جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رسالة حاضر تحقیق و تصحیح بخشی از یکی از شروح با ارزش کتاب شریف کافی، تألیف ثقه الاسلام محمدبن یعقوب کلینی(م329)، به نام«الشافی فی شرح اصول الکافی»، تألیف ملا خلیل قزوینی(م1089) است، که تاکنون به زیور طبع آراسته نشده و از دسترس علماء و اندیشمندان به دور مانده است. این بخش از کتاب کافی که به«کتاب العقل» موسوم است، مشتمل بر 34 حدیث ارزشمند در مورد اهمیت عقل و علوشأن عقلاء، و نقص جهل و بی ارزشی جاهلان می باشد. به این منظور ابتدا مقدمه ای در معرفی کتاب کافی و مؤلف و شارح آن و نیز شیوة تحقیق ارایه می شود و سپس بخش مورد نظر از کتاب الشافی همراه با برخی حواشی تقدیم ارباب فضل و دانش می گردد. آنچه که در این تحقیق انجام شده به طور خلاصه به قرار زیر است: 1) مقابلة متن کافی با نسخه ای که توسط آیة الله والد مدظله با بیش از 10 نسخة معتبر مقابله شده است. چنانچه بین نسخة اصل و نسخة یاد شده اختلافی وجود داشته باشد و تفاوت در معنا ایجاد کند، مورد اختلاف در پاورقی با عبارت«فی بعض النسخ» آورده شده است. 2) مقابله نسخة اول«اصل» با نسخة«ل» و آنجا که در نسخة«ل» وجود نداشته و در«اصل» بوده با علامت(«ل» -) و هر جا که در نسخة«ل» اضافه شده که در«اصل» خط خورده و یا وجود ندارد با علامت(«ل»+) در پاورقی آورده شده است. 39 تقطیع و ویرایش متن. 4) اضافه کردن حاشیه های موجود در نسخ و ویرایش آنها. 5) شرح برخی از الفاظ، لغات مشکله، معرفی برخی رجال أسناد حدیث با کمک سایر شروح از قبیل: شرح ملا صالح مازندرانی و «الوافی» فیض کاشانی و .... 6) استخراج منابع و مآخذ متن، شروح و حواشی. 7) تغییر شکلی کتاب از شرح مزجی به وضع موجود به منظور تسهیل در فهم.

موضوع پایان نامه تصحیح و تعلیق نسخه ای خطی درباره ی تفسیر سوره ی هل اتی یا سوره ی انسان است. صاحب این اثر معزالدین اردستانی است که در سده ی یازدهم هجری در حیدرآباد هندوستان می زیسته است. به اتفاق فریقین این سوره شامل آیاتی چند در بیان مناقب خمسه ی طیبه ی اهل بیت پیامبراسلام(ص) می باشد. روش مفسر نقلی است و چنان که خود تصریح می کند به تفسیرهایی از عامه و خاصه مانند تفسیر کبیر، تفسیر مجمع البیان، بیضاوی و... مراجعه کرده است. روش تصحیح نسخه ی خطی این گونه است که اغلاط آن با تکیه به سیاق عبارت تصحیح شده و حتی الامکان به مأخذی که مفسر نام برده، مراجعه شده، اختلاف آنها ذکر شده است. در بسیاری از موارد به تفسیرهای دیگر مانند کشف الاسرار، روح الجنان، درالمنثور، روح البیان، مجمع البیان، کشاف، تفسیر ابوالفتوح، تبیان و المیزان رجوع شده است.

آنچه در این مجموعه ارائه گردیده، بخش کوچکی از تصحیح یک نسخه خطی حدیثی و درازدامن به نام«نور الانوار فی شرح کلام خیر الأخیار» است که به خامه دانشمند و فقیه بزرگوار شیعه آیت الله سید نعمت الله جزایری(10501112ه)نگارش یافته و همراه با تحقیقی لازم و مقدماتی گذرا به فراخور یک پایان نامه کارشناسی ارشد تقدیم گردیده است. هدف از این تصحیح و تحقیق در گام نخست آموختن شیوه صحیح و شایسته احیاء میراث گران بهای قرآنی و حدیثی بر جای مانده ازرسول اسلام و اهل بیت طاهرین ایشان است و در گام بعد آماده سازی یکی از تألیفات قرآنی و حدیثی شیعه که تاکنون به زیور طبع آراسته نگشته جهت ارائه به علاقه مندان و مشتاقان این گونه آثار. البته از آن جا که این تألیف، پر برگ و بار(بیش از 500 صفحه وزیری بدون تحقیق) و بسیار فراتر از حجم لازم برای یک پایان نامه کارشناسی ارشد بوده است فقط بخشی از آن در این رساله ارایه گردیده است. همچنین لازم به ذکر است که در تصحیح این اثر سعی بلیغ شده از معتبرترین متد تصحیح متون دینی و در تحقیق آن از منابع و مصادر دست اول بهره گیری شود.

رساله ی حاضر به تصحیح و تعلیق و ترجمه ی نسخه ی خطی «تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی» تألیف غیاث الدین منصور دشتکی (ت984ق) یکی از فلاسفه ی بنام شیراز پرداخته است. رساله در دو فصل سازمان پذیرفته است: در فصل اول، به معرفی مؤلف، خاندان، آرا و آثار وی و در فصل دوم، به تصحیح و تعلیق و ترجمه ی متن تفسیر پرداخته شده است. این اثر از معدود تفاسیر فلسفی عرفانی به شمار می رود.

این پایان نامه به تصحیح نسخه خطی کتاب الناسخ و المنسوخ تألیف ابو عبدالله اسفراینی اختصاص دارد ومشتمل بر این مباحث است: مصنفات و مؤلفات در زمینه ناسخ و منسوخ، ذکر اشتقاق و حقیقت نسخ، اختلاف اهل اصول در نسخ کتاب و سنت، جواز نسخ از نظرمسلمین، حد ناسخ و منسوخ، اقسام منسوخ در کتاب خدا، و اقسام نسخ.

رساله اصطلاحات صوفیان ظاهرا نسخه خطی بازمانده از قرن دوازدهم یا سیزدهم هجری قمری است که به خطی خوش و نثری منشیانه نوشته شده و نسخه آن منحصر به فرد است در رساله حاضر مصحح علاوه بر خوانش و تصحیح و ویرایش متن اصلی کلیه عبارتها را با منابع مهم تصوف مقابله و شرح کرده است علاوه براین ماخذ اشعار ، امثال و شواهد یافته شده و عبارتهای عربی ضمن اعراب گذاری ترجمه شده و سرانجام سعی شده مشکلات متن، چه در درون متن و چه خارج از متن، به طور کلی حل شود. تنها سه کلمه در متن مبهم باقی ماند...