جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پاسخ يازده سؤال است در موضوعات علوم قرآن، فقه، حديث، عقائد و كلام با عنوانهاي مساله و فصل كه از شخصي از منطقه ساري كه از او با عنوان « السيد الفاضل» تعبير شده ارسال شده و شيخ به آنها پاسخ گفته است. سؤالات يازده گانه عبارت است از: المسألة الاولي في المتعة و الرجعة؛ المسألة الثانية في الاشباح و الذر و الارواح؛ المسألة الثالثة في ماهية الروح؛ المسألة الرابعة في ماهية الانسان؛ المسألة الخامسة في عذاب القبر؛ المسألة السادسة في حياة الشهداء؛ المسألة السابعة حكم من قال بالجبر و جوز الرؤية؛ المسألة الثامنة الاختلاف في ظواهر الرويات؛ المسألة التاسعة في صيانة القرآن من التحريف؛ المسألة العاشرة في تزويج ام كلثوم بنت اميرالمؤمنين و بنات الرسول؛ المسألة الحادية عشرة في اصحاب الكبائر. در آن از «الاشباح و الاظلة» محمد بن سنان غالي و المسائل المصرية ابن جنيد ياد شده است و از بنو نوبخت و جبائي (235-303ق) و ابن اخشيد و اعوازي از بزرگان معتزله نقل قول دارد. اين كتاب به سال 1413هـ ق به كوشش صاحب عبدالحميد (به مناسبت كنگره هزاره شيخ مفيد) و به نقل فهرست كتابخانه سپهسالار تهران 5/560 به كوشش شيخ محمدرضا كتبي در يك مجموعه [ص 41-66] در نجف اشرف به چاپ رسيده است. به نظر ميرسد نسخه موجود فاقد برخي از مسائل باشد. نسخه شماره 21/78 اين كتابخانه نيز برخي از اين مسائل را دارا است. (سيد محمود مرعشي) آغاز كتاب: بسمله و به نستعين الحمد لله رب العالمين و العاقبة للمتقين و صلي الله علي محمد خاتم النبيين و علي اهل بيته الطاهرين. و بعد فقد وصل المدرج المنطوي علي المسائل الواردة من جهة السيد الشريف الفاضل اطال الله في عز الدين و الدنيا مدته و ادام تأييده و نعمته و وقفت علي جميعها و ضاق المدرج عن اثبات اجوبتها فامليت ذلك في كتاب مفرد ... المسئلة الاولي ما قول الشيخ المفيد ... فيما يروي عن ... الصادق ... في الرجعة انجام كتاب: و فيما ذكرناه ادلة يطول شرحها و الذي اثبتناها مقنع لمن تامله ان شاءالله و قد امليت في هذا المعني كتابا سميته الموضح في الوعد و الوعيد ان وصلي الي السيد الشريف الفاضل الخطير ادام الله رفعته اغناه عن غيره من الكتب في المعني ان شاء الله [الذريعة 5/222؛ مرعشي 1/286و 10/92و 25/91 و 32/527 و 37/152؛ خاندان ميبدي 100؛ كتابخانه ملي 19/286؛ دليل المخطوطات 1/254؛ دانشگاه تهران 9/948 و 16/399؛ مرعشي 28/575؛ الذريعة 20/351؛ مدرسه صدر بازار 3/682؛ مكتبة الزهراء ص 92؛ اهدائي به آستان قدس ص 277 و 293؛ عكسي مركز احياء 7/203؛ التراث العربي 7/203]

علما و محدّثان شیعه در دوران غیبت امام عصر (علیه السلام) نقش بسزایی در حفظ و صیانت از معارف اهل بیت (علیهم السلام) و خنثی ساختن تهمت‌ها و شبهات وارد بر شیعیان ایفا کرده‌اند. از این میان تلاش شیخ صدوق در تبیین دیدگاه اعتقادی و کلامی شیعیان در نگارش الإعتقادات با استناد به آیات و روایات ستودنی است. به دلیل جایگاه بلند این کتاب، شیخ مفید آن را مورد بازنگری قرار داده و سعی نموده که در تصحیح اعتقادات الإمامیّة با افزودن استدلال‌ و استنباط‌های عقلی بر استدلال‌های صرفاً نقلی بر غنای این کتاب بیافزاید. از جملۀ اصول عقاید، مسائل مربوط به نبوت و امامت (راهنماشناسی) است که شیخ صدوق در الإعتقادات به آن پرداخته است و دیدگاه‌های شیخ مفید ذیل برخی از مباحث همچون نزول یک‌بارۀ قرآن در شب‌قدر، مقتول یا مسموم شدن پیامبر اکرم و ائمه (علیهم السلام)، سهوالنبی (ص) و ... با او متفاوت است و به صراحت مخالفت خود را با آراء شیخ صدوق بیان می‌دارد و از مواردی که اتفاق نظر دارند می‌توان به عدم تحریف قرآن به زیاده و نقصان، نزول تدریجی قرآن کریم، پذیرفتن فضائل پیامبر و خاندانش، شمار انبیای الهی و افضل بودن ایشان از ملائکه اشاره کرد.

اين رساله نيز به سال 1414 ه از سوي كنگره شيخ مفيد تحقيق و در قم چاپ شده است. (سيد محمود اشكوري) شرحي است بر حديث مشهور «من مات و هو لايعرف اام زمانه» كه در آن مؤلف قائل شده است كه وجود امام در هر عصري لازم و در اين زمان حضرت ولي عصر عجل الله تعالي فرجه مي باشد. (اشكوري، جعفر) مشتمل بر چهار رساله در موضع غيبت: 1-سائلي مي پرسد: آيا حديث «من مات و و هو لا يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية» از جهت سند صحيح است يا خير؟ در صورت صحت، شناخت امام عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف با غيبت چگونه سازگار است؟ ايشان پس از تاييد صحت خبر مي گويد: شناخت امام (ع) با غيبت هيچ منافات ندارد که شخص هم غايب و هم شناخته شده باشد، مثل پيغمبران که براي همه قابل ديدن نبودند، اما شناخت آنان ميسر بود، پس مسئله غيبت نيز چنين است. آغاز: بسمله. الحمدلله و صلوته علي عباده الذين اصطفي سأل سائل فقال اخبروني عما روي عن النبي صلي الله عليه و آله انجام: و هذا ما لا بذهب اليه مسلم و لاملي فيعلم بذلک بطلان ما ظنه الخصوم 2-الغيبة: شيخ در مجلس يکي از روسا حضور داشته است، صاحب مجلس مي گويد: شيعيان روايتي از حضرت صادق (ع) نقل مي کنند که تعداد اصحاب امام (ع) به شمار اهل بدر برسد امام ظهور مي کند، چرا ولي عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف ظاهر نمي شوند و حال اين که شيعه از اين تعداد بيشتر است. رساله در پاسخ همين سوال مي باشد. آغاز: و بالله التوفيق مسأله اخري في الغيبة ... قال الشيخ المفيد رضي الله عنه حضرت مجلس رئيس من الروساء فجري کلام في الامام فانتهي الي القول في الغيبة انجام: وتنفيذ الاحکام لما بيناه من حالهم و وصفناه و هذا واضح و الله توفيق للصواب 3-الغيبة: در اين رساله شيخ به اين سوال مخالفان پاسخ مي دهد که پرسيدند: سبب غيبت امام چيست؟ اگر به واسطه دوران سخت امام است، بايد گفت که موقعيت پدران بزرگوارش سخت تر از وضع دوران اوست، پس چرا ايشان غيبت نداشتند؟ آغاز: بسمله و صلواته علي سيدنا محمد و آله الطاهرين سأل بعض المخالفين فقال ما السبب الموجب لاسستتار امام الزمان انجام: و استتاره و غيبته فلا نجد من ذلک. . والله المستعان 4-الغيبة: سائلي از شيخ پرسيده: دليل بر وجودامام غايب چيست در حالي که مردم در وجود ايشان اختلاف شديد دارند؟ شيخ به طور مستدل و قاطع به اين سوال پاسخ داده است. آغاز: بسمله. وصلي الله (علي) سيدنا محمد و آله و سلم مسألة سأل سايل للشيخ المفيد رضي الله عنه فقال ما الدليل علي وجود الامام انجام: فاذا سلم ذلک کانت الحجة لازمة في الغيبة [مرعشي و 32/530و 32/521 الذريعة: 16/80-81؛ موسسه آية الله بروجردي 2/272؛ عكسي مركز احياء 7/205؛ التراث العربي 3/295؛ معجم المطبوعات النجفية 159؛ رايانه آستان قدس]

در موضوع غيبت اين رساله ها را ميشناسيم 1- المسائل العشرة. 2- مختصر في الغيبة. 3- النقض علي الطلحة في الغيبة. 4- الجوابات في خروج المهدي. 5- كتاب في الغيبة. رساله حاضر مسلماً يكي از اين رسائل نامبرده هست. (عبدالحسين حائري) [مجلس شورا 7/351 و اعيان الشيعه 46: 20-26 فهرست شيخ طوسي]

بخشي در انجام با نسخه ارجاعي همخواني ندارد. اين رساله به سال 1414 ه از سوي كنگره شيخ مفيد تحقيق و چاپ شده است. (سيد محمود اشكوري) شخصي مي پرسد: چه دليلي بر وجود امام عليه السلام هست با اينكه مسلمانان در وجودش اختلاف زياد دارند؟ مفيد در اين رساله پاسخ اين مسأله را آورده است. (اشكوري، جعفر) [مرعشي و 32/531و 32/520 الذريعة: 16/80-81؛ موسسه آية الله بروجردي 2/272؛ عكي مركز احياء 7/206؛ التراث العربي 3/47؛ ذريعه 20/388 و 390 و 395؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/570]

نام كتاب بر برگ آغاز نسخه، چنين آمده: معارضة للشيخ مع بعض رؤساء اهل السنة في الغيبة، اين رساله نيز به سال 1414 ه از سوي كنگره شيخ مفيد تحقيق و در قم چاپ شده است. (سيد محمود اشكوري) [مرعشي و 32/530و 32/522 الذريعة: 16/80-81]

بعضي از مخالفين مي پرسند كه چرا امام عصر عجل الله تعالي فرجه در اين مدت دراز غائب است و باقي امامان با اينكه ترس بر آنان بيشتر بود چنين غيبتي نداشته اند؟ شيخ مفيد در رساله حاضر بدين شبهه پاسخ مي گويد ... اين رساله به سال 1414 ه از سوي كنگره شيخ مفيد تحقيق و در قم چاپ شده است. (سيد محمود اشكوري) [مرعشي و 32/531و 32/523 الذريعة: 16/80-81؛ عكسي مركز احياء 7/206؛ التراث العربي 3/179؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/571؛ موسسه آية الله بروجردي 2/272]

بخشي در انجام با نسخه ارجاعي همخواني ندارد. اين رساله به سال 1414 ه از سوي كنگره شيخ مفيد تحقيق و چاپ شده است. (سيد محمود اشكوري) شخصي مي پرسد: چه دليلي بر وجود امام عليه السلام هست با اينكه مسلمانان در وجودش اختلاف زياد دارند؟ مفيد در اين رساله پاسخ اين مسأله را آورده است. (اشكوري، جعفر) [مرعشي و 32/531و 32/520 الذريعة: 16/80-81؛ موسسه آية الله بروجردي 2/272؛ عكي مركز احياء 7/206؛ التراث العربي 3/47؛ ذريعه 20/388 و 390 و 395؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/570]