جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مدتی است که کتاب حجاب شرعی در عصر پیامبر(ص) نوشته آقای امیرحسین ترکاشوند به صورت زیراکس و CD انتشار یافته و از تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۱ روی سایت شخصی ایشان نهاده شده است و محققان و افراد عادی بدون هیچ محدودیتی می‌توانند آن را در اختیار بگیرند. این کتاب ۱۱۰۰ صفحه‌ای که قصد بررسی کیفیت و حد حجاب در دوران پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) را دارد، با وجود این‌که به قول نویسنده زمان بسیاری (۴ سال) صرف نوشتن آن شده است، اشکالات و ایرادهای فراوانی دارد و نقدهای بسیار جدی بر آن وارد است که نویسنده محترم حتماً باید در آن‌ها تأمل کند و به بازبینی آن‌ها بپردازد.

پیش از آغاز هفته حجاب و عفاف، پایگاه تحلیلی- خبری مهرخانه درصدد برآمد در خصوص نقد و بررسی کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر» مناظره‌ای مکتوب میان حجت‌الاسلام مجید دهقان، عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق مرکز تحقیقات زن و خانواده و آقای امیر ترکاشوند، نویسنده کتاب، برگزار کند. به گزارش مهرخانه، طی مذاکرات شفاهی صورت گرفته با هر دو طرف مناظره، مقرر شد در هفته حجاب و عفاف این بحث و گفتگو آغاز شود . پس از چند روز از شروع هفته عفاف و حجاب، اولین نقد نوشته شده از جانب طرف اول مناظره –حجت‌الاسلام مجید دهقان- برای نویسنده کتاب ارسال شد. پس از آن نویسنده محترم ضمن تماس تلفنی درخواست دعوت رسمی برای شرکت در این مناظره از سوی مهرخانه را داشتند. نهایتاً این امر صورت گرفته و در ادامه ایشان برای شرکت در مناظره شروطی را ذکر کردند که چون برخی از شروط ذکر شده با عرف فضای رسانه‌ای و کار خبری سازگار نبود، از سوی مهرخانه پذیرفته نشد و نویسنده محترم نیز اعلام کردند در مناظره شرکت نخواهند کرد. با توجه به عدم شرکت یکی از طرفین مناظره، مقرر شد نقدهای نوشته شده توسط حجت‌الاسلام مجید دهقان، هر هفته بر روی خروجی پایگاه تحلیلی- خبری مهرخانه قرار گیرد. مبرهن است که مهرخانه از شرکت نویسنده محترم در این مناظره و پاسخ‌های ایشان به نقدهای صورت گرفته استقبال می‌کند.

این نوشتار به بررسی و نقد کتاب «عصر حیرت و امکان حکمرانی دینی در عصر غیبت» تألیف آقای مهدی نصیری اختصاص یافته است. ادعای آقای نصیری در این کتاب را به‌اختصار می‌توان شامل این دیدگاه کلی دانست که در عصر غیبت و یا در عصر حضور غیر مبسوط الید و همراه با تقیه امام معصوم علیه‌السلام به‌ویژه وقتی‌که با سیطره تمدن ماتریالیستی و اومانیستی مدرن همراه می‌شود، نمی‌توان دولت و تمدنی در تراز دین محقق ساخت و حتی اگر هم در عصر غیبت بتوان یک حکومت دینی با محوریت ولایت‌فقیه تأسیس نمود، اما امکان تحقق تمدنی در حد مطلوب و قابل‌قبول که مبتنی بر آموزه‌های دینی مستنبط از قرآن و سنت باشد، وجود ندارد. این ادعا به همراه برخی از مهم‌ترین دیدگاه‌های آقای نصیری در کتاب عصر حیرت، ذیل چند عنوان در نوشتار حاضر مورد تحلیل و نقد قرار گرفته است.

ما مسلمانان، اعم از شیعه و سنی، اگرچه در برخی احکام شرعی (مثل وضو) اختلاف نظر داریم، اما تعالیمی که از طریق آیات و روایات به دستمان رسیده، جای تردیدی برای ما نگذاشته که حجاب شرعی لازم برای یک زن مسلمان، پوشاندن تمام بدن غیر از صورت و دستان وی (تا مچ) است؛ و این مطلب به‌قدری واضح بوده که امروزه، نه فقط بین مسلمانان، بلکه در تمام دنیا، پوشیدن این حجاب، علامتی برای شناسایی یک زن مسلمان به حساب می‌آید تاحدی که در سراسر جهان، حکومت‌هایی که با اسلام میانه خوبی ندارند، این مدل پوشش را، چون علامت مسلمانی یک زن است، در مدارس و ادارات خود برنمی‌تابند؛ یعنی این حجاب، علاوه بر کمک به حفظ اخلاقی جامعه، امروزه نقش پرچم را برای نشان دادن هویت یک زن مسلمان ایفا می‌کند. نویسنده محترم کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر (ص)» درصدد برآمده این تلقی از حجاب زن مسلمان را به چالش بکشد و فرضیه‌اش این است که حجاب شرعی در آن زمان، این اندازه نبوده، بلکه چیزی در حد پوشاندن تنه و ران و بازو بوده، و اسلام اصراری بر پوشش زن در برابر مردان نامحرم ندارد. کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر» نوشته‌ای است حدود ۱۰۰۰ صفحه از آقای امیر ترکاشوند که آن طور که در صفحه نمایه‌ی آن ذکر شده، ظاهرا نگارش آن در سال ۱۳۸۹ به پایان رسیده، و با اصلاحاتی، در سال ۱۳۹۰ در فضای مجازی منتشر شده است. این کتاب به تدریج در میان افراد غیرمتخصص شیوع پیدا کرده و در میان طیف خاصی از جامعه به عنوان مدرک مهمی علیه حجاب شرعی قلمداد ‌گردیده است؛ همین امر انگیزه‌ای شد برای نگارش مقاله‌ای که به بررسی میزان اعتبار آن بپردازد. اگرچه مقاله ضمیمه عمدتا به عنوان نقد کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر» نوشته شده، اما با یک نگاه ثانوی به تحلیل‌هایی که با استفاده از آیات و روایات به عمل آمده، مخاطب می‌تواند با استنادات و دلالت‌های قرآنی و روایی بحث حجاب آشنا شود.

در سال ۱۳۹۰ خورشیدی کتابی در رسانه های مجازی انتشار یافت با عنوان: «حجاب شرعی در عصر پیامبر» به قلم امیرحسین ترکاشوند. این کتاب خیلی زود مورد توجه قرار گرفت و با استقبال پژوهشگران مسلمان و پس از آن شماری از پژوهشگران غیر مذهبی نیز قرار گرفت و به زودی خوانندگانی بسیار یافت. من کتاب را در همان آغاز از طریق ایمیل دریافت کردم ولی پس از چندی متوجه شدم که از طریق ایمیل و نیز با انتشار در رسانه‌های مجازی در سطح گسترده و کمسابقه ای در اختیار شمار کثیری قرار گرفته و خوانده شده است. اقبالی که هنوز نیز ادامه دارد. در آن زمان من نویسنده را نمی شناختم و حتی نامی از وی نشنیده بودم. هرچند هنوز هم ایشان را از نزدیک نمی شناسم و افتخار آشنایی مستقیم با ایشان را پیدا نکرده ام. به دلیل اهمیت این اثر مهم و به زعم من دوران‌ساز در اسلام‌شناسی معاصر، در این مقال می‌کوشم آن را در دو بخش معرفی کنم: بخش نخست در معرفی شناسنامه و محتوای اجمالی کتاب و در بخش دوم شرحی در اهمیت علمی و پژوهشی اثر و نگاه تازه نویسنده محقق به متون و منابع اسلامی و به طور خاص رویکر انتقادی رادیکال تفسیری و فقهی وی در مورد حجاب زن مسلمان. البته در بخش سوم نیز به چند نکته ضرور اشاره خواهم کرد.

رساله ای کوتاه و گزیده بعربی بنام «مختصر فی ذکر الحکماء الیونایین و الملیین» درباره برخی از دانشمندان یونانی و ایرانی در کتابخانه اسکوریال (مادرید) هست که بسبب سودمندی فراوان بچاپ میرسد. این کتاب پس از نزهة الارواح شهرزوری و العقد الفرید پرداخته شده و درباره مؤلف آن همین اندازه میدانیم که پس از خواجه طوسی میزیسته و پس از مرگ او در 672 این مختصر را نوشته است. چون مؤلف باید از نزهة الارواح شهرزوری یا العقد الفرید بهره گرفته باشد و ایندو هم از تتمه بیهقی و مختار الحکم و صوان الحکمه و کتابهای دیگر گرفته شده از این روی فهرستی از کتابهای مربوط بتاریخ حکما و سخنان فیلسوفان بفارسی و عربی در اینجا میآوریم تا هم منابع این رساله بدست بیاید و هم کتابهای دیگری که پس از آن تألیف شده شناخته شود و برای کسی که بخواهد کتابی در تاریخ فیلسوفان بنویسد فهرستی از منابع در دسترس باشد:

کتاب «عدالت، کار درست کدام است؟» مجموعه‌ درس‌گفتارهای فلسفه‌ی سیاسی مایکل سندل در دانشگاه هاروارد است. درسی که سندل با عنوان «عدالت» سال‌هاست آن‌ را در هاروارد ارائه می‌دهد. با یک کتاب عمیقاً فلسفی روبه‌رو هستید که با حجم زیادی قصه و داستان جذاب و قابل فهم شده است. سندل می‌کوشد که با دفاع همه‌جانبه از دیدگاه ارسطویی به عدالت چهارچوبی پیشنهاد بدهد که آزادی انسان زیر سوال نرود. پیشنهاد سندل ساختن جامعه‌ای است که بتوانیم در آن با هم آن‌قدر گفت‌وگو کنیم که فضیلت‌های اساسی را تعیین کنیم و بر اساس آن فضیلت‌ها قوانین را بچینیم. اما انگار چشمانش را بر روی بازی‌های قدرت می‌بندد.