جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مباحث این پایان نامه در چهار فصل تدوین شده اند.در فصل اول تعریف لغوی و اصطلاحی ترجمه، ادله موافقان و مخالفان ترجمه قرآن و پیشینه آن و در فصل دوم شیوه های ترجمه قرآن، شرایط مترجم و ترجمه قرآن و پیش نیازهای ترجمه قرآن آمده است. فصل سوم به بررسی اصول و مبانی ترجمه قرآن، مانند رعایت نکات کلامی، فقهی، بلاغی، لغوی و سیاق در ترجمه آیات اختصاص دارد. در فصل چهارم ترجمه دو حزب اول قرآن کریم در ترجمه های ابوالفتوح رازی، میبدی،الهی قمشه ای، مکارم شیرازی و پورجوادی بررسی ونقد شده اند.

این پژوهش در دو بخش به نگارش درآمده است: در بخش اول، با عنوان آغازشناسی، از شناخت حق تعالی، و شناخت اسماء و صفات حق تعالی و در بخش دوم، با نام انجام شناسی، از عالم برزخ و عالم قیامت بحث شده است. هدف اصلی این پژوهش نمایاندن رویکرد عارفانه و فیلسوفانه ی فیض کاشانی در مواجهه با مباحث اعتقادی قرآن کریم است و چون او بر روش علمی استادش صدرالمتألهین مشی کرده است، مقارنه ای نیز با دیدگاه های او به عمل آمده است.

این رساله در هشت فصل تنظیم شده است. در فصل نخست عنوان تحت عنوان کلیات به بررسی مفهوم دو واژه اسراف و تبذیر در لغت و تفسیر پرداخته شده است. در فصل دوم حکم تحریف اسراف در منابع چهار گانه (کتاب، سنت، عقل واجماع) مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم پیامدهای سوء اسراف در زندگی فردی و اجتماعی آورده شده است. در فصل چهارم شناخت شیوه صحیح مصرف از دیدگاه اسلام بررسی شده است. در فصل پنجم اقسام و مصادیق اسراف در زندگی فردی و اجتماعی آورده شده است. در فصل ششم به ریشه یابی عواملی که موجب پیدایش اسراف در فرد و اجتماع می شود پرداخته شده است( عوامل فرهنگی، اقتصادی، روانی، اجتمای). در فصل هفتم اسراف در امورخیر و در فصل هشتم مبارزه با اسراف و تبذیر آورده شده است.

این تحقیق در سه فصل با این مباحث تنظیم و تدوین شده است: فصل اول، اعجاز: معنای لغوی و اصطلاحی اعجاز، شرایط معجزه،...؛ فصل دوم، اعجاز قرآن: معنای لغوی و اصطلاحی قرآن، نام های قرآن، نزول دفعی و تدریجی قرآن، قرآن معجزه ی جاوید، وجوه اعجاز قرآن؛ فصل سوم، اعجاز تشریعی قرآن: اجتماعی بودن بشر، نقایص قوانین بشری، انسان از دیدگاه قرآن، مبارزه ی انبیا با تقلید کورکورانه در قرآن و عهدین، معاد در قرآن و عهدین، نماز و روزه و زکات، اساس تشریع اسلامی، وضع عربستان قبل از اسلام، اخلاقیات و اجتماعیات قرآن.

عملی که از انسان سر می زند، از بین رفتنی نیست و آثاری دارد که به صاحبش برمی گردد. این آثار، چه خیر و چه شرّ، در جهان دیگر به نحو کامل و بدون نقص به فاعلش می رسد، لیکن برخی آثار، در همین دنیا منعکس می گردد و صاحبش تلخی یا شیرینی آن را می چشد. آثار اخروی اعمال، از موضوع بحث نگارنده خارج است. آنچه مورد بحث است، آثار دنیوی اعمال است، و مقصود از آثار، هم آثار تکوینی است و هم آنچه به عنوان پاداش و کیفر، داده می شود و عنوان جامع برای آن، انعکاس اعمال انسان در دنیاست. فواید این بحث، گاهی فردی است و گاهی اجتماعی. فرد، هرگاه به آثار عمل خود در دنیا پی ببرد، می فهمد که باید سرلوحه برنامه اش را اصلاح خود قرار دهد؛ زیرا سعادت دنیا و آخرت خود را در این مهم، خواهد دید. اگر انسان ها متوجّه آثار اعمال خود باشند، از آن جا که انسان، دنبال جزای نقد می گردد و پاداش ها و کیفرهای دنیوی نقدند، بنا بر این، تأثیرش در رفتار افراد انسانی فراوان خواهد بود، و همه سعی می کنند نیروی انسانی خود و سایر امکاناتشان را صرف تأمین امنیت اجتماعی کنند. مباحث این پایان نامه، در سه عنوان کلّی مطرح گردیده است. بخش اوّل، درباره پاداش های دنیوی اعمال یا انعکاس اعمال صالح در دنیاست . بخش دوم، در مورد کیفرهای دنیوی اعمال یا انعکاس گناهان است . در بخش سوم نیز پاداش ها و کیفرهای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث بخش اوّل، درباره پاداش های مادّی در دنیا عبارت اند از: رفع یا تسهیل مشکلات، رزق گوارا، وجاهت اجتماعی، محبوبیت اجتماعی و طول عمر. نگارنده، با توجّه به آنچه از قرآن و روایات به دست می آید، این پاداش ها را مدّ نظر قرار داده و درباره آن، بحث نموده است. وی علّت تقدّم محبّت پاداش های مادّی را به لحاظ گستردگی بحث پاداش های معنوی عنوان کرده و این بحث را متأخّر نموده است. در قسمت دوم این بخش، مسئله پاداش های معنوی مطرح شده که این پاداش ها عبارت اند از: تقویت ایمان، حیات پاکیزه، شرح صدر، حکمت و علم. در این باب، اهمّیت پاداش ها و کیفرهای معنوی را از این جهت بیان می کند که اساس سعادت و شقاوت ابدی فرد را به وجود می آورند. در این قسمت نیز نگارنده با کمک گرفتن از آیات و روایات و نقل قضایا و حکایت های مربوط به هر بحث، قول صاحب نظران و اهل فن را مطرح کرده و درباره هر یک، بحث می کند. بخش دوم، درباره کیفرهای دنیوی اعمال یا انعکاس گناهان است که خود، دو قسمت دارد: کیفرهای مادّی که عبارت اند از: ظلم، قطع رَحِم، قسم دروغ، زنا و فحشا، دروغ بستن به خدا و جدال با اولیا خدا، نداشتن محبوبیت اجتماعی، و کوتاه شدن عمر. نگارنده، ابتدا مجازات را بر سه گونه می داند: مجازات قراردادی (تنبیه و عبرت)؛ مجازاتی که با گناه، رابطه تکوینی و طبیعی دارد (مکافات دنیوی)؛ و مجازاتی که تجسّم خودِ عمل است و چیزی جدا از آن نیست (عذاب اخروی). سپس درباره هر کدام، توضیحاتی را ارائه می کند که در برگیرنده آیات و روایات و اقوال و نظریات بزرگان و دانشمندان است. قسمت دوم این بخش، کیفرهای معنوی است. این کیفرها با عناوینی چون: خودْفراموشی، کورْدلی، قساوت قلب، انحراف قلب، حجاب حق، رفاقت و هم نشینی با شیطان، تکذیب آیات خدا، اِمهال و استدراج به چشم می خورد. نگارنده، در توضیح این قسمت، ضمن این که آثار معنوی گناه را از مهم ترین آثار آن می داند، به جبران ناپذیری این گونه آثار، تکیه دارد و با آوردن مثال هایی، مقصود خود را در این زمینه روشن می سازد. بخش سوم پایان نامه، با عنوان «پاداش ها و کیفرهای اجتماعی»، درباره سنّت های خدا در اجتماع در مورد عمل و جزا و نقل قولی از علّامه طباطبایی در این زمینه، سخن گفته و کیفرهای اقوام پیشین و علّت این کیفرها را با پرسش و پاسخ هایی بازگو نموده است. مطالب دیگر در این بخش، در مورد بلاهایی است که جوامع متمدّن با آنها رو به روست که با بیان معنای جامعه و مقصود از اجتماع و جامعه ای که تقوایش موجب نزول برکات و فسادش موجب نزول عذاب و گرفتاری می شود، آغاز شده و در ادامه، این بلاها را برمی شمُرَد که عبارت اند از: تزلزل نظام خانواده، سلب امنیت، فقدان عدالت اجتماعی، و فقدان انس و الفت. نکته قابل توجّه در این پایان نامه، استشهاد بسیار نگارنده به آیات و سرگذشت های قرآنی است که در بیشتر مباحث به چشم می خورد.

بی شک، فهم و تدبر در معانی قرآن کریم از یک سو و تلاوت صحیح و درست آیات شریفة آن بستگی تمام به تشخیص تعبیرات آن دارد، دانشمندان اسلام برای حفظ کلام پروردگار مبانی و اصولی را ساخته و پرداخته اند که منجر به ایجاد علمی از علوم قرآن بنام«وقف و ابتدا» گشته است. برای آنکه قاری قرآن به هنگام تلاوت به دلیل کم آوردن نفس یا علت دیگر، وقف نابجا یا شروع ناشایستی نداشته باشد، می بایست به این اصول آشنا بوده و آن را بشناسد؛ چرا که رعایت نکردن آن در نهایت باعث ایجاد نقص یا دگرگونی در مفاهیم کلام پروردگار می شود؛ که خود از هر عیب و نقص مبرا است. این پایان نامه، بررسی کلاسیکی در زمینة وقف و ابتدا در قرآن کریم است، که در دو بخش عمده به آن پرداخته شده، در بخش اول در سیزده فصل به بررسی مبانی علم وقف و ابتدا پرداخته ام تحت عنوان«بررسی» و در بخش دوم سوره مبارکه حمد و صد آیه از سوره مبارکه بقره را انتخاب نموده به عنوان ارائه یک نمونه عملی اصول و مبانی پرداخته شده در بخش اول، بر آیات ذکر شده تطبیق گردید، که طی سه فصل تحت عنوان«تطبیق» نگارش شده.

این رساله در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اول اهمیت امر به معروف و نهی از نکر از دیدگاه فقها و قرآن و سنت آورده شده است. در فصل دوم تعریف امر به معروف و نهی از منکر آورده شده است. فصل سوم اختصاص به اقسام امر به معروف و نهی از منکر دارد. فصل چهارم شرایط امبر به معروف و نهی از منکر را آورده است. فصل پنجم مراتب امر به معروف و نهی از منکر و فصل ششم اجرای حدود را آورده است

معرّفی ادب دینی، فرهنگی و اجتماعی است. نویسنده در فصل اوّل با بررسی مفهوم ادب به جلوه های آن در اخلاق و سیره پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) اشاره می نماید و با نقل حکایاتی از قرآن و احادیث و شاعران به ترسیم زیبائی های آن می پردازد. وی در ادامه به ادب فردی و ادب با خدای تعالی اشاره می کند و در این باب از محاسبه و مراقبه نفس و سخن گفتن به روش نیکو با حالت تواضع و فروتنی و با نیّت دلسوزی و اصلاح سخن می گوید. در پایان به ادب گفتگو و ادب مناظره پرداخته و راهکار آن را براساس حکمت، موعظه و جدال احسن می شمرد، و بیان نمودهای عینی از زندگانی پیامبران همچون زندگی ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع)، یعقوب(ع) و یوسف(ع)، و موسی(ع) و خدا را بهترین سرمشق برای سالکان آن معرّفی می نماید.

این تحقیق در سه فصل نگارش شده است: در فصل اول، کلیاتی از بحث، مانند تعریف موضوع، تعریف کلیدواژه ها، و پیشینه ی تحقیق آمده است و در فصل دوم، با عنوان استغفار در آیات و روایات از شرایط و آداب استغفار و مراتب استغفار، و در فصل سوم، آثار و موانع استغفار از نظر آیات و روایات بحث شده است.

موضوع این نوشتار با عنوان فوق بررسی شان نزولهای آیات قرآن در کتاب مجمع البیان است. در مورد محتوای تحقیق حاضر گفتنی است که در دو فصل سامان یافته است: فصل نخست آن با عنوان اسباب النزول در مجمع البیان، نام اصلی این اثر را داراست . در این فصل ضمن کاری میدانی به بررسی مواردی می پردازیم که امین الاسلام طبرسی برای آیات قرآن شان نزولی قایل شده است. البته این بررسی به صورت مقایسه ای با عمده ترین آثار موجود در باره اسباب النزول و تعدادی از تفاسیر ماثور و غیر ماثور به عنوان نمونه انجام می گیرد. در فصل دوم، به منظور تحقق بخشیدن به هدف اصلی این اثر که نشان دادن اعجاز قرآن در بازگویی یک دوره اجمالی از تاریخ اسلام است، به جمع بندی فصل اول و مرور عمده ترین حوادث تاریخ صدر اسلام، در دو بخش : یکی از حوادث دوران پیش از هجرت در مکه و دیگری حوادث پس از هجرت در مدینه، خواهیم پرداخت/