جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله ي مختصري در بيان آياتي كه در آن كلمه ي شريفه ي (لا إله إلا هو) آمده است و مؤلف در آن با مقدمه اي به زبان تركي آذري درباره ي فضائل و آداب قرائت اين آيات در قالب دعا، آورده است. بايد افزود نام مؤلف بر فراز برگ نخست رساله، به صورت «واني افندي» ثبت شده است؛ علي رغم تفحص نسبتاً گسترده اي كه از سوي راقم درباره ي «واني افندي» در كتب تراجم و فهارس صورت گرفت، مستمسكي قوي براي آگاهي بيش تر بدست نيامد! البته با توجه به رساله هاي مشابه از «واني محمد افندي» همچون تفسير آيه (ألا تعبدوا إلا إياه) و نيز تفسير آيه (الا تعبدوا إلا إياه) و نيز تفسير آيه (إن الله ليس بظلام للعبيد) و مانند آن دو، حدس و ظن متآخم به يقين راقم سطور اين است كه اين رساله نيز بايستي از «واني محمد افندي» بوده باشد، هر چند ترديدي نيست كه بايد در اين نسبت تحقيق بيش تري صورت گيرد. بايد دانست كه در دارالكتب ظاهريه-دمشق اثري با عنوان الوظيفة ... با آغاز مشابه آغاز بخش عربي اين رساله، گزارش گرديده است كه به نظر ن مي رسد با اثر مورد بحث كه به عربي و تركي است، ارتباطي داشته باشد. (متقي، حسين) [شورا 2/343/40]

شرح كلمة لا اله الا الله للامير غياث الدين منصور الدشتكي الشيرازي المتوفي 948 فرغ منها المؤلف عاشر ربيع الاول 926 و هي ناقصة الاول راجع در ج 4ص 516. [مكتبة اميرالمؤمنين 2/629 و 1/168]

شخصي به نام «امير فضل الله بقي مؤيد» اشكالاتي بر كلام الهي «قل هو الله احد» وارد كرده كه مؤلف در اين مختصر پاسخ آنها را داده است. ظاهرا مراد از امير فضل الله، مير فضل الله بن محمد كيا استرآبادي است كه از شاگردان معروف محقق اردبيلي و در عقليات صاحب نظر بوده است و از او نقل شده كه هنگام وفات از اردبيلي پرسيدند كه بعد از شما به كه رجوع كنيم، محقق اردبيلي پاسخ داد كه در مسائل شرعيه از مير علام و در مسائل عقليه از مير فضل الله (رياض العلماء 4/362 و 5/117). و همين مي تواند مؤيد صحت نسبت اين رساله به مقدس اردبيلي باشد. در الذريعه دو كتاب به فضل الله استرآبادي با نامهاي «التوحيد في دفع الشبهات الثلاث عن كلمة التوحيد» (4/488) و «شرح كلمة التوحيد و دفع الشبهات عنها» (14/41) نسبت داده كه موضوع آن با آنچه محقق اردبيلي در ابتداي تهليلية آورده مطابق است و البته اين دو نام مذكور در الذريعه، دو عنوان از يك كتاب است. آغاز كتاب: بسمله، و به نستعين يقول المعتصم بحبل ربه الصمد ... . . احمد لما رايت ما كتبه السيد المدقق امير فضل الله التقي المويد بعض الشبهة علي كلمة التوحيد و « قل هو الله احمد » اردت الجواب الحري عند كل احمد ... . انجام كتاب: قال الشبهة الاولي في تركيبها فيدل علي نفي اله واحد، فتامل، تمت بعون الرب الودود. [دانشگاه تهران 16/678]

شرح الفاظ توحيد در كلام الله مجيد است. (سيد محمد تقي حسيني) [آياصوفيا (دستنويس هاي فارسي) ص 83]