جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پذیرش یا انکار یک سمانتیک برای منطقی خاص وابسته است به پیش فرض ها و مبانی فلسفی و فرامنطقی پذیرفته شده توسط یک منطقدان. آن چه در این رساله به آن پرداخنه می شود ارائه ی منطق دیالوگ است به همراه بیان برخی از این ملاحظات فلسفی. در این رساله ابتدا منطق گزاره ای دیالوگ، منطق محمولات دیالوگ و منطق موجهات دیالوگ ارائه خواهد شد. و پس از آن بحث های فلسفی مرتبط با آن، مانند شهودگرایی و نظریه معنا از نگاه شهودگرایانه - با تکیه بر آراء مایکل دامت - آورده خواهد شد و سپس برخی از نقدها و پاسخ هایی که به منطق دیالوگ وارد شده است ارائه و در انتهای فصل نیز به نتیجه گیری کلی در این باب پرداخته خواهد شد.

چکیده شناسایی گزاره در منطق رواقی از رهگذر یک تمایز میسر است؛ تمایزی که رواقیان بین نشانه، معنا و مصداق قائل اند. مشابه چنین تمایزی در نظریه های معنایی فرگه و کارناپ نیز مشاهده می شود. همچنین بین معنا شناسی رواقی و برخی از نظریه های جدید، به خصوص معنا شناسی فرگه و کارناپ شباهت های بسیاری وجود دارد. رواقیان معنا را «لکتون» می نامند؛ معنا همان چیزی است که وقتی بربرها کلمات ادا شده به زبان یونانی را می شنوند، آن را نمی فهمند. «آکسیوما» یا «گزاره ی رواقی» معنایی کامل است که یا صادق است یا کاذب و به خودی خود قابل اثبات است. مهم ترین وجه تمایز گزاره ی رواقی با گزاره در معنای امروزین آن، زمانمند بودن گزاره های رواقی است یعنی گزاره ی رواقی در یک زمان خاص می تواند صادق یا کاذب باشد و در زمانهای دیگر چنین نباشد. از نظر رواقیان تمیز گزاره از جمله ای که گزاره با آن بیان می شود ضرورت دارد. مهم ترین اقسام گزاره های مولکولی رواقی عبارتند از: شرطی، عطفی، فصلی. برخی از این گزاره ها تابع ارزشی اند و برخی دیگر چنین نیستند. رواقیان از صادق و کاذب بودن «گزاره»، «تابع گزاره ای» و «حکم تخیلی» سخن گفته اند اما در مورد حکم تخیلی قائل به ارزش های سوم و چهارم نیز بوده اند؛ احکام تخیلی خاصی که نه صادق اند و نه کاذب و احکام تخیلی دیگری که هم کاذب هستند و هم صادق. در گزاره های موجه رواقی با دو رویکرد متفاوت مواجهیم: نخست، موجهات دئودوری که درباره ی گزاره های ناموجه از این جهت که ممکن، ضروری، ناممکن و غیرضروری هستند بحث می کند یعنی امکان، ضرورت، امتناع و عدم ضرورت از خصوصیات اصلی یک گزاره ی در طول زمان هستند، همانطور که صدق و کذب از ویژگی های اولیه ی یک گزاره ی رواقی در طی زمان هستند. رویکرد دوم شامل موجهات فیلونی و خروسیپوسی است بدین ترتیب که قابلیت های مربوط به امکان، امتناع، ضرورت و عدم ضرورت در طی زمان تغییر نمی کنند. پیامد مهم فلسفی موجهات دئودوری، پذیرش تقدیرگرایی است. انواع استلزام در منطق رواقی شامل استلزام فیلونی، استلزام دئودوری و استلزام خروسیپوسی، شرایط صدق متفاوتی را برای گزاره های شرطی تعریف می کنند. استلزام فیلونی همان استلزام مادی در منطق جدید است اما استلزام دئودوری و استلزام خروسیپوسی را نمی توان معادل استلزام اکید در معنای امروزین آن دانست. برخی انسجام موجود در گزاره ی شرطی خروسیپوسی را قوی تر از قانون های طبیعی دانسته اند.

متن‌گرایی، رقیب اصلی حداقل‌گرایی است. نزاع میان این دو رویکرد سمانتیکی، ریشه در نزاع قدیمی تعیین مرز میان سمانتیک و پراگماتیک دارد. متن‌گرایان مدعی‌اند که جملات زبان‌ طبیعی، قبل از غنی‌سازی پراگماتیکی، قابل ‌ارزش‌دهی نیستند. در مقابل، از نظر حداقل‌گرایان، محتوای سمانتیکی حداقلی وجود دارد که معنای قابل ارزش‌دهی جمله را به‌دست می‌دهد که متن اظهار، اثر محدودی روی آن دارد. این تقابل ناشی از شیوه و اندازه‌ای است که متن بر محتوای سمانتیکی تأثیر می‌گذارد. در این مقاله، پس از معرفی این دو رویکرد، استدلال‌های اصلی متن‌گرایان علیه حداقل‌گرایان را مطرح می‌کنیم. سپس نشان می‌دهیم که سمانتیک‌های حداقل‌گرایانه از قبیل سمانتیک اشاره‌‌ای کاپلان، با تفسیر عینی از متن نمی‌تواند مدل مناسبی حتی برای جملات حاوی ارجاع اول‌شخص ارائه کنند و برپایه‌ی تفسیری ذهنی از متن، تمایز نمایه‌ای از غیرنمایه‌ای واضح نیست و سایر عبارت‌های زبان نسبت به متن‌ها، به معنای عام می‌توانند نمایه‌ای باشند.

منطق ربط شاخه‌ای از منطق جدید است که ارتباط میان مقدم و تالی (و یا میان مقدمات و نتیجه) را بیان می‌کند. در نظام استنتاج طبیعیِ منطق ربط، از ترکیب دو روش «برهانک» و «شماره فرض» استفاده می‌شود. در این پایان‌نامه با معرفی این روشِ ترکیبی، اعتبار و عدم اعتبار مثالهای متنوعی از استدلال‌های ربطی و غیر ربطی را نشان داده‌ایم. روتلی و مایر برای منطق ربط، سمانتیکی مشابه سمانتیک کریپکی طراحی کردند که در سال 1992 پریست و سیلوان (روتلی) آن سمانتیک را ساده‌تر ساختند. در این پایان نامه به شرح سمانتیک پریست و سیلوان پرداخته‌ایم؛ این سمانتیک دو ویژگی برجسته دارد: نخست اینکه ساختارهای این سمانتیک تنها یک جهان نرمال دارند (سمانتیک کاهشی)؛ دوم اینکه این سمانتیک به جای رابطه ( ≤ ) از رابطه ( = ) استفاده می‌کند (سمانتیک ساده شده). سمانتیک پریست و سیلوان با اینکه بسیار ساده شده است همچنان پیچیدگی‌های فراوانی دارد که پاره‌ای از این پیچیدگی‌ها را در قالب مثال‌های گوناگون نشان داده‌ایم. در پایان دو ادات مهم تلفیق و تفریق را به روش اصل موضوعی و استنتاج طبیعی معرفی کرده‌، اعتبار چند استدلال مربوط به این دو ادات را در سمانتیک پریست و سیلوان نشان داده‌ایم.

در این پایان نامه، به بررسی منطق های ربط می پردازیم این پایان نامه، شامل سه فصل است. در فصل اول تعاریف و قضایایی را که از منطق کلاسیک و منطق موجهات ‏نابهنجار مورد نیاز است، بیان می کنیم.‏ مفهوم منطق ربط، الفبا، معناشناسی و هم چنین توسیع های این منطق را در فصل دوم ارائه می دهیم در فصل سوم به معرفی یکی از کاربردهای این منطق که در واقع در مدل سازی پیش بینی ترافیک است، می ‏پردازیم

در این پایان نامه سعی شده است، ابتدا به معرفی منطق های کلاسیک، شهود گرایی و زیر ساخت بپردازیم و بعد ارتباط منطق خطی را با هر یک از این منطق ها بیان می کنیم. همچنین منطق خطی را با تفسیر کامل هر یک ازحروف ربط و اصول موضوعه آن بیان کرده ایم و در انتها معنا شناسی های این منطق را بررسی می کنیم و به توصیف هر یک از حروف ربط این منطق در هر یک از این معناشناسی ها می پردازیم. سپس ارتباط معناشناسی ها را با منطق های کلاسیک و شهودگرایی بیان می کنیم، که به طور خلاصه محتوای آن به شرح زیر است: این پایان نامه از سه فصل تشکیل شده و در این فصل ها سعی شده است تمامی مطالب مورد نیاز بیان شود فصل اول شامل سه بخش است که در بخش های اول و دوم و سوم به ترتیب، منطق های کلاسیک و شهودگرایی و زیرساخت را معرفی می کنیم و نکاتی در مورد آنها را توضیح می دهیم. در بخش اول فصل دوم به تعریف منطق خطی می پردازیم. در بخش دوم الفبای آن را بیان می کنیم و هر یک ازحروف ربط آن را با ذکر مثال توضیح می دهیم. بخش سوم شامل یکی از کاربردهای این منطق است و در بخش چهارم اصول موضوعه منطق خطی را بیان می کنیم. فصل سوم شامل سه بخش است. در بخش اول به بیان معناشناسی حالت می پردازیم و تفسیر هر یک از حروف ربط را در آن نشان می دهیم. در بخش دوم معناشناسی تشخیصی را بیان می کنیم و حروف ربط را در آن تفسیرمی کنیم و چگونگی تبدیل منطق های کلاسیک و شهودگرایی به منطق خطی را بیان می کنیم. در بخش سوم نیز مثالی برای این معناشناسی ها می آوریم.

چکیده نظریۀ دلالت تصوّریِ اصول‌دانان از یک‌سو و دیدگاه فیلسوفان زبان در باب معناداریِ سمانتیکی از سوی دیگر، قابل مطالعۀ تطبیقی است. دلالت تصوّری، انتقال ذهن از لفظ به معنای آن به محض صدور لفظ از گوینده بدون توجّه به قصد و ارادۀ اوست. دلالت تصدیقی، دلالت لفظ بر معنای مقصود گوینده است. سمانتیک تقریباً به نظریۀ دلالت تصوّری نزدیک است؛ زیرا سمانتیک، مطالعۀ معنا به نحو مستقل از متکلّم یا مؤلّف است و پراگماتیک نیز تقریباً به نظریۀ دلالت تصدیقی قرابت دارد؛ زیرا پراگماتیک، مطالعۀ معنا بر مبنای قصد متکلّم یا مؤلّف است. از میان نظریه­های معناداریِ سمانتیکی، دیدگاه کاربردیِ معنا به نظریۀ دلالت تصوّری گویا نزدیک­تر است؛ زیرا از منظر هر دو دیدگاه، زبان و کاربرد الفاظ یک فعالیت قانونمندِ اجتماعی بوده و الفاظ و عبارات معنای خود را از کثرت کاربرد و کارکرد آن­ها در اجتماع می‌یابند.

سمانتیک اسامی خاص، یکی از موضوعات مهم فلسفه منطق است. این مقاله به بررسی و نقد بعضی از مشهور ترین نظریه ها در این باب می پردازد و مزایا و معایب آرای میل، فرگه، راسل و کریپکی را ارزیابی خواهد کرد. در این میان اگر چه تا حدی از نظریه کریپکی جانبداری شده، اما آن را در تبیین و توضیح عملکرد منطقی اسم خاص کافی ندانسته و با تجدید نظر در آن و انضمام بعضی شرایط از این دیدگاه دفاع شده که در دلالت اسم خاص بر مدلولش به ناچار باید از بعضی اوصاف استفاده کرد. این اوصاف، درست یا غلط، به کمک عقیده کار بر اسم خاص مدلول را معین می سازد، اگر چه ارائه دهنده معنای آن اسم نمی باشد. البته این تحلیل یک تحلیل سمانتیکی محض نیست و مولفه های پراگماتیکی هم در آن وجود دارد.

پل ریکور، فیلسوف معاصر فرانسوی، در این مقاله نقش استعاره در ایجاد معانی جدید در زبان را بررسی می‌کند. وی با اقتباس از برخی نویسندگان معاصر، تمام پیش‌فرض‌های سنّت بلاغی قدیم را مورد تردید قرار می‌دهد و می‌گوید: استعاره فقط برای زینت گفتار به کار نمی‌رود، بلکه به عنوان روشی است که معانی جدید به وسیله آن وارد زبان می‌شود. ریکور استدلال می‌کند که استعاره‌ها از تنش میان دو لغت به وجود می‌آیند. چنانچه آنها به شیوه‌ای غیرمعمول و غیر از معانی حقیقی به کار روند، شنونده را به راه‌های جدیدی از فهم رهنمون می‌شوند. هنگامی که استعاره‌ها کارکرد استعاری خود را از دست بدهند. به عنوان یکی از معانی چندگانه لغت، سر از لغت‌نامه درمی‌آورند. با این توضیح، می‌بینیم که کاربرد استعاره باعث ایجاد معانی جدید در فرهنگ لغت می‌شود. ریکور ادعا می‌کند که شیوه استعاری نه تنها در گفتار دینی، بلکه در شعر، هنر و حتی در علم نیز دخیل است.

چکیده معنا شناسی به بررسی معنا و مفهوم نشانه های مختلف می پردازد. یکی از انواع مختلف معنا شناسی که در تحلیل آیات قرآن می‌توان به کار گرفت، معنا شناسی شناختی است. معنا شناسی شناختی به شاخه های متعدد تقسیم شده که یکی از آن ها را می توان طرح های تصوری نام برد که باعث فهم بهتر قرآن می گردد. مقاله ی حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد قرآنی، به بررسی طرح های تصوری معنا شناسی شناختی در واژگان قرآن کریم پرداخته و در انتها به این نتیجه دست می یابد که: در قرآن کریم خداوند از روش های گوناگونی برای بیان آیات استفاده کرده است تا بتواند منظور خود را بهتر و راحت تر به انسان ها بفهماند و انسان ها مشکلی در دریافت معنا و مفهوم آیات نداشته و به دنبال بهانه ای برای دوری کردن از قرآن و آموزه های اسلامی نباشند. یکی از این روش ها، طرح های تصوری است که خداوند مفاهیم آیات قرآن را برای مخلوقات به تصویر می کشد. طرح های تصوری معنا شناسی شناختی، به سه نوع حجمی، حرکتی و قدرتی تقسیم شده و پدیده های جهان هستی را این گونه قابل لمس و متصور می کنند.