جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این کتاب سیر و سلوک به سوی حق و لوازم و موانع آن از زبان عارفان ربانی و به حق رسیدگان ذکر شده است و مطالب کتاب در قالب چهل روایت، همراه با اشعار عرفانی، ذیل این عناوین گردآمده است :((منزلت معرفت به خداوند و جایگاه عارفان))، ((صفات سالک راه خدا و طالب معرفت))، ((ارکان اصلی سفر عشق))، ((آغاز سفر به سوی محبوب))، ((خطرها(موانع سلوک یا پرتگاه‌های سالک)))، ((بایدهای سفر به سوی یار))، ((کلیدهای معرفت یار)) و ((دستورها، آداب و ذکرها)) .

در کتاب حاضر، جاذبه و دافعه علوي در عرفان علمي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. مباحث اين اثر در سه فصل کلي مطرح شده است. ابتدا مباني عرفان علوي ارائه شده است. دنياشناسي، رياضت، آداب شريعت، کشف و شهود، عقلانيت، انسان کامل و ... از جمله مباحث مطرح شده در فصل اول است. سپس جاذبه‌هاي عرفان علوي واکاوي شده که شامل زهد مثبت، دستورات و آداب رياضتي عرفان علوي، خردگرايي، کشف و شهود قلبي، شريعت‌گرايي و لزوم نياز به استاد در سيروسلوک است. در نهايت به دافعه عرفان علوي با بررسي همه جانبه عرفان‌هاي نوظهور پرداخته شده است.

متن کامل "صدمیدان" در این مجموعه با رعایت نوبت باب‌های "منازل السائرین ـ از آثار خواج عبدالله انصاری ـ در شرح کتاب فراهم آمده است. بدین سان که در شرح هر باب، متن میدان مربوط به آن باب در این مجموعه گنجانده شده است. در پی آن، متن میدان‌های ما بعد (در صورتی که آن میدان‌های ما بعد در منازل السائرین به همان عنوان معادل نداشته باشد) آمده است. بر این اساس، در قسمت شرح بعضی باب‌های منازل السائرین یک میدان، و در مقابل بعضی، متن دو یا سه میدان و در مقابل بعضی، هیچ متن از صد میدان نیامده است. مطالب مجموعه حاضر (مشتمل بر متن منازل السائرین، علل المقامات و صدمیدان) در قالب بخش‌های بدایات، ابواب، معاملات، اخلاق، اصول، وادی‌ها، احوال، ولایات، حقایق، و نهایات تدوین گردیده است. ضمن آن که در لا به لای متن سعی شده شرح هر مبحث با توجه به آثار خواج عبدالله انصاری فراهم آید.

«فتوحات مکیه» کتاب معروف «محی الدین ابن العربی» در تصوف و در چهار مجلد بزرگ مشتمل بر جمیع معارف و علوم صوفیه بر طبق دیدگاه محی الدین است. فتوحات مفصل‌ترین کتاب متصوفه و شامل 560 فصل است و بسیاری از مطالب آن را بدون تاویل به رموز و اسرار نمی‌توان پذیرفت. برخی فتوحات را صدا و انعکاس صوفیانة احیا‌ءالعلوم غزالی خوانده و گفته‌اند وقتی محی‌الدین از ابن فارض اجازه خواست تا قصیدة تائیة او را شرح کند، وی گفت که فتوحات مکیة تو شرح آن است. کتاب حاضر به ترجمة «فتوحات مکیه» باب 461-383 اختصاص یافته است.

«فتوحات مکیه» نوشتۀ «محی‌الدین ابن العربی» مفصل‌ترین کتاب متصوفه شامل چهار مجلد بزرگ و 560 فصل و محتوی جمعی معارف و علوم صوفیه از دیدگاه ابن عربی است. مولف در فصل ماقبل آخر، تمام مندرجات آن را خلاصه کرده است. این مندرجات که غیر از اخلاق و معرفت، متضمن دعاوی بسیار غریب نیز هست، از دیدگاه بسیاری از متشرعه نقد شده، و به همین سبب، انتقادهای بسیاری بر آن وارد گردیده است. اما قدر مسلم این است که بسیاری از مطالب و دعاوی کتاب را بایستی با تاویل و رمز پذیرفت. این کتاب را انعکاس صوفیانه «احیا العلوم» اثر غزالی خوانده و گفته‌اند وقتی محی‌الدین از ابن فارض اجازه خواست تا قصیدۀ تائیۀ او را شرح کند، وی گفت که فتوحات مکیۀ تو شرح آن است. جلد اول از مجموعه حاضر به ترجمه «فتوحات مکیه» از باب 363 تا 383 اختصاص یافته است.

موضوعات و مفاهیم عرفان بر دو بخش عرفان نظری و عملی تقسیم می‌شود. در عرفان عملی بحث بر چگونگی رفتن و سیر و سلوک در طریق کسب تجلیات، صفات و اسماء الهی است. نخستین منزل عرفان عملی، بیداری یا یقظه است. نگارنده در این کتاب این مرحله را از متن آیات و روایات استخراج کرده و به توضیح و تشریح آن پرداخته است. ارتباط انسان با خدا، جهاد و قرآن، معرّفی کثرت نعمت‌های الهی در متن قرآن، شناخت گناهان در قرآن و شناخت عمر، از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در این اثر است. در این پژوهش، ارتباط مفهومی و ساختاری میان عرفان و تعالیم اسلامی به خوبی روشن می‌شود.