جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 949
انگاره نبوت ازنظر ابونصر فارابی و خواجه‌نصیرالدین طوسی
نویسنده:
پدیدآور: حوریه شجاعی باغینی ؛ استاد راهنما: عبدالله صلواتی ؛ استاد مشاور: عین الله خادمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
بررسی درباره مبحث نبوت، در سنت فکری اندیشمندان مسلمان نه‌تنها موضوعی جدید نیست، بلکه یکی از دغدغه‌های همیشگی این اندیشمندان برای دستیابی به معرفت و باورهای صادق درباره آن بوده است؛ اما سؤال از انگاره نبوت سؤالی جدید است. نبوت حقیقتی یگانه و مفهومی واحد دارد، اما هر متفکر با مباحثی که درباره آن ارائه می‌دهد امکان شکل‌گیری تصویر و نقشی از نبوت را فراهم می‌کند، بنابراین پندارها و انگاشت‌های گوناگونی از آن در اذهان مختلف ترسیم می‌شود. ازاین‌رو پژوهش حاضر با رویکرد انگاره‌یابی در جستجوی پاسخ به این سؤال اصلی که نبوت در تفکر دو اندیشمند مسلمان، ابونصر فارابی و خواجه‌نصیرالدین طوسی، چگونه ترسیم شده است، انجام گرفت. این بررسی نتایجی را در بر داشت که ازاین‌قرارند: 1- انگاره نبوت ازنظر فارابی دارای دو وجه است یک وجه فلسفی که انگاره‌ای موردپذیرش و پایدار است و یک وجه سیاسی - حکومتی که با فارابی شروع شد و با او به پایان رسید. او در وجه فلسفی انگاره استبعاد اتصال انسان با خداوند را به انگاره امکان اتصال تغییر داد و در وجه دیگر دست به انگاره‌سازی زد یعنی بدون استفاده از الفاظ شناخته‌شده دینی برای بیان آراء خود، واژگان به‌کاررفته در کلام پیشینان را در معنایی جدید به کار برد، بنابراین عناصر مرتبط با وحی در آثار او با واژگانی مانند سبب اول، عقل فعال و رئیس اول معرفی شدند. فارابی دیدگاهش را در قالب مدینه فاضله ارائه می‌دهد که در آن یک انگاره اصلی و دو گونه انگاره فرعی برای نبی یافت شد. رئیس اول علی الاطلاق انگاره اصلی و مطابق با دیدگاه فلسفه سیاسی او است. گروهی از انگاره‌های فرعی، شبکه‌ای مفهومی در حمایت و تکمیل معنای انگاره اصلی و گروه دیگر تمثیل‌هایی برای تصویرسازی و ابزاری برای شناخت امر انتزاعی نبوت هستند. 2- انگاره نبوت در دیدگاه خواجه‌نصیرالدین با توجه به رویکردی فلسفی - کلامی او بیشتر از آن‌که انگاره‌ای فلسفی باشد انگاره‌ای کلامی است که در بستر و فضایی اعتقادی همیشه پابرجاست. از مجموع مباحث مطرح‌شده از سوی او لطف‌انگاری نبوت و مکلف‌انگاری نبی برداشت شد که با انگاره‌های استنباط شده از تعاریف نبی - معلم‌انگاری و مأمورانگاری هم‌راستا و هماهنگ است
مشخصات اثر
اراده خدا از نگاه خواجه نصیرالدین طوسی، ملاصدرا و علامه طباطبایی
نویسنده:
آرمین منصوری ، علی الله بداشتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
چگونگي ارادة الهی یکی از مسائل بحث‌برانگیز خداشناسی است كه برغم پذیرش ارادة الهی بعنوان یکی از صفات الهی توسط تمامی اندیشمندان، اختلاف نظرهای بسیاری در تفسیر آن وجود دارد. هدف این مقاله بررسی، مقایسه و ارزیابی آراء خواجه نصیرالدین طوسی، ملاصدرا و علامه طباطبایی در سه بعد معناشناسی، منشأ و هستی‌شناسی ارادة الهی است. خواجه نصیر اراده را عین داعی که همان علم به مصلحت فعل است، میداند و در نتیجه به ارادة ذاتی خداوند معتقد بوده و آن را از صفات ذات میداند. ملاصدرا عینیت حب با اراده را نیز به عینیت علم به مصلحت فعل با اراده اضافه کرده و اراده را صفت ذات قلمداد میکند و روایات وارده از معصومین در صفت فعل بودن اراده را با تغییر معنا و مرتبة آن از معنای قصد انجام فعل و مقام ذات به معنای ایجاد و مرتبة موجودات بالفعل توجیه میکند. اما علامه ‌طباطبایی ارجاع اراده به علم به نظام اصلح را مناقشه‌يي لفظی دانسته و آن را صرفاً نامگذاری قلمداد ميكند. او با ارجاع اراده به هر صفت ذاتی دیگری غیر از علم، مانند حب، مخالف بوده و در نتیجه اراده را نه از صفات ذات بلکه منتزع از مقام فعل و از صفات فعل تلقي ميكند و منشأ انتزاع آن را نفس فعلی که در خارج اتفاق می‌افتد یا حضور علت تامه برای فعل، معرفی میکند. بنظر میرسد تغییر نگاه هستی‌شناسانه به اراده و صفت فعلی دانستن آن توسط علامه در توجیه محذوریتهای عقلی، دقیقتر از صفت ذات دانستن اراده بدون عنایت به تغایر مفهومی میان اراده با علم و حب است که توسط خواجه و ملاصدرا ارائه شده است.
صفحات :
از صفحه 35 تا 48
مشخصات اثر
مقایسه شخصیت علمی علامه مصباح و خواجه نصیرالدين طوسی؛ با رویکرد تربیتی
نویسنده:
محمد احسانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی
چکیده :
مقاله حاضر با عنوان «بررسی و مقایسۀ شخصیت علمی علامه مصباح و خواجه نصیرالدين طوسی با رویکرد تربیتی» به‌منظور تبیین برخی امتیازات آن دو عالم بین‌المللی شیعی تدوین شده است. این نوشتار به‌دلیل ارتباط مستقیم با متون دینی و آثار مکتوب شخصیت‌های مورد بررسی، باروش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. با وجود فاصلۀ زمانی طولانی زندگی علامه مصباح با خواجه نصیر‌الدين طوسی، مشابهت آن دو بزرگوار در تحصیل، جایگاه علمی، فعالیت‌های علمی، تربیت شاگرد و آثار تألیفی نسبتاً زیاد است. همان‌گونه که خواجه نصیرالدين در قرن هفتم در موارد یادشده، سرآمد و پرآوازه بود؛ علامه مصباح در عصر حاضر در تنوع آثار، تربیت شاگرد و راه‌اندازی مراکز مؤثر علمی کم‌نظیر است. افزون براین امتیازات، علامه مصباح از ویژگی‌هایی همچون انگیزۀ دینی قوی، اندیشۀ جهانی نشر علوم اسلامی و نیز مدیریت اثربخش برخوردار بوده، که نتایج آن در اکثر مراکزعلمی کشورهای مخلف، به‌روشنی مشاهده مي‌شود.
صفحات :
از صفحه 91 تا 104
مشخصات اثر
مقایسه مدینه فاضله از دیدگاه خواجه نصیر الدین طوسی و کنفوسیوس
نویسنده:
پدیدآور: پینگان های ؛ استاد راهنما: محمدباقر قیومی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
مدینه فاضله یا آرمان شهر، از جذاب ترین موضوعات فلسفه سیاسی است که فیلسوفان از دیرباز در بحث به آن پرداخته اند. در طول تاریخ اندیشمندان زیادی از مکاتب مختلف،تئوری های گوناگونی برای رسیدن به چنین جامعه ای ارائه کرده اند. در این میان دیدگاه خواجه نصیر الدین طوسی بعنوان احیاگر فلسفه اسلامی و کنفوسیوس بعنوان بنیانگذار مکتب کنفوسیوسیم ،به این مقوله قابل توجه است. خواجه نصیرالدین طوسی مدینه فاضله خود را با ابعاد عملی در قالب مسائل فلسفی بسط داده است. و در طرحریزی مدینه فاضله خود،علاوه بر استدلالهای فلسفی ،از کنایه و امثال برای تأکید نظریه خود نیز استفاده نموده است.اما کنفوسیوس درباره آرمان شهر خود که به تعبیر او" جهان هماهنگ عالی" بیشتر در قالب سخن قصیر و پر معنی دستور العملی در موضعهای مختلف برای شاگردان خود بیان کرده است. در این پایان نامه به صورت مقایسه ای درباره اشتراکات و افتراقات مدینه فاضله دو فیلسوف در چند مساله عمده ای :مبانی فلسفه ،رئیس مدینه ،جامعه مدینه فاضله بررسی انجام داده است.بر خلاف نظر بعضی مادیگرا ،در نظر این دو فیلسوف اختلاف بنیادی وجود ندارد،در جهان بینی ،انسان شناختی ،چگونگی جامعه آرمانی ،ویژگیهای حاکم ،شباهت بیساری وجود دارد.وهر دو به کانونیت رئیس مدینه فاضله و نقش رئیس محوری در ایجاد مدینه فاضله تاکیید کرده اند.در اختلاف ناشی از تفاوت اسلوبی دو فیلسوف در بیان مسایل است.از آنجای که در مکاتب فلسفه ای چین روش استدلال کامل و برهان تام کم رنگ است، باید از سخنان پراکنده تعالیم حکیمانه کنفوسیوس استنباط کرده تا بتواند با نظریه خواجه مقایسه بررسی شود.
مشخصات اثر
جایگاه فلسفه و کلام در مفهوم‌سازی خدا نزد نصیرالدین طوسی
نویسنده:
حسن عباسی حسین‌آبادی، اکرم عبدالله‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
در فلسفه و کلام اسلامی خدا با اسامی مختلفی خوانده می‌شود و مفاهیمی که برای اسم خاص خدا به کار می‌رود در آنها متفاوت است. نصیرالدین طوسی در میانه فیلسوفان و متکلمان قرار گرفته و نگاهش به مسئله خدا نیز بهره‌گیری از هر دو دیدگاه فلسفی و کلامی است. او از «صانع»، «خالق»، «باری»، «الله» و نیز «واجب‌الوجود» برای اسم خدا استفاده کرده است که از حیث مفهومی با هم متفاوت‌اند. پرسش ما در این نوشتار آن است که: مفاهیم به‌کاررفته در اندیشه نصیرالدین طوسی برای خدا تا چه حد کلامی یا فلسفی است؟ آیا در مفهوم‌سازی خدا فلسفه را کلامی، یا کلام را فلسفی کرده است؟ در این نوشتار در سه ساحت «ساختار صوری»، «محتوایی»، و «روش‌شناسی» مفهوم‌سازی خدا نزد نصیرالدین طوسی را بررسی می‌کنیم. در ساختار صوری، تمرکز بر نحوه مباحث در آثار وی و تأثیر آن بر مفهوم‌سازی خدا در اندیشه او است؛ در ساختار محتوایی، بیشتر به خود مفهوم «خدا» و مختصات آن در کلام و فلسفه و تأثیرپذیری نصیرالدین طوسی از کلام و فلسفه در مفهوم‌سازی خدا توجه داریم. سرانجام، در ساختار روشی، تأکید بر روش نصیرالدین طوسی در بررسی مسئله خدا است و این روش را در نحوه اثبات وجود خدا، و نیز تبیین صفات خدا بررسی می‌کنیم. در ضمنِ آن، جایگاه کلام و فلسفه در مفهوم‌سازی خدا روشن می‌شود. نصیرالدین طوسی متکلمی است که کلام را فلسفی کرده است؛ از حیث مفهومی که برای خدا برگزیده و در اثبات وجود خدا و بیان صفاتش، نگاه غالب فلسفی را می‌یابیم.
صفحات :
از صفحه 63 تا 84
مشخصات اثر
نصير الدين الطوسى حياته وفلسفته الالهية والانسانية
نویسنده:
محمد عبد الستار نصار ؛ طه عبد السلام خضير (مشرف)
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
القاهرة: جامعة الازهر,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
مشخصات اثر
علاقة الكلام بالفلسفة عند نصير الدين الطوسي : الطبيعيات والإلاهيات نموذجاً
نویسنده:
الدريدي، سنية؛ جعبر، عبدالستار (مشرف)
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
تونس: جامعة الزيتونة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
مشخصات اثر
اخلاق دینی و واقع‌گرایی اخلاقی
نویسنده:
حاج محمد لگنهوسن، علی فتوتیان و مهدی صدفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
هدف این مقاله بررسی ارتباط بین شکل‌های مختلف واقع‌گرایی اخلاقی و برخی دیدگاه‌ها دربارۀ اخلاق دینی و به‌ویژه اخلاق دینی در سنت اسلامی است، هرچند بیشتر گفته‌ها در سنت‌های دینی دیگر نیز کاربردی خواهد بود. نخست، مرور تاریخی مختصری از ظهور واقع‌گرایی اخلاقی در قرن بیستم بیان می‌شود؛ دوم، انواع اصلی واقع‌گرایی اخلاقی را از هم تفکیک خواهیم کرد؛ سوم، نشان خواهیم داد که در مورد هر یک از انواع اصلی واقع‌گرایی اخلاقی، از واقع‌گرایی‌اخلاقی ‌اکید گرفته تا واقع‌گرایی‌اخلاقی حداقلی، دیدگاه‌های دینی‌ای را نسبت به اخلاق می‌توان صورت‌بندی کرد که هم با واقع‌گرایی سازگار باشند و هم با ردّ آن. ولی، در هر حال، اخلاق‌شناس دینی باید برای پذیرفتن واقع‌گرایی یا ردّ آن هزینه‌ای بپردازد. در نهایت استدلال می‌شود موضعی که فیلسوفان برجستۀ مسلمان در سنت سینوی تا ملاصدرا اتخاذ کرده‌اند موضعی است که در شماری از نقاط مهمش با موضع ضدواقع‌گرایی توافق دارد.
صفحات :
از صفحه 26 تا 64
مشخصات اثر
تحلیل و بررسی نظریهٔ فخر رازی و خواجه نصیرالدین طوسی دربارۀ تصوّر و تصدیق
نویسنده:
علی اله دادی هزاوه ، علی اله بداشتی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
تقسیم علم به «تصور» و «تصدیق» از مباحث بنیادی است، اما دو اِشکال به تعریف آن مطرح است، یکی «عدم رعایت ملاکات تقسیم منطقی» که دو مصداق دارد؛ دیگری «تقابل دو مقوله در یک ماهیت». برخی اندیشمندان، اِشکال اول را با لحاظ اعتبارات مختلف در تقسیم، پاسخ گفته‌اند و در پاسخ به اشکال دوم نیز گفته‌اند: حکم، لازم تصدیق است و به منزلهٔ فصل است و معیّت تصوّر و حکم، ذهنی است. فخر رازی، «تصدیق» را مرکّب می‌داند که از اشکالات آنْ اکتساب تصدیق از قول شارح یا هم از قول شارح و هم از حجّت، و همچنین ناسازگاری آن با وحدت و بساطت علم است. از آنجا که راه‌حل‌ها و تلاش اندیشمندان برای رهایی از اشکالات نظریهٔ تصوّر و تصدیق، ثمری ندارد، استفاده فخر رازی از آنها بی‌فایده است. افزون بر این، چون مبنای ترکیب تصدیق اِشکال دارد، جواب‌ها و لوازم مبتنی بر آن نیز اِشکال دارد. بنابراین، فخر رازی در پاسخ به اشکالات موفق به نظر نمی‌رسد. خواجه نصیرالدین طوسی، «معنا» را مَقسم تصوّر و تصدیق می‌داند. علم، تنها تصوّر است و تصدیق همان حکم است که فعل نفس است. تصوّر این فعل توسط نفس سبب می‌شود از مصادیق تصور‌گردد. انحصار علم در تصورات، منجر به انکار بخش حجّت از منطق می‌شود و با اصول تقسیم منطقی نیز منافات دارد. بر این اساس، تقسیم علم به اقسام دوگانه، تقسیمی مَجازی و تسامحی می‌شود. خواجه با معرفی «معنا» به عنوان مقسم، توانست بخش نخست مشکل اول را پاسخ دهد؛ چنان‌که با یکسان دانستن تصدیق با حکم نیز بخش دوم آن و هم اِشکال دوم که بحثی هستی‌شناختی است، اساساً قابل طرح نیست.
صفحات :
از صفحه 5 تا 26
مشخصات اثر
چهار ویراستِ غیر انتقادی از مکاتبات فلسفیِ طوسی و کاتِبی
نویسنده:
حمید عطائی نظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
بخشی از میراث علمی ارزشمند بازمانده از خواجه نصیرالدّین طوسی (د: 672 ه‍.ق.)، حکیم شهیر شیعیِ امامی، مکاتبات علمی وی در زمینه‌های گوناگون با دانشمندان مذاهب مختلف است. از جملۀ این مکاتبات، رساله‌هایی است که نصیرالدّین طوسی و نجم‌الدّین کاتبی دربارۀ تقریری از برهان صدّیقین برای اثبات وجود خدا به یکدیگر نوشته‌اند و در آنها بر سر اعتبار این نوع تقریر از برهان صدّیقین و نیز ادلّۀ اقامه‌شده بر استحالۀ تسلسل گفت‌وگو کرده‌اند. از این مکاتبات فلسفی دو تحریر، یکی اصلی و دیگری تلفیقی، برجامانده است که از تحریر اصلی آن تاکنون سه ویراست و از تحریر تلفیقی آن یک ویراست ارائه شده است. در نوشتار حاضر نخست مضمون و مسائل اصلی مطرح در این مکاتبات گزارش شده است و سپس دو تحریر اصلی و تلفیقی بازمانده از آنها با تکیه بر مهمترین نسخه‌های شناخته‌شده از این مکاتبات معرّفی گردیده. همچُنین، چهار ویراستِ ارائه‌شده از مکاتبات طوسی و کاتبی شناسانده و جداگانه ارزیابی شده است. این بررسی و ارزیابی نشان می‌دهد که هر چهار تصحیح تاکنون به‌طبع رسیده از این مکاتبات ویراست‌هایی مغلوط و غیر انتقادی و نامعتبر است و بنابراین ضرورت دارد مکاتبات مزبور بر اساس دست‌نوشت‌های کهن موجود بار دیگر از نو با اسلوب علمی و انتقادی تصحیح و منتشر شود.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 949