دومين جلد از خاطرات آيت الله طاهري خرم آبادي منتشر شد. اين مجلد شامل خاطرات ايشان از تبعيد امام خميني تا پيروزي انقلاب اسلامي است.
آيت الله طاهري يکي از روحانيون مبارز اين سالهاست که نامش پاي بسياري ا ز اعلاميه ها ديده شده و از منبري هاي مبارز سالهاي دشوار پس از نهضت امام تا پيروزي انقلاب اسلامي است.
اين خاطرات از آن روي که توسط يکي از روحانيوني نگاشته شده که خود در درون تحولات انقلابي بوده است قابل توجه و حاوي نکات جالبي است.
بخشي از اين خاطرات در باره زندگي امام خميني در سالهاي آغازين تبعيد در نجف است. درس امام ومقايسه و درس ايشان و آيت الله خويي ، نظم خاص زندگي امام، وقار وسنگيني امام، عبادت و زيارت امام، و تواضع امام از مواردي است که ايشان شرحي ازآنها به دست داده است.
ايشان پس از آن به بحث از حوزه قم پرداخته و شروع مباحث مربوط به ولايت فقيه صحبت مي کند. از اين که زماني آيت الله شريعتمداري هم اين مباحث را مطرح کرد و حتي در يکي از نشريات دارالتبليغ چاپ شد. (57) ايشان به دنبال آن شرحي از ارائه درس ولايت فقيه در نجف به دست داه است. اين قسمت از خاطرات ايشان انصافا حاوي نکات تازه و جالبي است. (تا ص 69).
آقاي طاهري در بخش بعدي در باره مرجعيت امام و جا افتادن آن و اين که چه کساني براي اين کار تلاش کردند سخن گفته اند.
بحثي در باره شهيد سعيدي که شهادت ايشان در سال 49 نقطه عطفي در مبارزات روحانيت عليه رژيم به حساب مي آمد در ادامه آمده است.
از مباحث جالب ديگر خاطرات، پرداختن به موضوع اخراج ايرانيان از عراق و بازتاب آن در مسائل مربوط به انقلاب و روابط ايران و عراق و نقش مبارزان در اين امور است. (تا ص 98)
بحث از شهيد جاويد در ادامه آمده است. ايشان تقريظ نويسي آيات منتظري و مشکيني را سبب مطرح شدن بيشتر اين کتاب مي داند. وي از تلاش هايي که صورت مي گرفت تا اين کتاب به امام مربوط نشود سخن گفته و اين که داماد امام مرحوم اشراقي هم به همراه آقاي فاضل لنکراني کتابي در رد بر آن نوشتند. موضع امام هم عدم مداخله در اين کارو مسکوت گذاشتن آن بود. ايشان نقل مي کند که مدتها حاج آقا مصطفي اين کتاب را در جلساتي نقد مي کرد (ص 101)
بحث مربوط به دکتر شريعتي و اين که اين بحث چه جايگاهي در آن سالها داشت در ادامه آمده است. بخشي هم به اختلافات مرحوم مطهري با دکتر شريعتي پرداخته شده است (ص 108 – 110)
ايشان به همراه جمعي از طلاب در سال 1352 از آقاي مطهري دعوت کردند تا به قم بيايد که ايشان هم هفته اي دو روز مي آمدند. شرحي از درسهاي ايشان و فعاليت هاي علمي آقاي مطهري در قم در ادامه آمده است.
يکي از مسائلي که در آن سالها پيش آمد سخنراني آقاي بهشتي در حسينيه ارشاد بود که مباحثي درباره وحدت شيعه وسني مطرح کرده و موجي از مخالفت عليه آقاي بهشتي پديد آورد (ص 113)
در ادامه مسائل مربوط به مبارزات روحانيت، از جمله تبعيد شماري از روحانيون قم در سال 52، شهادت آيت الله غفاري و بيان ويژگي هاي ايشان و حمله به فيضيه در هفدهم خرداد 54 از مسائلي است که ايشان بر آنها مرور و داستان فيضيه را مفصل تر آورده اند.
بحث از سازمان مجاهدين واين که ايشان و ديگر روحانيون از چه زماني از وجود آن با خبر شدند و مسائلي در حول و حوش آن مطرح بوده در ادامه آمده است. ايشان اشاره مي کند که برخي از روحانيون چندان به اين سازمان دل بسته بودند که وقتي براي آنان مسأله تغيير ايدئولوژي را مطرح کردند حاضر به باور کردن آن نبودند. (ص 133).
از سال 55 به تدريج جلسات روحانيون تهران با هدايت آيت الله بهشتي برگزار شده و کم بيش مطالب آن به اطلاع امام رسانده مي شد. آقاي مطهري در اين جلسات کمتر شرکت مي کرد و دليلش هم اين بود که با شکل گيري حرکتي که حالت حزبي داشته باشد مخالف بود. از ديگر عوامل اختلاف ميان آقاي مطهري با آقاي بهشتي يکي هم بر سر شريعتي بود. اين اختلاف در باره صدور اطلاعيه هم که از سوي جامعه روحانيت تهران مطرح شد خود را نشان داد. آقاي مطهري طرفدار آن بود که ما بايد آشکارا برابر نظريه کساني که دين منهاي روحانيت را مي خواهند موضع گيري کنيم در حالي که ديگران معتقد بودند که فعلا وقت مبارزه با رژيم است و نبايد از اين مطالب سخن بگوييم (ص 140). اين بحث مربوط به سال 57 است و عنوان آن تهيه منشور روحانيت در مبارزه با رژيم است. آقاي طاهري بار ديگر در ص 190 شرحي از آن به دست داده است. آقاي مطهري متني را تهيه کرده بودند و روي ديدگاه هاي خود براي جدا کردن حساب کمونيست ها و مخالفان روحانيت از روحانيت تأکيد داشتند. آقاي مطهري در آن متن نوشته بود که ما ديني را مي خواهيم که سردم دار و پرچم دار آن روحانيت باشد. عده اي ديگر معتقد بودند که فعلا جاي طرح اين مباحث نيست. مقرر مي شود تا آقاي طاهري در اين باره با امام مکاتبه کند و ايشان هم چنين مي کند. امام نامه را مي خوانند و چند نکته را يادآور مي شوند. اول آن که هدف اصلي سرنگوني رژيم است و اين ديگر بحث نمي خواهد. دوم در باره آن اختلاف نظر فرمودند که حق با اقاي مطهري است. (ص 192)
آقاي طاهري در قسمت بعد و به مناسبت درگذشت حاج آقا مصطفي، از سابقه آشنايي خود با ايشان و شرح صفات و ويژگي هاي حضرتش پرداخته و در اين باره نکات جالبي را طي صفحات زيادي طرح کرده است. پس از آن به بيان مهم ترين رويدادهاي سال 56 و 57 پرداخته اند.
يکبار ديگر هم در جلسات جامعه روحانيت بحث مبارزات مسلحانه مطرح مي شود. در اين باره هم قرار مي شود آقاي طاهري به نجف رفته و از امام سوال کند. آقاي طاهري در اين باره مفصل شرح داده و در نهايت تصريح مي کند که امام به هيچ روي با مبارزه مسلحانه موافق نبودند. حتي حاضر به دادن اجازه ترور منصور را هم ندادند. (ص 204).
در اين سفر آقاي طاهري به لبنان رفته و نامه اي را که آقاي بهشتي براي امام موسي صدر نوشته بوده است به وي مي دهد. در آنجا نامه اي هم از امام موسي صدر براي امام مي برد. بالاخره ايشان به نجف مي رود و حکايت مبارزه مسلحانه را مطرح مي کند و امام هم سخت با آن مخالفت مي کند. در باره تشکيل حزب هم نظر امام را مي پرسد که ايشان در اين زمينه هم مخالفت مي کند. (ص 221 -22).
دنباله خاطرات مربوط به رفتن امام به مرز کويت و نهايت بازگشت به عراق و رفتن به فرانسه و تحولات ديگري است که به انقلاب اسلامي سال 1357 منجر شد.