جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دعای جوشن کبیر مشتمل بر شماری از اسماء الهی است. سند این دعامتصل نبوده و راویان آن ، بعد از امام سجاد (علیه السلام)تا شیخ ابراهیم کفعمی که دعا را نقل کرده است ، مشخص نیستند. در این تحقیق اسماء مذکور در دعای جوشن کبیر مورد بررسی قرار گرفته است. این اسما به پنج دسته زیر قابل تقسیم است :1- اسماء مصرّح در قرآن 2- اسما غیر مصرّح در قرآن 3- اسماء مذکور در نهج البلاغه و صحیفه سجادیه 4- اسماء مطرح در سایر ادعیه و روایات 5-اسماء منحصر در دعای جوشن کبیربعضی از این اسماء که ثبوتی یا سلبی، ذاتی یا فعلی است ، جزء اسماء و صفات اصلی، یا مشتق از آنها بوده و مطابق با مبانی کلام اسلامی است.بر اساس نظریه توقیفی نبودن اسماء الهی, آن بخش از اسماء دعای جوشن که در قرآن و روایات معتبر ذکر نشده اما شرایط لازم را دارند نیز، قابل اطلاق بر خدا می باشند. در غیر این صورت نمی توان خدا را به آن اسماء نامید.

از مهمترین و اصلی ترین مناسک و آئینهای شیعیان که هر ساله در ماه محرم برگزار میشود، آئینها و مناسک عاشوراست. شیعیان، پیوسته در طول تاریخ توانسته اند از طریق این آئین و مناسک، همبستگی خود را حفظ کنند و در جهت تداوم دین و مذهب خود گام بردارند. بعبارتی تشیع، با انجام مناسک محرم، توانسته است انسجام معنوی مومنان خود را بازتولید کرده و آنرا تا به امروز ادامه داده است. با توجه به وجود اقوام و اقلیتهای مختلف در ایران، آئینهای عاشورایی، دارای تنوع و تکثر فراوانی است که این امر، نشان دهنده ی اعتقاد عمیق ایرانیان به این واقعه و تلاش برای زنده نگه داشتن آن می باشد. این مناسک در طی تاریخ و در میان هر اقوام مختلف، همواره تغییرات گوناگونی را به خود دیده است.این پژوهش نیز در این زمینه و در ارتباط با تغییرات عزاداری ماه محرم در شهرستان طبس و الگوهای عزاداری موجود در این شهرستان صورت گرفته است و علاوه بر این، نگرش مردم طبس را نسبت به این عزاداریها و کارکردهای آن، مورد مطالعه قرار داده است.در این راستا محقق با انجام یک پژوهش کیفی مردم نگارانه و با استفاده از روشهای مصاحبه، مشاهده و مطالعه اسنادی به این امر پرداخته است. داده های جمع آوری شده در این پژوهش با روش توصیف ضخیم گیرتز مورد تحلیل قرار گرفته است.نتایج تحلیل نشان میدهد علاوه بر اینکه تغییرات ساختاری و محتوایی متعددی در این عزاداریها رخ داده است، نگرش مردم نسبت به الگوهای عزاداری سنتی و جدید، نگرشی مثبت است اما گرایش اکثر مردم به عزاداری سبک سنتی است. در این پژوهش، کارکردهای متعددی نیز برای این عزاداریها و هیآتهای عزاداری بیان شده است که میتوان آنها را به این صورت تقسیم بندی کرد: کارکرد دینی و مذهبی، کارکرد سیاسی، کارکرد هنری، کارکرد اقتصادی، کارکرد روانی، کارکرد مدیریتی و اجرایی، کارکرد آموزشی و فرهنگی.

این تحقیق اکتشافی با هدف مطالعه جامعه شناختی مشارکت دینی در اجتماعات دینی مجازی و رابطه آن با اجتماعات دینی واقعی انجام شده است؛ همچنین کشف و توصیف چگونگی الگوهای مشارکت اعضاء در فعالیت ها و مناسک دینی و کشف و سنخ بندی درک و فهم اعضاء از اجتماع دینی مجازی از اهداف این مطالعه بوده است. بر این اساس، کلوب امام رضا(ع) در وب سایت کلوب دات کام با بیش از 25 هزار عضو به عنوان اجتماع مجازی و میدان مورد مطالعه انتخاب شده است. با استفاده از روش ترکیبی اکتشافی متوالی، این مطالعه در دو مرحله کیفی و کمی انجام شده است که به ترتیب از روش های مردم نگاری مجازی و سپس پیمایش آنلاین بهره برده است. در مرحله اول کیفی، محقق در مدت بیش از دو سال کار میدانی( مشاهده مشارکتی و مصاحبه آنلاین) یک مجموعه ای از داده های بهم پیوسته کیفی شامل متون و محتوا، تصاویر، مصاحبه ها و آمارهای اجتماع دینی مجازی را جمع آوری و با روش تحلیل تماتیک، تجزیه و تحلیل کرده است. یافته های کیفی حاکی از مشارکت دینی فعالانه تر زنان به نسبت مردان در تمامی ابعاد و سطوح این اجتماع دینی مجازی است که حاکی از نوعی جنسیت زدائی از اقتدار دینی و همچنین الگوی فردگرایانه شبکه ای دینی در مناسک است. نتایج کیفی، چندین نوع تفسیر متفاوت و در هم تنیده از اجتماع دینی مجازی را نشان داد که در قالب 8 تم اساسی سنخ بندی و تجزیه و تحلیل شده است. این تم ها عبارتند از، کلوب امام رضا(ع): "به مثابه فضائی مقدس"، "حرم امام رضا(ع)"، " فضائی مناسکی"، " کانالی ارتباطی با امام رضا(ع)"، " فضائی معنوی"،" ابزاری برای تبلیغ دینی"، " منبعی از اطلاعات دینی" و " شبکه ای از دوستان ". نتایج مطالعه کمی که برآمده از پیمایش آنلاین و مبتنی بر یافته های کیفی بوده تائید کننده نتایج کیفی بوده است. بطوریکه، میزان مشارکت زنان در اجتماع مجازی بیش از مردان بوده است و برعکس، در اجتماعات دینی واقعی کمتر؛ رابطه این دو اجتماع رابطه ای مثبت و مستقیم بوده است بطوریکه افزایش در مشارکت در اجتماع مجازی باعث افزایش مشارکت در اجتماعات دینی واقعی شده است. بنابراین مشارکت در اجتماع دینی مجازی مشارکت افراد را در اجتماعات دینی واقعی را با چالش مواجه نکرده حتی آنرا نیز تقویت کرده است. در کل به نظر می رسد، اعضاء این اجتماع دینی مجازی با استفاده از پتانسیل های اعتقادی موجود در تعالیم اسلام و تشیع توانسته اند به خلق فضائی دینی و مقدس در فضای نوظهور مجازی دست یافته و فضائی مناسب برای انجام مناسک و فعالیت های دینی خود فراهم کنند؛ این امر منجر به ظهور فرهنگی جدید و دیجیتال شده است که در آن ارتباطات از حالت تعاملات سلسله مراتبی و اقتدار مردسالارانه اجتماعات دینی واقعی فاصله گرفته است و بیشتر بر تعاملات افقی و تساوی گرایانه مبتنی است. در کل، این اجتماع دینی مجازی، به جز دگرگونی در نحوه ارتباطات و اقتدار دینی، در راستای اجتماعات واقعی عمل کرده و نه تنها مشارکت در آنها را کاهش نداده است بلکه افزایش نیز داده است. بنابراین رابطه بین این دو اجتماع از نظر مشارکت، رابطه جایگزینی نبوده بلکه مکمل نیز بوده است.