعدم تقدم رضای مخلوق بر خالق را ارائه می نماییم. سپس در بحث اخلاق اعضای خانواده با یکدیگر این موضوع را در سه محور والدین، فرزندان و زن و شوهر پی گیری می کنیم در ادامه دربارة اخلاق با برخی گروههای خاص نظیر دوستان، همسایگان، خویشاوندان، خردسالان، سالمندان و اخلاق متقابل مردم با حاکمان و نیازمندان، همسایگان، می پردازیم. با این مباحث واضح می گردد که از منظر صحیفه سجادیه تا چه اندازه به مبحث اخلاق اجتماعی اهمیت داده شده است.