جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از دستاوردهای انقلاب اسلامی، غلبه شیوه دموکراتیک (مردمی) در اداره کشور بر اساس الگوهای نظام سیاسی برآمده از اندیشه تفکیک قوا است؛ اندیشه ای که تداعی گر نظام های مختلف است که در پرتو آن و با توجه به واقعیت های موجود در نظام جمهوری اسلامی ایران، الگوی نیمه پارلمانی و نیمه ریاستی در کشور سیطره یافت. این نوشتار درصدد است تا چرایی پذیرش و نوسان بین دو الگوی نیمه پارلمانی، نیمه ریاستی و گرایش مجدد به نظام پارلمانی در جمهوری اسلامی ایران را تحلیل کند. (سوال) انتخاب هر یک از این دو الگو، در جمهوری اسلامی ایران به جهت اداره بهتر و تسریع در امور کشور صورت گرفته و اینک به همین دلیل، گرایش مجدد بدان روی نمایانده است. (فرضیه) مقاله درصدد است تا دلیل های رویکرد به نظام های نیمه پارلمانی، نیمه ریاستی و پارلمانی را دریابد. (هدف) نویسندگان معتقدند پاسخ به سوال و سنجش فرضیه در گرو بررسی حقوقی- تاریخی حوادث پس از انقلاب اسلامی میسر است. (روش) بروز مشکلات در حوزه اختیارات رئیس جمهوری، قوه مقننه و قوه قضائیه در کنار زمینه های دیگری چون ضرورت افزایش نقش آفرینی بیشتر مردم، رویکرد به تغییر در ساختار قانون اساسی و میل مجدد به نظام پارلمانی را زمینه سازی می کند. (یافته)

شناخت ارزش ها و ویژگی های موجود در فرهنگ ملی هر کشوری، از آن جهت که در تکوین هویت آن کشور و استمرار آن نقش مهمی دارد، بسیار ضروری است. از این حیث، جمهوری اسلامی ایران نیز دارای جنبه های خاصی از فرهنگ عمومی و ملی است که حاصل تجربه تاریخی ملت در برخورد با حوادث و پدیده های سیاسی آن می باشد؛ فرهنگی که در اغلب موارد چالش هایی را فراروی کشورها، به ویژه کشورهای غربی و در راس آن آمریکا قرار می دهد از طریق ابزار تحریم اقتصادی، خواسته های نامشروعی را در قبال برنامه هسته ای ایران دنبال می کنند. نوشتار حاضر ضمن تمهید پشتوانه نظری مبتنی بر محرومیت نسبی و هویت در مقام پاسخ گویی به این سوال است که چه عواملی طی سال های اخیر موجب شده است تا جمهوری اسلامی ایران علی رغم فشارهای اقتصادی حاصل از تحریم، همچنان در قبال ادامه فعالیت هسته ای خود پافشاری کند. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی شامل کتاب ها، مقالات تخصصی و اینترنت بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مولفه های مذهبی استقلال طلبی در فرهنگ ملی ایران باعث گردیده تا نظام جمهوری اسلامی ایران بر حقوق خود به ویژه در زمینه فعالیت صلح آمیز هسته ای با در نظر گرفتن مسائل راهبردی برای نسل های آینده مبادرت ورزد و اثرات سوء تحریم را به خوداتکایی بیشتر و تاثیرگذاری افزون تر در سطح نظام بین الملل تبدیل کند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در چند دهه اخیر، بخش مهمی از روح حاکم بر روابط میان اتحادیه اروپا با سایر کشورها را مسائل و مباحث حقوق بشری تشکیل می دهد. اتحادیه اروپا، با انعقاد پیمان ماستریخت (سال 1992) شرط احترام به حقوق بشر را در روابط خود با کشورهای جهان سوم، به عنوان عنصر ضروری، وارد نموده و نسبت به مسائل حقوق بشری حساسیت فراوانی نشان می دهد. این امر در خصوص روابط اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس نیز صادق بوده است. مقاله حاضر، در پی بررسی تطبیقی سیاست حقوق بشری اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی می باشد. این مقاله در تلاش است به شیوه ای تطبیقی نقض استانداردهای حقوق بشری مورد نظر و تعریف شده، از سوی اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را تحلیل و تاثیر رفتار آن بر سیاست خارجی این اتحادیه در قبال این دو کشور را بررسی نماید.

چکیده:در پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای انقلاب اسلامی ایران و تحولات مصر می پردازیم و مفروضه آن این است که بدون این بررسی، فهم و تبیین انقلاب مصر ممکن نیست. پشتوانه نظری مقاله، نظریه فرایند انقلابی و همچنین، نظریه (فرصت سیاسی) در چارچوب جامعه شناسی جنبش های اجتماعی است. انقلاب اسلامی ایران فرصت سیاسی مناسبی جنبش انقلابی مصر فراهم نمود تا در زمانی کوتاهتر و با مصرف هزینه ای کمتر به پیروزی برسد، اما درس گیری رژیم مبارک ارتش مصر و ایالات متحده از انقلاب ایران موجب شده است آنها در پی محدود کردن فرصت اسلام گرایان برای تسخیر کامل فضای سیاسی و گذر از اسلام گرایی اجتماعی به اسلام گرایی سیاسی باشد.بر این اساس این پژوهش، به این پرسش اساسی می پردازد که انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 25 ژانویه مصر، چه شباهت ها و تفاوت های با یکدیگر دارند؟ این پرسش به لحاظ نظری در چارچوب سیاست های مقایسه ای و جامعه شناسی انقلاب ها جای می گیرد.در قسمت نتیجه گیری نیز تلاش شد به این پرسش محوری پاسخ داده شود که کدام شرایط ساختاری و کارگزار مشابه یا متفاوت در جوامع ایران و مصر توانست فرص سیاسی مناسب را برای پیروزی جنبش های انقلابی در این کشورها فراهم کند؟ و انقلاب مصر تا چه اندازه متاثر از فرصت های سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی ایران بوده است؟ در پاسخ، با بهره گیری از نظریه های فرایند انقلابی در تحلیل انقلاب ها و نظریه فرصت سیاسی در تحلیل جنبش های اجماعی، به مقایسه چند شاخص ماهیت رژیم پیشین، رهبری انقلاب، ایدئولوژی شیوه عمل جمعی در فرایند انقلاب، مبادرت شد.

این تحقیق ترکیبی از مطالعه تطبیقی – تاریخی و تبارشناسی فوکویی، برای ارزیابی و تحیل تبارشناسی دانش و قدرت در سیاست عملی شیعه است. تاکید، بر تحلیل گفتمان جمهوری اسلامی ایران با تحلیل سه دوره جنبش های شیعی ایرانی، است.تاریخ ایران – بعد از اسلام- سه دوره مهم دارد که قدرت و دانش شیعی به تبادل با یکدیگر می پردازند. جنبش شعوبیه، جنبش صفویه و جمهوری اسلامی. از منظر این تحقیق هر چند در تاریخ ایران بعد از اسلام عناصر ملیت و دیگر عناصر (موقعیت های منحصر بفرد زمانی و مکانی اجتماعی و سیاسی) کمک زیادی به ظهور یک چنین پدیده های تاریخی کرده اند، اما این مذهب است که نقش عمده ای را در این سه دوره ایفا کرده است. در این ادوار تاریخی، یک سیر متعالی از روند رو به رشد فلسفه سیاسی شیعه قابل مشاهده است که شکل متعالی آن در تئوری ولایت فقیه امام خمینی مشخص می شود. از طرف دیگر با بحثی انتقادی باید گفت که تبارشناسی دانش و قدرت در فلسفه سیاسی اسلامِ شیعی، با تبارشناسی در دیدگاه فوکو تفاوت های بنیادینی دارد. مهمترین این تفاوت ها در این است که در پارادایم تشیع، پدیده های اجتماعی و سیاسی دارای جوهر، غایت و فرایند های تاریخی هستند که از سرچشمه های دانش فراروایی – وحی- سیراب می شوند. اما در تبارشناسی فوکویی، پدیده ها فاقد جوهر و غایت هستند و در قالب موقعیت های یکتا و منحصر به فرد زمانی و مکانی تعریف می شوند. بنابراین دانشمندان علوم اجتماعی ایران بهتر است برای تحلیل و بررسی بهتر به این نکته نیز توجه داشته باشند.

در بررسی مناسبات ایران با اتحادیه اروپا در دوران ریاست جمهوریخاتمی و احمدی نژاد در چارچوب نظریه سازه انگاری این فرضیه به آزمون گذاشته شده است که روابط طرفین در دوران خاتمی با توجه به گفتمان اصلاحات، گسترش یافت اما در دوره احمدی نژاد با تغییر مفاهیم و گفتمان جدید روابط طرفین دچار کاهش گردید.خاتمی در سیاست خارجی خود خط مشی تنش زدایی و اعتماد سازی با کشور های جهان از جمله اتحادیه اروپا را مد نظر قرار داد. وی همچنین گفتگوی تمدن ها را مطرح کرد. اتخاذ این سیاست با استقبال کشورهای اروپایی مواجه گردید. ملاقات سران کشورهای اروپایی از ایران و بالعکس، بازگشت سفرای کشورهای اروپایی به ایران و بالعکس، تبدیل گفتگوهای انتقادی به سازنده و فراگیر و مذاکرات "موافقتنامه تجارت و همکاری" میان طرفین نمایانگر این مسئله است. روابط ایران و اروپا در دوره خاتمی از سال 1382 و با مطرح شدن مسئله هسته ای تحت تأثیر این موضوع قرار گرفت و دچار نوسان گردید. خاتمی تلاش کرد با سیاستتنش زدایی و دیپلماسی تعاملی نظر آژانس هسته ای و کشورهای اروپایی مذاکره کننده با ایران را جلب و اعتماد سازی نماید اما طرف مقابل به منظور اعتماد سازی کامل خواستار تعلیق دائمی غنی سازی در ایران شد. ایران نیز اعلام کرد فعالیت های غنی سازی اورانیم در یو سی اف اصفهان را از اول اوت 2005 آغاز می نماید. احمدی نژاد نیز بر سیاست خارجی"منطقه محور" تاکید داشت. دولت نهم قائل به محدود شدن روابط خارجی با چند کشور قدرتمند نبود، به همین خاطر اقدام به گسترشتعامل با کشورهایی همچون روسیه و چین کرد. سیاست خارجی ایران در دوره احمدی نژاد تهاجمی، و از موضع پرسشگری بود، اتخاذ این سیاست برای اتحادیه اروپا رضایت بخش نبود. دیپلماسی تهاجمی به خصوص در موضوع هسته ای باعث شد روابط ایران و اروپا کاملاً کمرنگ شود. اتحادیه اروپا وقتی متوجه شدبه صورت مسالمت آمیز نمی تواند ایران را از حقوق هسته ای خود محروم نماید سعی کرد با نزدیکی سیاستهای خود به آمریکا و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و تصویب قطعنامه، ایران را تحت فشار قرار دهد. به این ترتیب طبیعی است که وقتی ایران و اتحادیه اروپا در موضوع هسته ای به نتیجه ای نرسیده اند اصلاًفرصتی برای برگزاری مذاکرات در راستای ادامه گفتگوهای فراگیر و سازنده و همچنین مذاکرات مربوط به موافقتنامه تجارت و همکاری ایران و اتحادیه اروپا باقی نمی ماند و این مذاکرات نیز متوقف می شود. با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد و در پیش گرفتن سیاست های اصول گرایانه و به خصوص دیپلماسی تقابلی در موضوع هسته ای روز به روز روابط ایران و اروپا کمرنگ تر گردید.