جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
فخر رازی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 109
عنوان :
دشواریهای منطقی نقیضهای مفاهیم شامل و راهحل آنها از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
محمد رضا آتشین صدف، محمد علی حجتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ملاصدرا
,
نقیض های مفاهیم شامل
,
شخصیت ها
کلیدواژههای فرعی :
فخر رازی ,
خواجه نصیر طوسی ,
مرتضی مطهری ,
میرداماد ,
قطب الدین شیرازی ,
غزالی و فلسفه ,
اعمیت سالبه نسبت به موجبه معدوله ,
قضایای لابته ,
نسبت تساوی ,
نسبت عموم و خصوص مطلق ,
نسب اربعه ,
نسبت تباین ,
نسبت عموم و خصوص من وجه ,
عکس نقیض ,
همسانی موضوع در قضیه موجبه ,
همسانی موضوع در قضیه سالبه محصله ,
اعتباری بودن اعمیت سالبه نسبت به موجبه ,
ابن سینا ,
آیت اله جوادی آملی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2008-9422
چکیده :
بنا بر قواعد مربوط به نسبتهای چهارگانه بین مفاهیم، منطقدانان اثبات کردهاند که همواره بین نقیضهای دو مفهوم مساوی و عام و خاص مطلق، به ترتیب، نسبت تساوی و عام و خاص مطلق (ولی به صورت برعکس) برقرار است. هنگامیکه نسبت بین نقیضهای مفاهیم شامل مورد بحث قرار میگیرد، از آنجا که این مفاهیم فاقد مصداق و بلکه ممتنعالمصداقاند، استدلالی که برای اثبات قواعد مذکور بهکار میرود، دچار مشکل میشود. منشأ مشکل، اعمبودن موضوع سالبه محصله از موجبه معدوله است. منطقدانان تلاشهای بسیاری برای حل مشکل کردهاند که به نظر میرسد هیچ کدام تمام نیست. در این مقاله سعی خواهیم کرد نشان دهیم که در این میان ملاصدرا با نقد دیدگاه مشهور درباره معنای اعمبودن موضوع قضیه سالبه، به بیان تفسیر صحیح آن، که خود مبتنی بر دیدگاهی از قطب شیرازی است، میپردازد و سپس با استفاده از ویژگیهای قضایای لابتیه، به حل مشکل توفیق مییابد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 11 تا 27
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
وجود ذهنی و حقیقت علم؛ تفسیری تجزیه گرا از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
ملاصدرا
,
فاضل قوشچی
,
علم حصولی(مقابل علم حضوری)
,
وجود ذهنی
,
تفسیر تجزیه گرا
,
آیت اله جوادی آملی
کلیدواژههای فرعی :
وجود حقیقی ,
وجود خارجی ,
معلوم بالذات ,
وجود ظلّی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
بر اساس یک تفسیر حداکثری از نظریه وجود ذهنی می توان این نظریه را مشتمل بر سه رکن دانست: 1. در موارد علم حصولی امری (یا صورتی) در ذهنِ (نفس) عالِم وجود می یابد؛ 2. حقیقت علم حصولی چیزی جز همان صورت موجود به وجود ذهنی نیست؛ 3. صورت موجود در ذهن به گونه ای مطابق با معلوم خارجی است (واقع نمایی علم). در این مقاله تفسیری از دیدگاه ملاصدرا که ضمن پذیرش رکن نخست با رکن دوم مخالفت می ورزد تشریح و سپس بررسی می شود. این تفسیر، که می توان آن را به دلیل تفکیک میان حقیقت علم و وجود ذهنی «تفسیر تجزیه گرا» نامید، از سوی استاد جوادی آملی ارائه شده که مدعی تغایر میان وجود حقیقی علم از یک سو، و وجود ذهنی و ظلّی معلوم در ذهن از سوی دیگر است. از آن جا که مخالفت با رکن دوم پیش از ملاصدرا نیز دارای سابقه است به منزله زمینه تاریخی بحث دو نظریه دیگر نیز بررسی می شوند. نظریه اول از آنِِ فخررازی است که هر چند به وجود صورت های ذهنی معترف است حقیقت علم را همان صورت ذهنی نمی داند. نظریه دوم از سوی فاضل قوشچی ارائه شده که طبق آن حقیقت علم امری قائم به ذهن و موجود به وجود خارجی است که با معلوم که امری حاصل در ذهن و موجود به وجود ذهنی است مغایر است. نتیجه کلی بررسی این نظریات آن است که هر سه با اشکالات یا دست کم ابهامات قابل توجهی مواجه اند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 109 تا 123
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ساختار فلسفی کلام
نویسنده:
سید محمدعلی دیباجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفی شدن کلام
,
18. مذاهب کلامی Islamic schools of theology
,
اشاعره (اهل سنت)
,
معتزله (اهل سنت)
,
13. علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
فخر رازی ,
کلام فلسفی ,
کتاب المحصل ,
معتزله (اهل سنت) ,
کلام اشعری ,
تاریخ کلام اسلامی ,
کلام معتزله ,
فلسفه و کلام ,
ساختار علم کلام ,
الیاقوت فی علم الکلام (کتاب) ,
ابو اسحاق ابراهیم بن نوبخت ,
تجرید الاعتقاد (کتاب) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
علم کلام از زمان آغاز تاکنون تحولات زیادی داشته است. سه مکتب مهم در این دانش، یعنی اعتزال، اشعریت و شیعه، بیشترین بحثها و مهمترین تحولات را در مقایسه با دیگر نحلهها درون خود داشتهاند. نسبت میان فلسفه و کلام از جمله مباحثی است که دربارۀ هر سه مکتب مطرح است. سؤال اساسی در این باره این است که این سه مکتب از آغاز تا اوج فعالیت خود چه نسبتی با فلسفه داشتند؟ پرسش دقیقتر آن است که بگوییم: کلام اسلامیتا چه اندازه و چگونه از فلسفه بهره برد؟ و به عبارت دیگر چگونه ساختار فلسفی پیدا کرد؟ در این مقاله ضمن پاسخ به سؤالات بالا و بررسی فلسفی شدن هر سه مکتب کلامی، از این مطلب سخن به میان آمده است که ساختار فلسفی در کلام شیعه، برخلاف کلام اعتزال و اشعریت، تابع حکمتاندیشی است؛ این ساختار در کتاب الیاقوت نوبختی (قرن چهارم) برای نخستین بار ظاهر میشود و در کتاب تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی (قرن هفتم) به کمال میرسد. حکمتاندیشی - که برگرفته از آموزههای قرآنی است - و امامت محوری، دو امتیاز مهم کلام شیعی، چه در حیات امامان معصوم? و چه پس از دوران غیبت کبری، است و همان است که ساختار فلسفی این کلام را در آثاری چون تجرید الاعتقاد بوجود آورده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 185 تا 208
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی و نقد ادلۀ فخر رازی و امامیه بر چگونگی تعیین امام
نویسنده:
علی عسگری یزدی، بهنام جوانمرد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
2- قاعدة اللّطف: قاعده لطف
,
امامت
,
نصب امام معصوم
,
فیض الهی
,
قاعده امکان اشرف(حکمت اشراق)
کلیدواژههای فرعی :
عدل ( صفات ) ,
عصمت ,
اتمام حجت الهی ,
اشاعره (اهل سنت) ,
معتزله (اهل سنت) ,
وجوب امامت ,
هدایت تکوینی ,
امام ظاهر ,
حافظ شریعت ,
حسن و قبح عقلی ,
حکمت الهی ,
شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه حلی
چکیده :
اشاعره و اکثر معتزله نصب امام را شرعاً بر مردم واجب میدانند. براین اساس تفسیر آنها از ضرورت امامت، دو قید دارد: اولاً وجوب را شرعی میدانند و نه عقلی و ثانیاً آن را از باب «وجوب علی الناس» میانگارند و برای اثبات این مدعا به ادلهای تمسک کردهاند. در این مقاله برخی از ادلۀ امامیه بر وجوب نصب امام از جانب خداوند تبیین شده است، همچون: 1. قاعدۀ امکان اشرف؛ 2. نیاز شرع به حافظ؛ 3. واسطۀ فیض؛ 4. هدایت عمومی و اتمام حجت و 5. قاعدۀ لطف. سپس برخی ازاستدلالهای فخر رازی مبنی بر وجوب نصب امام توسط مردم بیان شدهاند؛ همچون: 1. امام موجب دفع ضرر از نفس؛ 2. نصب امام مقدمۀ واجبات مطلق. سعی شده است که ناکافی بودن استدلالهای فخر رازی تبیین واز تمامیت ادلۀ امامیه دفاع شود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 187 تا 212
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
رویکرد فخر رازی به تحلیل معناییِ «معرفت» و واژگان مرتبط با آن در متون دینی
نویسنده:
کیهان سلطانیان، رضا اکبری، محمد حسین مهدوی نژاد ، علیرضا پارسا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
فلسفه دین
,
کارکرد معرفتی دین
,
تحلیل دینی معرفت
کلیدواژههای فرعی :
شعور ,
متون مقدس ,
حکمت ,
1. ادیان religions ,
علم لدنی(معرفت شناسی) ,
علم حدسی((صدرالمتالهین)، قسیم علم فطری و علم مکتسب) ,
غفلت ,
فراست(اصطلاح وابسته) ,
عقل(قوه عاقله) ,
یقین به معنی اعم(اصطلاح وابسته) ,
ظن غیر یقین به معنی اخص(اصطلاح وابسته) ,
وهم(معرفت شناسی) ,
چکیده :
رازی با تحلیل واژگان مرتبط با مفهوم معرفت از جمله شعور، ادراک، فقه، فهم و ... که از متون دینی استخراج کرده است، نتایجی معرفتشناختی را در اختیار ما قرار میدهد. از جمله نتایج بهدستآمده آن بوده که کسب معرفت برای انسان امری ممکن است و در عین حال انسان محدودیتهای معرفتی دارد؛ معرفت امری مشکک است؛ افراد بر اساس استعداد خویش در یکی از مراتب معرفت قرار میگیرند و اینگونه نیست که تمام باورهای انسان موجه باشند؛ همچنین اینکه معارفی مانند علم لدنی، علم حدسی و فراست را نمیتوان توجیه عقلانی کرد. تحلیل فخر از واژگان مرتبط با معرفت نشان میدهد که معرفت با سایر ابعاد وجودی انسان دارای تأثیر متقابل است. همچنین تحلیل وی زمینهساز استخراج نکاتی بود که امکان تعریفی دینی از معرفت را در اختیار ما قرار میدهد. در این تعریف، علاوه بر مؤلفههای باور و صدق، به تنوع کمّی و کیفی قوای معرفتی انسانها و نقش اعتماد به دیگران (بهویژه پیامبران) نیز توجه شده است. این تعریف، برونگرایانه است و نشان میدهد که اموری چون رفتار و عوامل ماورایی بر معرفت با محوریت باور مدخلیت دارند. بنابراین تفاوت نحوۀ ارتباط انسانها با ماوراء سبب تشکیک در معرفت است. بر این اساس هدف این مقاله ارائۀ تعریف جدیدی از معرفت در فضای مباحث معرفتشناختی با استفاده از مطالب ارائهشده توسط فخر رازی است و برای این هدف از روش توصیفی - تحلیلی بهره بردهایم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 20
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اندیشه اعجاز: زمینهها و سیر تطور آن تا قرن سوم
نویسنده:
محمد علی مهدوی راد، روح الله شهیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اعجاز قرآن
,
بسط فهم از معجزه
,
17. فرق کلامی
,
معجزات
,
عقل و دین
,
شخصیت ها
,
تفسیر قرآن
,
13. علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
علی بن ربن طبری ,
اعجاز قرآن ,
فخر رازی ,
معتزله ,
نهضت ترجمه ,
معجزه ,
اشاعره ,
نظام ,
ابن ندیم ,
کشاکشهای کلامی میان ادیان ,
کشاکشهای کلامی میان مذاهب اسلامی ,
اعجاز باوری ,
عجز آگاهی ,
سخنوری و شعر ,
زمینه های پیدایش بحث اعجاز ,
نظر مفسران ,
ابو عثمان عمرو بن بحر جاحظ ,
نظم قرآن ,
ابو محمد عبدالله بن مسلم بن قتیب ,
محمد بن یزید واسطی ,
قرآن ,
پیامبر ,
شاپا (issn):
2383-3165
چکیده :
«اندیشه اعجاز»، پیش از قرن چهارم هجری و رسیدن به اوج، مراحلی چند را به خویش دیده است. در مرحله نخست، یعنی قرون اول و دوم هجری، شاهدیم که ادیبان و سخنوران در برابر هماوردی قرآن اظهار عجز کردهاند و عالمان و مفسران بدون اهتمام و توجه ویژه از کنارِ مسائل در پیوند با اعجاز گذشتهاند و در آن به چند و چون نپرداختهاند. در مرحله پسین، کشاکشهای کلامی بین ادیان و درون دینی و نهضت ترجمه، چالشهایی را فرا روی قرآن به عنوان سند نبوت و اسلام نهاد و مباحث اعجاز را جدی ساخت. تلاشهای عالمانی چون نظام، علی بن ربن طبری، جاحظ، ابن قتیبه و واسطی در زمینه اعجاز، جلوههایی از دغدغههای موجود در این دوران است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 169 تا 190
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
الاشارات و التنبیهات و شرح امام فخررازی بر بخش حکمت آن
نویسنده:
نجف زاده تربتی علیرضا
نوع منبع :
مقاله , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
حکمت
,
نقد
,
تفسیر
,
اشارات
چکیده :
در بخش نخست این مقاله به اهمیت و ویژگیهای کتاب الاشارات و التنبیهات در میان آثار فلسفی ابن سینا از قبیل : نوآوری در تبویب مطالب و تعیین عناوین فصول، نثر زیبا و ادیبانه و در عین حال موجز و رمز گونه، شرح مبانی و اصطلاحات عرفانی با تکیه بر اصول و براهین فلسفی در نمط های آخر این کتاب اشاره شده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 243 تا 256
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تطبیقی دیدگاه امام فخر رازی و علامه طباطبایی درباره نسخ و بداء
نویسنده:
ام کلثوم محمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علامه طباطبایی
,
محو و اثبات
,
علوم انسانی
,
قضا و قدر
,
نسخ
,
بداء
,
لوح محفوظ(ام الکتاب)
,
درباره علامه طباطبایی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
بر اساس تعالیم ائمهی معصومین علیهم السلام شیعه معتقد است خداوند مقدرات خود را در مورد هستی و انسان از روی حکمت تغییر می دهد؛ از این عقیده و مفهوم به "بداء" تعبیر می شود که اکثر علما آن را "نسخ تکوینی" دانسته اند. تحقق بداء در مورد مقدرات مربوط به انسان ها به سبب آن است که برخی اعمال آن ها در سرنوشتشان تأثیرگذار است. در رسالهی حاضر دیدگاه امام فخر رازی و علامه طباطبایی در این باره بررسی و مقایسه شده است. دو عالمی که از دو نظام کلامی و اعتقادی متفاوت متأثر بوده اند: یکی از آن ها اشعری و دیگری شیعه جعفری بوده است؛ بنابراین بالتبع در تحلیل صفات حق تعالی و نسبت دادن بداء به خداوند مواضع متفاوتی داشته اند. در راستای هدف رساله که بررسی بداء از نظر این دو اندیشمند و یافتن موارد وفاق و خلاف نظرات آن ها می باشد ـ با توجه به این که هیچ یک بحث مستقلی تحت این عنوان نکرده اند ـ به روش کنابخانه ای آرای این دو دانشمند از میان آثار گوناگون ایشان استخراج، و حتی الامکان بررسی و مقایسه گردید تا موارد اختلاف نظر ایشان به دست آید؛ همچنین روشن گردد که آیا با وجود مواضع اختلافِ اندیشه های ایشان می توان به نکتهی وفاقی بین آرای آن ها در این باره دست یافت؛ که بر خلاف ظاهر امر، نکات وفاق و اشتراکی نیز یافت شد.نتیجه: خداوند متعال در هر زمان به نسبتِ اعمال انسان، سرنوشتی را برای او مقدم یا موخر می دارد. حقیقت و باطن این امر ( بداء ) چیزی جز باز بودن دست خداوند نیست و این که او هر لحظه هر چیزی را می تواند تغییر دهد و این چیزی است که فخر رازی هم بدان اعتقاد دارد و از مجموع مطالب وی این امر آشکار می گردد. در هیچ جایی وی نگفته است که خداوند قادر به تغییر مقدراتش نیست. از سوی دیگر یک نتیجهای که از بررسی مطالب فخر رازی به دست می آید وجود تناقض در سخنان اوست. وی علاوه بر اذعان به وجود نسخ، گر چه برای آن مثال از نسخ احکام دینی و آیات قرآن آورده است اما در تفسیر آیهی سی و نه سورهی رعد وجود محو و اثبات و عمومیتش را قبول داشته و برای آن مثال هایی از نسخ در عالم تکوین و نسخ در نزول عذاب زده و در عین حال هم بداء را رد کرده است که این، تناقض در آرای فخر را نشان می دهد؛ اما همین تناقض، خود نشان گر آن است که وی در باطن امر به مفهوم بداء اعتقاد داشته است. خودِ علامه هم نزاع عامه و خاصه را در این مورد لفظی دانسته است. انکار کنندگان چون بداء میان انسان ها را با بداء نسبت به خدا به یک معنی گرفته اند، منکر آن در مورد خدا شده اند که اگر به درک معنای صحیح بداء می رسیدند، منکر آن نمی شدند. فحوای کلام برخی از علما حکایت گر این مطلب است؛ چنان که شیخ صدوق گفته است: هر کس اقرار کند که خدا آنچه را بخواهد انجام می دهد، و آنچه را بخواهد از بین می برد و به جای آن هر چه را بخواهد، می آفریند، و آنچه را بخواهد پیش می اندازد، و آنچه را بخواهد به تأخیر می اندازد، و امر می کند به آنچه بخواهد هر طور که بخواهد، در حقیقت به بداء اقرار کرده است.نتیجه این که با تفسیر دقیق بداء و فهم صحیح معنای آن نزاع بین عامه و خاصه قابل رفع است. شاید این امر مورد اعتراض واقع شود و گفته شود که لفظ بداء نزد اهل سنت نیامده است؛ لیکنروایاتی در کتاب های معتبر خود اهل سنت از رسول اکرم (ص) موجود است، و به برخی از آن ها در این پژوهش اشاره شد. برخی عوامل سیاسی ـ اجتماعی و تعصبات هم در گسترش نزاع موثر بوده است.فخر رازی علی رغم انکار بداء به لسان، ناخواسته به بداء اعتراف کرده است و علی رغم تصریح به رد آن، مفهوم آن را قبول داشته است، او و علامه طباطبایی هر دو می خواهند بگویند که خداوند هر چه بخواهد، می کند؛ هر دو به موجب آیات قرآن و احادیث وارده از رسول اکرم(ص) عقیده دارندکه صدقه و صله رحم و مانند آن سبب نزول رحمت الهی است بنابراین نزاع در این مسأله لفظی است. با این بررسی باید گفت: نظر علامه بر لفظی بودن نزاع در این مسأله، حداقل در مورد فخر رازی و علامه طباطبایی به اثبات می رسد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
جایگاه علت غایی در فلسفه اسلامی
نویسنده:
حسین حبیبی تبار، منیژه عاملی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
اصل علیت
,
علت غایی
,
علت فاعلی
,
اصطلاحنامه فلسفه
کلیدواژههای فرعی :
فخر رازی ,
ملاصدرا ,
مشاء ,
صورت ,
عشق الهی ,
غرض ,
علت و معلول ,
علت تامه ,
علل چهارگانه ,
علت ناقصه ,
علت مادی ,
ابن سینا ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
اصل علیت یک رابطه وجودی است که همواره میان دو وجود برقرار میشود به گونه ای که در آن یک وجود نیازمند به وجود دیگری است. فیلسوفان مسلمان برای «علـت» تعـاریف مختلفـی ارائه دادهاند. در فلسفه مشاء علت بر چهار قسم مادی، صوری، فاعلی و غایی تقسـیم مـی شـود کـه مشهور هم این قول را پذیرفته اند. اما علت غایی به عنوان یکی از علل وجود، از جهتـی غایـت و از جهـت دیگـر علـت غـایی نامیده میشود. کلمه «غایت» در لغت به معنای نتیجه، اثر، هدف و فایده آمده است و از نظر مفهوم فلسفی عبارت از چیزی است که فعل به خاطر آن انجام میشود. اما بین علت غایی و علت فاعلی در برخی موارد فاعل به منزلهی ماده غایـت و نیـز بـه منزلـه صورت فاعل است، پس علت غایی مکمل و متمم علت فاعلی است. لذا علت غایی برحسب ماهیت، علتِ علت فاعلی است و به حسب وجود، معلول وی اسـت. از نظر حکمای الهی هر فعلی برای غایت و هدفی به وجود میآید و هر فاعلی کـار خـود را بـرای هدف و غایتی انجام میدهد که معنای نخستین آن حاکی از حب ذات الهی به ذاتش است ومعنـای دوم آن بیانگر عشق و حب همـه خلایـق بـه او مـی باشـد ، در ایـن راسـتا بـا ارائـه پـژوهش حاضـر اشکالات و شبهات مطرح شـده، توسـط حکمـای اسـلامی مـورد بررسـی قـرار گرفتـه و شـبهات مطروحه در این خصوص پاسخ داده شده است
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 73 تا 96
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
معرفتشناسی انسان از منظری دینی: بررسی دیدگاه فخر رازی
نویسنده:
کیهان سلطانیان؛ محمد حسین مهدوی نژاد؛ علیرضا اژدر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
03. انسان شناسی Human nature
,
انبیاء(ع)
,
مراتب معرفتی
,
معرفت شناسی انسان
کلیدواژههای فرعی :
هدایت مردم ,
ملائکه ,
ظالمان ,
قوای شناختی ,
امکان کسب معرفت ,
سابقان ,
مقتصدان ,
چکیده :
مباحث ناظر به انسان را میتوان به مباحث وجودشناختی و معرفتشناختی تقسیم کرد. رازی در آثار خود مباحث متعددی را در معرفتشناسی انسان ارائه کرده است. برخی از دیدگاههای او در خصوص معرفتشناسی انسان از این قرارند: قوای انسان با وجود داشتن محدودیتهایی امکان کسب معرفت را دارند؛ معارف انسان در دو دستۀ نظری و عملی قرار میگیرد؛ عوامل غیرمعرفتی همچون تقوا و گناه در معرفت انسان اثرگذار است؛ انسانها به لحاظ معرفتی در یکی از طبقات ناقصان، کاملان و کاملان مکمِّل قرار دارند؛ اولیا در طبقۀ کاملان هستند و انبیا (ع) کاملان مکمِّلاند که وظیفۀ ایشان هدایت ناقصان به سمت کمال است؛ لازم است ناقصان نسبت به انبیا اعتماد و تبعیت معرفتی داشته باشند؛ انسان به لحاظ معرفتی هرگز قادر به برتری یافتن نسبت به ملائک نیست. در این مقاله، که مطالب آن با روش توصیفیـتحلیلی ارائه شده است، نشان داده میشود که انسانها دارای قوای معرفتی جهت کسب معرفت هستند، اما در مسیر کسب معرفت صحیح ضرورتاً نیازمند تبعیت از انبیا (ع) و تعالیم الهیاند، زیرا راهی غیر از آن جهت کسب آن معارف وجود ندارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 149 تا 162
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 109
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید