جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عقل به عنوان نیروی اندیشیدن و قوه ای که انسان را از سایر موجودات ممتاز می سازد، مورد قبول همگان است و در آیات و روایات متعددی بر حجیت و اعتبار آن تأکید شده است. با این وجود، در بازتاب این روایات در کتب روایی فریقین تفاوت فاحشی وجود دارد؛ در حالی که کتب روایی شیعه مملو از روایات ناظر بر عقل است، آمار این روایات در کتب روایی اهل سنت بسیار اندک است. مشاهدة این تفاوت ذهن انسان را درگیر چرایی این موضوع می کند. این پژوهش با به کارگیری روش آماری در صحاح شش گانه اهل سنت و مسند احمد بن حنبل از میان کتب روایی اهل سنت و کتاب کافی و 15 جلد اول بحار الانوار از میان منابع روایی شیعی و مطالعه و تحلیل مسائل سیاسی، رجــالی، فرهنگی –اجتماعی و اعتقادی، علل این تفاوت را مورد بــررسی قرار می دهد. بر اساس رهیافت این پژوهش، تعالیم قرآن کریم و آموزه های اهل بیت (ع) عوامل مؤثر بر توجه ویژة محدثان شیعی به روایات ناظر بر عقل و فراوانی این روایـــات در کتب روایی شیعی می باشد و از سوی دیگر، شرایط خاص فرهنگی حاکم بر عصر پیامبر(ص)، اجرای قانونِ ممنوعیت تدوین احادیث در میان اهل سنت، ایجاد قواعد خاص رجالی و گرایش اعتقادی محدثان اهل سنت به اصحاب حدیث، همگی علل کم توجهی محدثان اهل سنت به روایات ناظر بر عقل و اندک بودن این روایات در کتب روایی آنان است.

مسئله لعن، یکی از ضروریات اجتماعی و از راه‌های جداسازی حق از باطل است. رساله حاضر با عنوان "مفهوم شناسی لعن و مصادیق آن در روایات نبوی از دیدگاه فریقین" و به هدف تبیین مفاهیم و مصادیق لعن در لسان پیامبر تدوین شده است. لعن به معنای طرد و دور راندن از رحمت همراه با خشم و تنفر است. از مقایسه واژه لعن و لغات متقارب المعنی آن، می‌توان گفت: در لعن نسبت به دیگر واژگان، شدت غضب و ابراز انزجار بیشتری مشهود است. لعن سنتی از سنن خداوند و رسولش محسوب می‌شود که در قرآن و روایات به کار برده شده است. از آن‌جا که کسی نمی‌تواند قرآن را انکار کند، سنت لعن در قرآن خدشه دار نشده؛ اما برخی از روایات نبوی لعن در برخی از کتب عامه مورد تحریف قرار گرفته و تأویلات سویی نسبت به آن‌ها شده، هم‌چنین برخی از اهل سنت، قائل به عدم جواز لعن هستند که در پژوهش حاضر توجیه‌های متعصبانه این گروه با استناد به قرآن و روایات نبوی و شروح دیگر علمای اهل سنت، مردود شمرده شد. اگرچه شیعه با تأسی به آیات و روایاتی که امر به لعن نموده اند، نسبت به مستحقین، لعن را جایز می‌شمرد، اما این بدین معنا نیست که هر کس با سلیقه شخصی اش مجاز است فردی را مستحق لعن شمرد. لعن‌های اهل بیت در خلوت و در مناجات با خداوند بوده و هیچ‌گاه به قصد توهین به مقدسات اهل سنت و تشدید فضای خصومت بین فریقین بیان نشده است.از جمله مصادیق ملعون در روایات نبوی می‌توان به برخی از افراد و قبایل، به علت کارشکنی‌هایایشان علیه اسلام اشاره نمود. از دیگر مصادیق لعن، افعال پلیدی هستند که موجب دوری افراد از رحمت الهی و لعن می‌شود که شامل اعمال زشت اجتماعی، اعتقادی، اقتصادی و اخلاقی هستند. در پایان می‌توان گفت: لعن نبوی عین رحمت آن حضرت برای دور کردن افراد از برخی افعال پلید و اجتناب از پیوند با ملعونان است.

ثواب و پاداش اعمال از مسائل مطرح شده در قران و دیگر متون دینی می‌باشد که اگر چه در بسیاری از علوم اسلامی از آن بحث می‌شود، ولی تحقیق مستقلی در مورد آن که مبتنی بر دیدگاههای قران باشد صورت نگرفته است.یکی از موضوعات مهم مباحث ثواب الاعمال، ملاکهای اعطای ثواب بر اعمال می‌باشد که با در نظر گرفتن آیات مختلفی که در این زمینه در قران موجود است، قابل اصطیاد می‌باشد.مفسران فریقین نیز در تفاسیر خود در ضمن تفسیر آیات مربوطه، به بحث در این مورد پرداخته‌اند. اینکه از دیدگاه قران و از منظر این تفاسیر ثواب چیست و چه گونه‌هایی دارد و چه کسانی و به واسطه چه عواملی و موجباتی، مستحق دریافت ثواب شده و چه کسانی و به چه دلیل و یا چه موانعی از اعطای ثواب محروم خواهند شد از مطالب مطرح شده در این اثر می‌باشد.اختلاف و یا عدم اختلاف مبنایی مفسران فریقین در بحث ملاکهای اعطای ثواب نیز از مطالبی است که در نتیجه بررسیِ تفاسیر آنان در این موضوع کشف می‌گردد.از دیدگاه قران ثواب، هر آن‌چیزی است که محبوب انسانها می‌باشد و در انجام اعمال خود به دنبال دستیابی به آن می‌باشند و به انواع متعددی همچون تکوینی و تشریعی، فردی و جمعی و دنیوی و اخروی تقسیم می‌شود.اهم موجباتی که برای اعطای ثواب در قران ذکر شده است ایمان، عمل صالح، تقوی، توبه، استضعاف، غفران، شفاعت و عفو الهی می‌باشد که در صورت وجود این عوامل و نبود موانعی که اهم آنها کفر، شرک، و نفاق و عصیان خدا و رسول می‌باشد، مستوجب بهره‌مندی از ثواب اخروی الهی می‌گردند.مفسران فریقین نیز در بحث ملاکهای اعطای ثواب، اختلاف چندانی با هم ندارند، اگرچه که اختلاف معتزله و خوارج با دیگر فرق در بحث گناهان کبیره که از صدر اسلام میان این گروهها وجود داشته است، در بحث تفسیر آنان نیز اثر گذار بوده و فهم آنان از ملاکهای اعطای ثواب را مختلف کرده است.این تحقیق با محوریت آیات قران صورت پذیرفته است، اما برای دستیابی به ملاکهای اعطای ثواب در نظر خداوند تحقیق دیگری با محوریت احادیث ضروری می‌نماید تا در پرتو دستیابی به این دو تحقیق، نظر نهایی در این مورد ارائه گردد.

مسئله تعدد زوجات از جمله احکام امضایی است که در نظام حقوقی اسلام مورد شناسایی قرارگرفته است. این حکم برای حمایت از زنان محروم از زوج، پیش بینی شده است. اعمال محدودیت کمی در تعدد زوجات و دیگر شرایط، از رویکردی واقع بینانه و مصللحت گرایانله در جعل آن حکایت دارد. از همین رو، از دیرباز فقهای امامیه و اهل سنت با استناد به آیات، روایات و اجماع به بررسی این امر پرداختله و در کتب خود مشروعیت آن را تبیین ساخته اند اما در این بین این موضوع مخالفینی نیز دارد. همچنین فقها فلریقین بلرای حلدوع تعلدد زوجات با استناد به آیات شرط عدل و تمکن مالی را از جمله شرایط موجهه میشناسند. لذا ما در این پژوهش ضمن تبیین ادله مشلروعیت تعدد زوجات در فریقین و ادله مخالفان آن به بررسی شرط عدالت و تمکن مالی به عنوان اساسی ترین شروط مشلروعیت تعلدد زوجلات، خواهیم پرداخت.

مقاله حاضر به بررسی صحت و سقم أسانید و مضامین گزارشها درباره مصحف امام علی (ع) می پردازد. مصحفی که پس از وفات رسول خدا (ص) به وسیله امام علی (ع) گرد آمده است. جهت گیری اصلی این پژوهش، بررسی و نقد دیدگاه برخی از اهل سنت در انکار چنین مصحفی است، این دیدگاه دستمایه داوری گروهی دیگر از اهل سنت (از تیره وهابیان) در اتهام شیعه به تحریفیه قرآن می باشد. چنین رویکردی اهمیت پرداختن به این موضوع را نشان می دهد.

چکیده پایان نامه:مساله: در این رساله مبنا و بنای جستار بررسی دقیق شرک و نقطه مقابل آن یعنی توحید از دید فریقین و مقایسه آن با دید گاه توحیدی خالص و حقیقی مولا علی(ع) در نهج البلاغه است بدین صورت که نخست تعریف جامع و کاملی از شرک تهیه و پس از آنبا استناد به مستندات و عقاید هر یک از فرق مقایسهای بی‌طرفانه را ترتیب داده و بعد از آن دیدگاه هر کدام از فرق با محوریت رای مولا علی (ع) حلاجی و حقیقت امر و قرب و بعد هر یک به حقیقت تعیین و سنجیده میگردد.فرضیه:مبحث شرک یکی از مباحث بسیار مهم در کلام اسلامی است، که از سده‌های نخست ظهور اسلام در میان گروههای مختلف مسلمین و براساس ورود مردم سایر بلاد با ادیان مختلف در فتوحات اسلامی سیر تحولی و گسترش خود را آغاز کرد. در همان آغاز که یکی از فرق مهم جهان اسلام یعنی اشاعره ظهور نمود این بحث را عرصه جولان خود قرار داد و پس از آن معتزله و امامیه هر کدام به فراخور از این مبحث یاد کرده‌اند. نکته مهم این که مسلمین همگی در اساس شرک و توحید و اینکه هرگونه اعتقاد به تعدد خالق شرک است نظرمشترکی دارند. اما در این مرحله شرک دامنه وسیع تری یافته و به مسئله مرتکبین گناهان کبیره و درنهایت به بحث توحید صفاتی و ذاتی کشیده شد تا جایی‌که متکلمین، برخیاعتقاد به عینیت ذات با صفات را شرک دانسته و برخی بر اثبات آن پا فشاری کردند و چون مبحث توحید هم پای باآن مبحث در دین مطرح گردید، لذا شناساندن اقسام آن برای تمام فرق اسلام دارای اهمیت زیادی بوده است. در این پایان نامه سیر این بحث در میان فرق مورد بررسی قرارگرفته و سپس مبحث توحید صفاتی از لسان متکلمین فریقین مورد بحث قرارمی‌گیرد و از اعتدال و نزدیکی عقیده امامیه با معتزله در این مسئله یاد می‌شود و مستندات آن ذکر و مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت حاصل تحقیق که همان مسئله شرک از دیدگاه متکلمین فریقین است با دیدگاه بلند توحیدی مولا علی (ع) در نهج‌البلاغه و مرام ایشان در مسئله توحید صفاتی مقایسه گردیده است.روش تحقیق:بهره گیری از کتب معتبر کلامی و تشریح مقصود هر گروه از دید علمای طراز اول همان فرقه و همان گروه.تشریح مابه النزاع و بیان دلایل و پاسخها بدون جانب داری قضاوت و حکمیت منصفانه و استفاده از گزارشهای علمای طراز اول و فقها و متکلمین معروف استفاده وسیع از منابع و پژوهشهای انجام گردیده در موضوعات مشابه نتایج :1-تعیین بعد و قرابت فریقین در باب شرک با واقعیت و نفس الامر2- تبیین وجوه اشتراک و افتراق عقاید کلامی متکلمین فریقین در باب توحید و شرک 3- احصاء نظرات مطابق و غیر مطابق با دیدگاه مولا علی در نهج البلاغهکلیدواژه:شرک -فریقین-معتزله- اشاعره- شیعه- نهج البلاغه

با توجه به این که علمایاهل سنتبه حدیث عشره مبشرهبه عنوان دلیلمتقنو محکمبرایاثباتحقانیت و حتیولایتو مصونیتبرخی افراداز خطاءتمسک می کنند .مثل: برایاثبات فضیلت ابو بکر ، عمر ، عثمان و ...........در کتابهای علمای اهلسنتاز این حدیث خیلی استفادهمی کنند. وخود حدیثاز مشکلات زیادی بر خوردار است تحقیقدر باره حدیث حائز اهمیت و ضروریبه نظر می رسد. این جانب تحقیق خود را در چهار فصل تنظیم نمودم. فصل اوّل در ارتباط با مسائل کلی تحقیق از قبیل تعریف موضوع، اهمیت و ضرورت بحث، پیشینه و تاریخچه فرضیّه و سوال های تحقیق و روش تحقیق و همچنین واژگان کلیدی می باشد. در فصل دوم سند حدیث عشره مبشره از منظر رجالیون اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته و متن حدیث از نظر علم الدرایه بررسی شده است. و در فصل سوم به تلقی علمای شیعه و اهل سنت از حدیث پرداخته شده است.در فصل چهارم حدیث عشره مبشره به آیات و روایات پیامبر اکرم ? عرضه کردیم و احادیث مخالف را ذکر کردیم.امید است این تحقیق مورد قبول خداوند تعالی و سبحان قرار گیرد.