جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود.

جلسه‌ی اول از بحثی دوبخشی در باب مسأله‌ی فلسفی دعا که به تاریخ ۱۷ فروردین ۱۴۰۱ خورشیدی به دعوت خانه‌ی فرهنگ غدیر به شکل مجازی ارائه شد. در این بحث، یاسر میردامادی ابتدا با تعریف دعا آن را از دیگر کنش‌های آیینی متمایز کرد و سپس دو مشکلی را که مفهوم دعای مستجاب برای الهیات ادیان ابراهیمی پدید می‌آورد، توضیح داد: ۱. مشکل ناسازواری خدای تآثرناپذیر و تغییرناپذیر با دعا، ۲. مشکل ناسازواری علم مطلق پیشین الهی با دعا. در جلسه‌ی دوم تلاش‌ها برای حل این ناسازواری‌ها بحث خواهد شد. جلسه‌ی دوم (پایانی) از بحثی در باب مسأله‌ی فلسفی دعا که به تاریخ ۲۴ فروردین ۱۴۰۱ خورشیدی به دعوت خانه‌ی فرهنگ غدیر به شکل مجازی ارائه شد. در این بحث، یاسر میردامادی پس از به دست دادنِ خلاصه‌ای از مباحث جلسه‌ی پیش، به پنج پاسخی پرداخت که به مشکل سازواری خدا و دعا داده شده، یعنی به مسأله‌ای دو قسمتی که حاکی است از: ۱. مشکل ناسازواری خدای تآثرناپذیر و تغییرناپذیر با دعا، ۲. مشکل ناسازواری علم مطلق پیشین الهی با دعا. این پاسخ‌های پنچ‌گانه به مسأله‌ی ناسازگاری خدا و دعا عبارت اند از: ۱. تأثرپذیر تصویر کردن خدا، ۲. تأثرناپذیر تصویر کردن خدا اما ادعای سازگاری آن با دعا، ۳. تصویر انفسی (سابجکتیو) از دعا، ۴. تصویر مبتنی بر «خداباوری گشوده» و ۵. تصویر مبتنی بر «علم میانه»ی الهی.

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود.

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود.

در این درس‌گفتارها کوشیده شده است از طریق شرح و تفسیر دو نوشتار مهم و مشهور “اصل اینهمانی” و “قوام هستی‌خداشاختی متافیزیک” از رساله “اینهمانی و تمایز”، درآمدی به چارچوب اندیشه متاخر و پس از گشت هایدگر به دست داده شود. تاکید اصلی در مسیر تفسیر این دو متن، بر مساله امکان عقلانیت و حقیقت در فلسفه است، بدین معنا که بر خلاف دیدگاه رایج، هایدگر متاخر دقیقا دغدغه عقلانیت و مسئولیت آزاد عقلانی انسان در تعلق به افق الزام‌آور حقیقت را دارد. نقد بنیادینی که او به متافیزیک وارد می‌کند، برخاسته از بحرانی‌ست که سیر تاریخی متافیزیک به واسطه نگاه بنیادگذارانه میان عقل و وجود تا هگل و نهایتا نیچه به سوی آن پیش رفته، و آن چیزی نیست جز اندراج وجود ذیل عقل خوداندیش و تبدیل آن به اراده به قدرت و بی‌معنا شدن افق ظهور و وجود و حقیقت، و بدین ترتیب، بی‌معنایی عقل و عقلانیت، و نیز تداوم آن بحران تا کنون در نگاه سلطه‌گرانه به جهان و انسان. اندیشه متاخر هایدگر و مفاهیم بنیادین آن، نظیر رویداد، پوشیدگی، بی‌بنیادی، تاریخ و تقدیر وجود و مانند آن، در پرتو این مساله بنیادین شرح و تفسیر می‌شوند که به چه معنا برای امکان عقلانیت و حقیقت، باید گشودگی عقل به وجود به منزله افق حقیقت، بر اساس احراز و به رسمیت شناختن عرصه مقدم فعل ظهور در تقدم مطلقش و از این حیث در دسترس‌ناپذیری‌اش از نو طرح شود و چگونه اندیشه هایدگر یکسره معطوف به کشف و نشان دادن چنین ضرورتی به عنوان ضابطه بنیادین پدیدارشناسی‌ست. تفسیر دو متن مذکور، این مجال را فراهم می‌کند که ساختار اندیشه متاخر هایدگر، فارغ از شیوه بیان نیمه‌شاعرانه و اشارت‌وار معمول او در سالهای واپسین حیات فکری‌اش، توجه را به شیوه تحلیل و واسازی دقیق او در خصوص مبانی نهایی عقلانیت سوق دهد، یعنی تحلیل اصل اینهمانی به عنوان نقطه آغاز بداهت عقلی و نیز اصل تمایز هستی‌شناختی میان موجود و وجود. این درس‌گفتارها در قالب درس تفسیر متون فلسفی در دوره ارشد فلسفه دانشگاه تهران در نیم‌سال دوم ۱۴۰۰-۱۴۰۱ توسط احمد رجبی (استادیار گروه آموزشی فلسفه دانشگاه تهران) ارائه شده است.

هدف از درس‌گفتارهای عناصر فلسفه حق هگل آشنایی با عناصر اصلی فلسفه سیاسی در سنت ایدئالیسم آلمانی از مسیر مواجهه مستقیم با یکی از متون محوری این سنت یعنی عناصر فلسفه حق هگل است. هگل خود فلسفه حق را فلسفه آزادی توصیف می‌کند؛ بنابراین در این اثر با دریافت هگل از مهم‌ترین مفهوم اندیشه سیاسی عصر جدید یعنی آزادی و نسبت آن با زندگی جامعه اجتماعی و مشخصا جامعه مدنی و دولت مواجه می‌شویم. هگل حق را وجود اراده آزاد در جهان معرفی می‌کند. بنابراین فلسفه حق نزد او همان فلسفه آزادی است و در این اثر در جستجوی فعلیت یافتن آزادی در زندگی اجتماعی و مشخصا نحوه تحقق آن در جهان اجتماعی انسان و نقش نهادها در تحقق این آزادی است. این کتاب با رویکردی دیالکتیکی، تکامل دریافت از مفهوم حق را در قالب سه مرحله بیان می‌کند: حق انتزاعی، اخلاق و حیات اخلاقی. حیات اخلاقی به عنوان آخرین گام از سه‌گانه دیالکتیکی علم حق که مفصل‌ترین بخش کتاب را نیز تشکیل می‌دهد به شرح دریافت هگل از نهادهای اساسی جامعه مدرن یعنی جامعه مدنی و دولت اختصاص دارد. نقد قرارداد اجتماعی، ارزش بازار آزاد در تحقق آزادی انسان و دریافت هگل از نظام اقتصاد سرمایه‌داری و نیز نقش دولت در تحقق آزادی انسان، از جمله مباحث کلیدی و نیز مناقشه برانگیز این اثر است که منازعات تفسیری فراوانی حول آن شکل گرفته و در این درس به پاره‌ای از آن‌ها اشاره می‌شود.

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود.

سلام به دوستان، همراهان و همیاران عزیز. دوباره سال نو را تبریک می‌گوییم. سالی که اگر چه دستانمان بهم نرسید تا به گرمی بفشاریمش، ولی دل‌هایمان از هم دور نشد. در این روزگاری که همه مجبور به خانه نشینی هستیم، غدیر رسالت فرهنگی و اجتماعی خود را فراموش نکرد و حتی ویروسی کوچک با تبعاتی‌ بزرگ به نام کرونا هم نتوانست قطار در حال حرکت غدیر را متوقف کند، ولو مدتی کوتاه. در این روزها که به حکم عقلانیت و منطق از دیدار یکدیگر محرومیم و امکان حضور در کنار هم فراهم نیست، از نعمت فضای مجازی بهره می‌گیریم تا در کنارهم باشیم و با هم بر داشته‌های علمی و معرفتی خود بیافزاییم. از این‌رو خیریه غدیر سلسله درس‌گفتارهای نوروزی ، با موضوع عرفان، معنای زندگی، اقتصاد و جامعه‌شناسی را برگزار می‌کند. باز هم لطف اساتید بنام این سرزمین شامل حالمان شد و وقت گرانقدر خود را در اختیارمان گذاشتند تا بهره‌ای ببریم از دریای دانش این بزرگواران. به امیدخدا تا پایان فروردین ماه، درس‌گفتارها ادامه خواهد داشت و در خدمت دوستان و اساتید خواهیم بود.

این جلسات که گفتگوی امید کشمیری با سروش دباغ درباب «ویتگنشتاین و معنای زندگی» است، در پنج جلسه از سوی موسسه “خانه آشنا” برگزار گردید. در این جلسات تاکید و محوریت با آراء ضمنی و مصرحِ ویتگنشتاین متقدم در رساله منطقی_فلسفی در باب معنای زندگی است. سه ضلع زندگی با معنا که شامل “زندگی در حال”، “زندگی بی‌پرسش” و “زندگی درونی” با تحلیل فقراتی از رساله، کاویده می‌شود. جلسه پایانی(پنجم) این جلسات نیز به آراء علی شریعتی در خصوص معنای زندگی با تکیه بر “کویریات” او سخن گفته می‌شود.

«حقیقت و روش» احتمالا مبنایی‌ترین اثر در حوزه هرمنوتیک فلسفی است و گادامر شاخص‌ترین فیلسوف این حوزه. محور بحث گادامر در بخش نخست این کتاب «هنر و حقیقت» است. فشرده فلسفه هنر گادامر در این بخش آمده‌ اما در متن به بسی موضوعات دیگر نیز پرداخته شده‌است که اهمیت معرفت‌شناختی و تاریخی دارند. گادامر در این متن کل مسئله «روش شناخت» و «مفهوم حقیقت» در تاریخ مدرن را به چالش می‌کشد. این دوره ده جلسه خواهد بود. در جلسه نخست به اختصار نکاتی کلی درباره ۱.گادامر ۲. هرمنوتیک و هرمنوتیک فلسفی ۳. کتاب حقیقت و روش بیان کردم. درباره کتاب به بحث از الف. عنوان و مدعای کلی کتاب و ب. ساختار کلی کتاب پرداختم و سپس به اختصار ساختار بخش نخست کتاب را که موضوع این دوره است توضیح دادم. جلسه دوم به بحث از ” مساله روش ” اختصاص دارد که گادامر کتاب را با آن می‌آغازد .در ذیل این عنوان آرای منتقدان علوم انسانی پوزیتیویستی در آلمان و در نیمه دوم قرن نوزدهم می‌آید و گادامر به آرای هلمهولتز، درویزن و دیلتای اشاره می‌کند. از نظر گادامر تلاش این منتقدان در جهت جدا ساختن علوم انسانی از علوم طبیعی تحت سیطره الگوی ” روش” و مفهوم ” علم” انجام می‌گرفت آن‌گونه که در علوم طبیعی پدیدآمده‌بود و از این جهت ایشان در تاسیس بنیادی مستقل برای علوم انسانی کامیاب نبودند. موضوع این جلسه بخش ” مفاهیم راهبر اومانیستی ” است و در این نوبت به توضیح گادامر درباره دو مفهوم ” bildung ” و ” common sense ” ،به ویژه در آرای هردر و ویکو پرداخته شده‌است. در این جلسه در ذیل بخش ” مفاهیم راهبر اومانیستی” به ادامه بحث درباره مفهوم ” حس مشترک” و دو مفهوم ” حکم ” و ” ذوق” پرداخته شده‌است. موضوع این جلسه نقد گادامر بر زیبایی‌شناسی کانت است. گادامر رویکرد سوبژکتیو کانت به زیبایی را نقد می‌کند و نسبت برخی از مفاهیم کلیدی زیبایی‌شناسی کانت را ،مانند زیبایی آزاد و وابسته، ایدئال زیبایی ، علقه به زیبا و ذوق و نبوغ ، با رویکرد کلی کانت روشن می‌کند. در این جلسه به ادامه بحث گادامر از روند سوبژکتیو شدن زیبایی‌شناسی پرداخته‌شده‌است و گسترش یافتن زیبایی‌شناسی مبتنی بر نبوغ بعد از کانت ، مفهوم تجربه‌زیسته ( erlebnis) و کاربرد آن در حوزه تاریخ‌نگاری و زیبایی‌شناسی ، و جایگاه سمبل و تمثیل ( allegory)در مقام نمونه‌ای نمایانگر غلبه تلقی استتیکی در این رویکرد توضیح داده‌شده‌است. گادامر در فصل ” وجودشناسی اثر هنری” نحوه وجود “بازی” را راهنمای تبیین نحوه وجود اثر هنری می‌داند و آن را مقدمه اصلی‌اش در شرح نسبت هنر و حقیقت قرار می‌دهد. در این جلسه به ابعاد گوناگون نحوه وجود بازی از منظر گادامر پرداخته شده‌است. نسبت ” محاکات” ( میمسیس) با اثر هنری و شان حقیقت‌نمایی هنر