جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شيخ علاءالدين علوان علي ين عطية حسن بن محمد بن الحداد حموي كه در آن از شرح النجم ابن قاضي عجلون ياد كرده و آن را در 14 يا 15 جمادي الثاني 925 به انجام رسانده است، متن آن ارجوزه ايست با قافيه دال. و انظم عقدا في العقيدة اوحدا. (محمد تقي دانش پژوه) [نشريه 11/163؛ بروكلمن ذيل 461: 2]

در رد تنقيح الملل الثلث عزالدولة سعد بن و منصور كمونه و دفع اجوبة اعتراضات حكيم علامه مويد الدين سموئل در دو باب (احكام الاسلام - مذمة اليهود). (دانش پژوه) [فيلم دانشگاه 1/422]

در يك مقدمه و سه باب و يك خاتمه و درباره آن آمده «الاصول لابي حنيفة من كتبه من الفقه الاكبر و الرسالة و الفقه الابسط و كتاب العالم و الوصية مع عشرين مسالة كلامية من روايات الائمة» (محمد تقي دانش پژوه) [نشريه 11/151؛ بروكلمن ذيل 647: 2] شرح و حواشي: اشارات المرام من عبارات الامام = شرح اصول المنيفة بياضي زاده، احمد بن حسن (1044-1097)

رساله اي است نسبتا كوتاه كه به تطبيق برخي موضوعات و مفاهيم اخروي و معاد بصورت روحاني آن پرداخته و معتقد است كه همانگونه كه در شرع بر معاد جسماني تاكيد شده، بر معاد روحاني نيز اشارات وافيه وجود دارد و موضوعاتي همچون قبر و فشار قبر، نكير و منكر، درهاي بهشت و دوزخ در قبر، معناي برزخ، بعثت، حشر، قيامت و معاد، نامه اعمال، ميزان، اصناف خلق در روز قيامت، ميزان، صراط، جنت، ابواب بهشت و جهنم و مكان جهنم سخن مي گويد و تمامي آنها را بصورت روحاني توجيه مي كند. اين رساله با عنوان «معاد» و از نويسنده اي ناشناس در گنجينه بهارستان به چاپ رسيده ولي نسخه اي در كتابخانه مدرسه فيضيه دارد كه فهرستنگار آن را از احمد بن ابي الحسن تنكابني دانسته كه ما اطلاعي از او نيافتيم. متن اين رساله نشان مي دهد كه مؤلف آن فردي فاضل بوده است. آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين اما بعد چنانكه شرع مبين بر معاد جسماني و همه احوال آن بتفصيل دلالت ظاهر نموده باصل معاد روحاني و بعضي از خصوصيات او نيز باطنا اشارات وافيه بلكه تصريحات شافيه فرموده و اگر كسي خواهد تطبيق ظاهر و باطن به آساني تواند و اگر در اين رساله به بعضي از آنكه نمونه باشد از تمامش اشاره شود شايد اينقدر منكر نباشد ان شاء الله تعالي. قبر و فشار قبر اشاره باشد به آثار و عادات لذات و شهوات بدني حيواني ... انجام كتاب: اين اشاره بود به تطبيق بعضي از احوال معاد جسماني و روحاني و اگر كسي خواهد كه همه خصوصيات هر دو را از اين راه تطبيق توان نمود ظاهر و باطن به هم پيوسته. دست پرده دار جناب الهي مرحمت واسعه نامتناهي حضرت مقدس رحمة للعالمين و ابواب رحمت و بواب جنت اهل بيت طاهرين - صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين- را شفيع ما بيچارگان گرداند و اين ارواح خسيسه را به فضل و شفقت خود و محبت و شفاعت ايشان از همه مراتب و دركات شدت اين زندان و ظلمت اين نيران رهاند و به اعلي درجات قرب و رحمت و اسني منازل جوار و جنت قدس خود رساند. بحق محمد و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمين. انا عبدالضعيف الذليل. [مجلس شورا 17/316؛ مدرسه فيضيه 2/21؛ فهرستواره منزوي 6/235 ناشناس و به احتمال نگارنده آن را، مؤلف «فرح السالكين» دانسته است؛ فهرستواره منزوي 9/534]

شرحي است به فارسي بر كتاب « باب حادي عشر » علامه حلي، كتاب « مصباح المتهجد » طوسي (385-460) را در ده باب كوتاه كرد و يك باب يازدهم در علم كلام را بر آن بيفزود. اين باب يازدهم كلاسيك شده چند شرح و حاشيه بر آن نگاشته آمد كه 22 شرح آن در ذريعه ج 3 ص 5-7 و تعدادي ديگر در ج13ص117-123 معرفي شده است. دو تا از اين شرحها يكي به فارسي و ديگري به عربي از مير ابوالفتح شريفي پسر مير مخدوم است. مير مخدوم صدراعظم طهماسب شد و مذهب را از تشيع به تسنن بازگردانيد. ليكن شاه كشته شد و صدراعظم به عثماني پناهنده شد. پسر او مير ابوالفتح شريفي مولف اين كتاب است. تاليف شرح در 11 رمضان 957 پايان يافته است (علينقي منزوي و حبيب الله عظيمي) ترجمه و شرح مختصري است بر «الباب الحادي عشر» كه شارح بعد ازاتمام شرح عربي خود براين كتاب، بدان پرداخته و در شب شنبه يازدهم رمضان 957درنواحي مراغه درعسكر سلطان آنرا بپايان برده است. شارح بعد از آوردن مقداري ازمتن به ترجمه وشرح آن پرداخته است. شيخ طوسي كتاب معتبري در ادعيه نگاشته بنام مصباح المتهجد كه علامه حلي حسن بن يوسف بن مطهر حلي متوفي 726 هـ ق، آنرا در 10 باب خلاصه كرده و بنام منهاج الصلاح موسوم داشته است سپس بر اين ده باب يكباب ديگر افزوده است كه در اين باب از مسائل كلامي سخن رفته و بنام الباب الحاديعشر معروف است بر اين كتاب شروح و ترجمه هاي نگاشته شده است كه از آنجمله است گزارش ابوالفتح بن مخدوم حسين شريفي اردبيلي متوفي 986 هـ ق، بفارسي كه پيش از آن اين كتاب را بعربي شرح نموده و بنام مفتاح الباب ناميده سپس آنرا بزبان پارسي برگردانيده است كه نسخه حاضر باشد و بنام شاه طهماسب اول ساخته است. شرحي است به فارسي بر رساله « باب حادي عشر » علامه حلي، كتاب « مصباح المتهجد » طوسي (385-460) را در ده باب كوتاه كرد و يك باب يازدهم در علم كلام را بر آن بيفزود. اين باب يازدهم كلاسيك شده چند شرح و حاشيه بر آن نگاشته آمد كه 22 شرح آن در ذريعه ج 3 ص 5-7 و تعدادي ديگر در ج13ص117-123 معرفي شده است. دو تا از اين شرحها يكي به فارسي و ديگري به عربي از مير ابوالفتح شريفي پسر مير مخدوم است. مير مخدوم صدراعظم طهماسب شد و مذهب را از تشيع به تسنن بازگردانيد. ليكن شاه كشته شد و صدراعظم به عثماني پناهنده شد. پسر او مير ابوالفتح شريفي مولف اين كتاب است. تاليف شرح در 11 رمضان 957 پايان يافته است (علينقي منزوي و حبيب الله عظيمي) آغاز كتاب: بسمله بعد از حمد نامحدود بر حكيم واجب الوجود متكلم بي گفت و شنود و درود غير معدود برصاحب مقام محمود ... . و دعاء حسنه اداء حضرت شاه عالم پناه ... الهي تو اين شاه درويش دوست - كه آسايش خلق در ظل اوست ... موقف عرض ميرساند خادم طالب مطالب ديني ابوالفتح بن مخدوم حسيني ... كه چون توفيق الهي و تأييد شاهي مساعد گرديد كه عربي باب حادي عشر (كذا ... ؟) باتمام رسيد و الحق مشتمل بود بر تحقيقات جليله و تدقيقات جميله كه دست نمي يافت بر آن مگر شرذمه ... بعضي از صلحاء ... التماس كردند ... كه فارسي نوشته شده درين باب كه مقتضي باشد بر حل مقاصد كتاب ... الباب الحادي عشر. انجام كتاب: همچنانكه افتتاحش بلفظ الباب كه از تركيب الف لام و باب حاصل شده مفيد حسن فاتحه اللهم افتح بالخير واختم بالخير. [الذريعة 13/119 و 21/314 و 21/320 و 345؛ التراث العربي 5/172؛ دانشگاه 3/857؛ کتابخانه ملک 1/282 و 5/162؛ فهرست آستان قدس 1/140 و 1/232 و 11/183 و 11/317؛ مرعشي 3/82 و 6/266 و 11/237 و 11/243 و 16/168 و 13/363 و 13/364و 21/307 و 23/205 و 34/816؛ الهيات تهران ص 252؛ مدرسه خيرات خان ص 1794؛ مجلس شورا 16/258؛ دانشكده حقوق تهران 370؛ دانشگاه تهران 3/587؛ فيلم دانشگاه 3/10؛ اشكوري 3/82؛ آستان رضوي 1/55 ش 185؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 6/100؛ آستانه قم ص 130؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 2/303؛ نشريه 7/519؛ ذريعه 13/119؛ دانشگاه اصفهان 1/158؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 326؛ شيخ علي حيدر 2/19؛ تراثنا س13ش/4 130؛ رايانه آستان قدس؛ فهرستواره منزوي 9/370]

چون دانشمندان، فهم عقائد و استدلال بر آنرا مبتني بر گفته هاي فلاسفه و بعضي از صوفيه نموده و از اخبار اهل بيت عليهم السلام بدور افتاده بودند، مؤلف بر آن شد كه كتابي در اصول عقايد نگارد موشح به آيات صريحه و اخبار صحيحه و در هر مسئله اشاره بتهافت متصوفه و فلاسفه كند و زلات متقدمين و متأخرين را بيان نمايد. اين كتاب به نايب السلطنه عباس ميرزا تقديم شده. (سيد احمد اشكوري) در منابع در شمار كارهاي او نيامده است. آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين ... و بعد گرامي برادرم وفقك الله تعالي استفسار فرموده بودي از انكار داعي از حكمت فلاسفه [مرعشي 8/347؛ فهرستواره منزوي9/404]

رد علي الصوفية في عقائد ها الفاسدة و فرقهم و الاخبار الواردة فيهم، و يذكر في آخر السلطان فتح علي شاه القاجار و محمد علي ميرزا القاجار، و تم في سلخ شوال 1222. (سيد احمد حسيني) آغاز كتاب: الحمد لله رب العالمين ... اين چند كلمه در بيان احوال خسران مآل طوايف صوفيه و عقائد فاسده ايشان [دليل المخطوطات 1/243؛ نشريه 13/425؛ فهرستواره 7/704]