جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در راستای کمک به فهم ارتباط میان زبان و ایدئولوژی، شکلهای مختلف این ارتباط و تاثیرات بالقوه رابطه موجود، این تحقیق با استفاده از تحلیل انتقادی کلامبه بررسی بازنمایی اسلام و مسلمانان در نشریات غربی چاپ شده از تاریخ یکم ژانویه 2007 لغایت سی ام سپتامبر 2008 پرداخته و دامنه تصاویر منفی چاپ شده از اسلام و مسلمانان در روزنامه های ایندپندنت، نیویورک تایمز، هرالد تریبیون و تایمز را مورد بررسی قرار میدهد. فرضیه محقق بازنمایی منفی اسلام و مسلمانان توسط متخصصین رسانه در روزنامه های انتخاب شده میباشد. بنابراین، مدل "حوزه ایدئولوژیک" ون دایک که مشخصه آن "خویش نمایی مثبت" و "دگر نمایی منفی" بصورت همزمان می باشد برای شفاف سازی چگونگی بازنمایی اسلام و مسلمانانو همچنین مدل "شرق شناسی" سعید برای شناسایی تم های شرق شناسی بکار گرفته شده اند. نتیجه تحلیل داده ها نشان میدهد که کلیشه سازی های مکرر و گزارشات منفی در پوشش رسانه ای اسلام و مسلمانان نه تنها نتیجه نوع استفاده از ابزارهای زبانی بلکه برآیند این نوع ابزارها،ساختار و محتاوای متون خبری این رسانه هاست. محتوای چنین خبرهایی میتواند تاثیر بسزایی در شناخت مخاطبین این رسانه ها نسبت به اسلام و مسلمانان داشته باشد.

متفکران زیادی از جمله ادوارد سعید، سعی در کالبدشکافی نگاه تحقیرآمیز غرب به دیگر فرهنگ‌ها را داشته‌اند و علت‌هایی را نیز در ‌کتاب‌ها و مقاله‌هایشان ذکر کرده‌اند اما دایره بررسی آنها کلی‌تر بوده است. آنچه محقق سعی کرده است در این تحقیق به آن بپردازد تجزیه و تحلیل فیلم‌هایی است که سینمای هالیوود دربارۀ تاریخ و فرهنگ ایران ساخته و در آن‌ها نگاهی تحقیر‌آمیز یا واژگونه به این کشور داشته است. در این تحقیق شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای‌-‌‌تحلیل محتوا، روش تحقیق کیفی و در تحلیل اطلاعات نیز از روش توصیفی‌-‌تحلیلی استفاده شده است. چارچوب نظری این تحقیق نظریۀ پسااستعمارگرایانه ادوارد سعید و بسط نظریۀ تقلیل‌گرایانه در رسانه‌ی سینما بوده است. در اکثر این فیلم‌های تولید شده، کلیشه‌هایی به عنوان واقعیت از سرزمین‌های شرقی به مخاطب جهانی نشان داده شده است که بعد از مدتی مخاطب عام این گونه فیلم‌ها، این گونه کلیشه‌ها را پذیرفته‌اند و آن را تنها واقعیت موجود تلقی کرده‌اند. کشورهایی نیز که مورد هجمۀ هالیوود قرار گرفته‌اند، قدرت رویارویی آن را نداشته‌اند که فیلم‌هایی تولید کنند که واقعیت فرهنگی و تاریخی سرزمین‌شان را به جهان بشناسانند. در این تحقیق علت کلیشه‌پردازی هالیوود دربارۀ سرزمین‌های شرقی به‌ طور عام و ایران به‌ طور خاص بررسی شده است و محقق بر این باور بوده است که نگاه کلیشه‌پرداز هالیوود، نشأت گرفته از نقاشان اورینتالیستی است که نگاره‌هایی از شرق بدست داده‌اند. در بسیاری از موارد عدم شناخت فیلمساز و فیلمنامه‌نویس از سرزمین شرقی که فیلم دربارۀ آن است باعث شده فیلم نگاهی غلط و آکنده از اشتباهات تاریخی را در معرض دید مخاطب جهانی بگذارد. در این تحقیق سعی شده به‌‌صورت نمونه چندین فیلم هالیوودی دربارۀ ایران بررسی شود و اشتباهات و غرض‌ورزی‌های هالیوود دربارۀ این کشور در حد وسع و دایرۀ پژوهش‌های محقق مورد تحلیل قرار گیرد. این فیلم‌ها عبارتند از عمرخیام، قهرمانان، کاروان‌ها، بدون دخترم هرگز، ارباب آرزوها، خانه‌ای از شن و مه، اسکندر، افسانۀ عمر خیام، 300، سنگسار ثریا م، شاهزادۀ ایرانی: شن‌های زمان،آرگو، 300: خیزش امپراتوری و پزشک که دید تقلیل‌گرایانه هالیوود در آنها بررسی شده‌ است. . در تمام این فیلم‌ها، دیدی تقلیل‌گرایانه به ایران و تاریخ و فرهنگ آن وجود داشته؛ به عنوان نمونه در فیلم پزشک محصول سال 2013 سعی شده،علم را در برابر مذهب قرار دهند و حتی در بعضی از صحنه‌های فیلم، روحانیون اصفهان و ابوعلی سینا را دشمن همدیگر نشان دهند؛ این در حالی است که ابوعلی سینا به عنوان فیلسوفی اسلامی در ارتقاء جایگاه اسلام در جهان نقشی بسیار تأثیرگذار داشته است یا به عنوان نمونۀ دیگر فیلم 300 و دنبالۀ آن 300: خیزش امپراتوری سعی در القای این مضمون به مخاطب جهانی دارند که نبرد یونانیها با ایرانیها، نبرد دموکراسی و آزادی در برابر دیکتاتوری و بردگی بوده است و بسیاری از حقایق تاریخی را به سطحی سخیف از واقعیت تقلیل داده‌اند. در این تحقیق ریشه‌های دید تقیل‌گرایانۀ هالیوود به ایران و فرهنگ و تاریخ این کشور بررسی شده است و با نشان دادن ساختارهای خشکی که هالیوود به عنوان مظروف برای ریختن حقیقیت در آنها استفاده کرده است، سرچشمۀ دید تقلیل‌‌گرایانه تحلیل شده است. همچنین هالیوود با دیدی تقلیل‌گرایانه از ساختارهای داستانی بهره برده است که محتوا را به سطح نازلی از حقیقت فرو کاسته تا بتواند آگاهی واژگونه و جهت‌گیرانه از شرق ارائه دهد.

رسانه های جمعی با ورود به عرصه سیاست در فهرست عناصر قدرت قرار گرفته و به عنوان ابزاری در دست دولت ها، برنامه های دولتمردان را پیش می برند. شبکه ی تلوزیونی بی بی سی فارسی یکی از این رسانه ها است که با استفاده از تجهیزات حرفه ای بنگاه سخن پراکنی و حمایت های مالی مناسب دولت انگلیس، توانسته است در مدت کوتاهی تمایل بینندگان شبکه های ماهواره ای را جلب نماید. این شبکه با اختصاص دادن تعداد قابل توجهی از برنامه های خود به موضوعات اسلامی به بازنمایی اسلام پرداخته و در راستای اسلام هراسی و ایران هراسی عمل می نماید. در این پژوهش برای شناخت اسلام از منظر این شبکه دو برنامه ی "پرگار" و "به عبارت دیگر" را با روش چارچوب سازی مورد بررسی قرار داده ایم. جامعه آماری برنامه ی "پرگار"به مدت سه سال و نیم و برای برنامه "به عبارت دیگر" به مدت چهار سال می باشد. حجم نمونه شامل 25 برنامه مرتبط با اسلام - 15 برنامه از برنامه ی "پرگار" و 10 برنامه از برنامه ی "به عبارت دیگر"- است که به صورت غیراحتمالی و هدفمند انتخاب شدند. برای رسیدن به اهداف تحقیق، نظریات شرق شناسی، چارچوب سازی، بازنمایی و برجسته سازی به عنوان چارچوب نظری و رویکردهای اسلام هراسی و ایران هراسی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تحلیل نشان می دهد که شبکه ی بی بی سی فارسی میان اسلام و اسلام سیاسی تمایز قائل شده و اسلام سیاسی را پیوندخورده با خشونت و در صورت کسب قدرت مستبد معرفی می کند. نظام جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی سیاه نمایی شده و نظریه ولایت فقیه تخریب می شود. نهادهای سیاسی نظام اسلامی مورد هجمه قرار گرفته و جریان های سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه به عنوان چالش بازنمایی می شوند. مهدویت نظریه ای تدوین شده توسط علما و نه برآمده از آموزه های اسلام معرفی شده و یک نظریه غیر سیاسی دانسته می شود. آینده نهاد دینی مرجعیت در خطر معرفی شده و نهاد روحانیت مورد هجمه قرار می گیرد. ارزش های غربی از جمله سکولاریسم، دموکراسی و حقوق بشر به عنوان معیار در نظر گرفته شده و اسلام از این منظر مورد ارزیابی قرار می گیرد. حقوق زنان براساس معیارهای غربی مورد مطالبه قرار گرفته و به دیدگاه اسلام در رابطه با هنر هجمه وارد می شود. همچنین در راستای ایران هراسی، جمهوری اسلامی ایران مورد اتهام های گسترده ای- در رابطه با زندان های ایران، فعالیت های هسته ای و حقوق بشر- قرار می گیرد.

پایان نامه حاضر به بررسی چگونگی بازنمایی شرق اسلامی در سینمای هالیوود در بستر گفتمان شرق شناسیو نوشرق شناسی می پردازد. سال های 2000 تا 2012 به دلیل اهمیتی که در بازنمایی های کلیشه ای از مسلمانان بعد از حوادث یازدهم سپتامبر شکل گرفت مورد توجه و بررسی قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی فیلم هایی می شود که بین سال های 2000 تا 2012 در مورد شرق اسلامی ساخته شده اند. در این میان 5 فیلم بابل، اسکندر، یونایتد 93، آرگو و جنگ چارلی ویلسون به عنوان نمونه انتخاب شدند. هدف اصلی تحقیقعبارت بود از: بررسی چگونگی بازنمایی شرق در سینمای هالیوود بین سال های 2000 تا 2012 . در این تحقیق از نظریات ادوارد سعید در مورد شرق شناسی، نظریه گفتمان فوکو و نظریه بازنمایی استوارت هال در مورد بازنمایی به عنوان چهارچوب نظری استفاده شد و از چهارچوب تحلیل گفتمان انتقادی هالیدی، کرس، ون لیوون و ایدما به عنوان چهارچوب روش شناختی استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهند که شرق به عنوان «دیگری » فرو دست غرب در این فیلم ها مورد بازنمایی قرار گرفته است. جایگاه مسلمانان و شرق جایگاهی حاشیه ای و بازنمایی غرببه عنوان «سوژه دارای اهمیت» در کانون قدرت و تسلط بر شرق انجام شده است.

این مطالعه در نظر دارد تا با بکارگیری شرق شناسی ادواردسعید به بررسی باز نمایی غیر واقعی نژادهای غیر غربی در سریال تلویزیونی گمشده بپردازد. این مطالعه از طریق تجزیه و تحلیل تعدادی از شخصیت های غیر غربی به بررسی یک سری خاص از باز نمایی های غیر واقعی می پردازد تا نشان دهد که این مجموعه هالیوودی به نحوی داستان غیر غربی ها را می گوید که می توان گفت از بسیاری جهات مثالی از یک فرم خاص از شرق شناسی است.گمشده به باز نمایی غیر واقعی نژادهای غیرغربی می پردازد و به برتری اروپایی ها در مقایسه با هر نژاد دیگری تاکید می کند. به زبان ساده این سریال تلویزیونی تلاش می کند تا به تقسیم نژادی بر اساس مفهوم " ما و انها " بپردازد.این مطالعه روشن می سازد که: انچه که رسانه تولید می کند نه خود به خودی استو نه کاملا ازاد و مستقل. اخبار لحظه ای اتفاق نمی افتند تصاویر و ایده ها صر فا از واقعیت به چشم و ذهن ما سرازیر نمی شوند و حقیقت به طور مستقیم در دسترس نیست. بنابراین هدف از این مطالعه این است که روشن سازد چگونه گمشده یک مثال خاص از شرق شناسی است که به بازنمایی غیر واقعی شرقیها می پردازد و باعث تفسیرهای نادرست درباره شرقی ها می شود. از منظر شرق شناسی گمشده تلاش می کند تا ویژگی های مصنوعی مرتبط با شر قی ها یا غیر غربی ها را تعمیم دهد و یک تصویر غیر انسانی خاص در مورد انها در صفحه نمایش هاللیوود ایجاد کند. و با انجام این کار به تداوم یک تصویرتوهین امیز از انها پرداخته به نحوی که این تصویر در ایجاد بسیاری تصورات غلط فرهنگی درباره شرقی ها موثر است. به عنوان مثال اعراب به عنوان مردم غیر متمدن تعیین می شوند و اسلام به عنوان دین تروریست ها دیده می شود.

در عصر دیجیتال وسایل ارتباط‌جمعی با انتشار افکار مختلف‌ و شیوه‌های گوناگون زندگی،فضاهای اجتماعی را بطور محسوسی دگرگون ساخته‌اند، در این میان صنعت بازی‌های رایانه‌ای به عنوان ابزاری تاثیرگذار در مسیر تغییر رفتارکاربران عمل می‌کنند، به‌گونه‌ای که فهم و درک ما از جهان را از طریق ساختن، انتقال و تکرار بازنمایی‌های مختلف شکل‌می‌دهند. در بررسی متون رسانه‌ای، مولفه‌های ایدئولوژیک موجود در ورای این متون و تاثیر آن در شکل‌گیری نگاه مخاطبان امری است که باید به شکل جدی مدنظر قرار گیرد.در سال‌های اخیر شاهد برجسته‌تر شدن تصویر مسلمانان در رسانه‌های غرب و به‌طور خاص در بازی های رایانه‌ای بوده‌ایم، نوشتار حاضر تلاش دارد با بررسی بازنمایی‌های شمایل‌نگارانه‌ی اعراب و مسلمانان، ساختارهای روایی و مراحل بازی به بررسی شیوه‌هایی‌ بپردازد که اعراب و مسلمانان در بازی‌های ویدیویی بازنمایی شده‌اند، بدین منظور شش بازی رایانه‌ای ایدئولوژیک ساخته‌ شده در سالیان اخیر، که به نحوی با اسلام و مسلمانان مرتبط بوده اند، با روش کیفی تحلیل نشانه‌شناختی، تجزیه و تحلیل شده‌اند. در این منظومه نظری رویکردی مرکب از نظریات استوارت هال درمورد بازنمایی در مرکز مباحث نظری قرار دارد و سپس دیدگاه ادوارد سعید در شرق شناسی به عنوان مصداقی از کاربرد نظریه بازنمایی ارائه می گردد. در نتیجه‌گیری، نشان‌ می‌دهیم که امپریالیسم جهانی در حرکتی پیچیده و ترکیبی، اقدام به ایجاد نوعی اسلام هراسی در سطح افکار عمومی جهان می نماید و به تصویرسازی دلخواه از اسلام و تمدن اسلامی در ذهن مخاطب می پردازند.

شرق شناسی سنتی کهن در غرب بوده که عمدتاً به تقلید و ارائه تصویری از جنبه های فرهنگ های شرقی می پرداخته است. گفتمان شرق شناسی غربی ها به نظر می آید که همیشه با تعصبات و اتهاماتی همراه بوده است که یکی از دلایل این تعصبات و اتهامات را می توان در خدمت گذاری به گفتمان استعماری جستجو کرد. اما اصطلاح شرق شناسی در اوایل قرن بیستم معنای دیگری به خود گرفت. به اهتمام متفکران عمدتاً شرقی، معنای جدید شکل مقابله با معنای دیرین را برگزید تا با سال ها تصویر سازی نادرست مبارزه کند. طبق نظر این شرق شناسان شرقی، تعصبات و اتهامات این تصویر سازی های غیر واقع که خود را در متون، تصاویر و فیلم های مختلف در طی قرن ها ترویج داده اند، باید از طریق بازخوانی نقادانه افشا شده تا سال ها بی عدالتی و استعمار به پایان رسد. در راستای خدمتی به این جریان، این پایان نامه می کوشد تا اثری را مورد بررسی قرار دهد که تصویری از ایران و اسلام ارائه می دهد.تامس مور که در تاریخ ایران و ایرلند نقطه ای مشترک، یعنی تعدی زمینی و مذهبی از جانب کشوری دیگر، می یابد، در تلاش است تا با تداعی سرزمین پارس با ایرلند و اعراب با انگلیسی ها به طور غیر مستقیم با گفتمان استعمار انگلیس مقابله کند. لاله رخ، یکی از آثاری که در این رساله مورد بررسی قرار می گیرد، علاوه بر تداعی ذکر شده، استعمار هند توسط ایرانیان را به تصویر می کشد تا با به تصویر کشیدن ایرانیان هم در نقش استعمارگر و هم استعمار شده نشان دهد صرفاً به دنبال مبارزه با خود استعمار است، نه همدردی با ملتی خاص. اما در این راه مور به سراغ منابعی می رود که توسط همان جریان استعمارگری بوجود آمده که مور به دنبال مقابله با آن است. در حقیقت، با تصویر سازی های کلیشه ای و غیرواقع از شرق و اسلام مور خود به پیشبرد گفتمان استعمارگری کمک می کند که این مسئله در تناقض با آرمان های مورد ادعای مور است. دیگر اثر تامس مور که در این رساله مورد بررسی قرار می گیرد، عشق های فرشتگان است که برگرفته از داستان هاروت و ماروت کتاب مقدس قرآن می باشد. در این اثر نیز تصویر سازی ها بسیار متفاوت از داستان اصلی می باشد که باز هم نشانگر فرصت طلبی مور در شرق گرایی اش است.