جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش درباره مبنای و اصول اخلاق عرفانی پرداخته که شامل کلیات بحث و در دو بخش و خاتمه تنظیم گردید. کلیات حاوی تعریف مفاهیم کلیدی و ربط بین آنها می باشد. بخش اول مربوط به مبانی اخلاق عرفانی است که شامل سه تا فصل می باشد. فصل اول مربوط به مبانی معرفت شناختی است که شامل تعریف معرفت عرفانی و اقسام معرفت و نظریات عرفا درباره معرفت عرفانی است فصل دوم مربوط به مبانی هستی شناختی است که در این فصل درباره وجود بحث و بررسی شده است. فصل سوم مربوط به مبانی انسان شناختی است که شامل دو بعد انسان و عقل و اراده و اختیار انسان و قابلیت انسان برای تجلی اسماء و صفات می باشد. بخش دوم حاوی اصول اخلاق عرفانی است که در این بخش نه تا اصول (اعتدال،‌اخلص، تدرج،‌تعقل و تفکر،‌تغافل تمکن حریت عبودیت و کرامت) بیان شدند. و در خاتمه خلاصه کلیات و خلاصه هر دو بخش و نتایج بدست آمده از آنها مطرح گردیده است.

هدف تحقیق : تبیین زیبایی شناسی در اسلام و دلالتهای تربیتی آن از منظر انسان شناسی روش تحقیق : این پژوهش از نوع تحقیقات نظری و تحلیل اسنادی است که به روش توصیفی از نوع سند کاوی به تحلیل و تفسیر داده های لازم پرداخته است. بیان موضوع : با استناد به اینکه زیبایی یکی از معارف فطری است که در وجود آدمی به ودیعه نهاده شده، اما از جمله موضوعاتی است که از جانب اندیشمندان نظام تعلیم و تربیت مهجور مانده است. اگر در مسیر تربیت به بعد زیبایی جویی آدمی توجه شود موجبات اعتلای شخصیت انسان و راهیابی به سوی خالق یکتا را فراهم خواهد نمود، هم چنین قدرت زیبایی و هنر را در امر تربیت به عنوان پذیرفته ترین راه و رسایی آن را در سرعت انتقال پیام نباید نادیده گرفت.یافته های تحقیق سوال اول : با استناد به آیات قرآن در وجود انسان گرایشاتی به ودیعه نهاده شده است یکی از این گرایشات فطری، زیبایی جویی است که به حیات معنایی خاص بخشیده است و به تبع ابعاد مختلف وجود آدمی، انتظار می رود که نظام های تعلیم و تربیت به پرورش همه جانبه قابلیت ها و ظرفیت های انسان توجه داشته باشند. سوال دوم : دو مقوله خداجویی و زیبایی شناسی در ژرفای جان انسان و عالم آفرینش ریشه دارند و فطرت جمال جوی آدمی با گذر از طبیعت و همه زیبایی هایش نهایتا به توحید که منشا همه زیبایی هاست می رسد. سوال سوم : فضایل و زیبایی های اخلاق خاستگاه درونی و باطنی دارند و از فطریات است و اخلاق عالیه عین زیبایی است. سوال چهارم : با استناد به آیات قرآن که انسان را دعوت به تدبر و تعقل در عالم هستی و کسب علم و معرفت نموده است حقیقت جویی و دانایی از جمله فطریات است و سرآمد همه معارف معرفت به ذات لایزال الهی، که خود زیبایی مطلق است، می باشد. سوال پنجم : وسعت و گستردگی حوزه زیبایی شناسی از امور محسوس و عینی فراتر رفته و امور معقول و معنوی را نیز در بر می گیرد. که در نهایت انسان به زیباترین نقطه یعنی رضوان الهی می رسد که هدف غایی تربیت است. سوال ششم : زیبایی جویی از آن دست گرایشان فطری است که می تواند زمینه ای مناسب برای انحراف آدمی باشد و از اولین حربه های شیطان جهت گمراهی انسان است. سوال هفتم : از جمله تمایلات قوی آدمی زیبایی جویی و زیبایی آفرینی است و با بهره گیری از این دو مقوله می تواند مقاصد تربیتی را جامه عمل پوشانید. سوال هشتم : ذوق زیبایی جویی در آدمی به صور گوناگون هنری از جمله خوشنویسی، نقاشی، شعر و قصه و موسیقی متجلی می شود که هر کدام اثرات تربیتی - روانی خاص را در روح و روان آدمی بر جای می گذارد.

در این پژوهش، هدف کلی مقایسه انسان شناسی از دیدگاه یاسپرس و مطهری و مضامین تربیتی است. بدین منظور در این پژوهش از روش توصیفی – اسنادی بهره گرفته شده است. در این پژوهش به دنبال آن هستیم تا با توجه به اهمیت شناخت انسان و تاثیر شگرف آن در رشد فردی و اجتماعی به بررسی دیدگاه های یاسپرس و مطهری در این زمینه بپردازیم. با توجه سوالات پژوهش، این نتایج حاصل گردید. از نظر مطهری انسان موجودی مادی – معنوی است و با همه وجوه مشترکی که با جاندارهای دیگر دارد یک سلسله تفاوت های عمیق با آنها دارد. اما یاسپرس انسان را دارای چهار حالت می داند که عبارتند از: دازاین، آگاهی کلی، روح و هستی (اگزیستانس) است. که اوج این حالت ها، اگزیستانس است. یاسپرس و مطهری به دو منظومه فکری متفاوت تعلق دارند. لیکن هر دو بر ضرورت شناخت انسان تأکید دارند. در تفکر مطهری شناخت انسان در صدر شناخت هر امری است. ولی در تفکر یاسپرس نیز توجه به انسان و شناخت او وجود دارد و به اعتقاد او، انسان با شناختن وجود خود است که می تواند به خود آگاه شود و با دیگران ارتباط برقرار کند. مطهری و یاسپرس انسان را دارای نفس می دانند اما به طور کامل نمی توان آن را شناخت. مطهری برای شناخت نفس راه عرفا را پیشنهاد می کند. به این صورت که انسان برای شناخت کامل خویش باید به شناخت خداوند برسد. یاسپرس شناخت انسان را با دانش متعارف ناممکن می داند. او معتقد است در انسان چیزی وجود دارد که عین آزادی است و در دسترس معرفت عینی قرار ندارد. هر دو انسان را دارای ماهیتی از پیش تعیین شده نمی دانند و اعتقاد دارند که هر انسان به عنوان انسان منحصر به فرد است.

چکیده:از آن جا که انسان کامل یگانه خلیفه و جانشین حقیقی خداوند روی زمین و محل ظهور و تجلی اسماء خداوند است، طبیعتاً پرداختن به انسان و نقش و جایگاه او در جهان هستی و شناخت گوهر وجودی او از مهمترین تعالیم معنوی عارفان است. ضرورت این تحقیق به دلیل اهمیت انسان شناسی در دین مبین اسلام است.بر این اساس این تحقیق به بررسی دیدگاه یکی از مهمترین عرفا و انسان شناسان یعنی مولانا می پردازد. هدف از نوشتار حاضر این است که با کمک گرفتن از عمق تعالیم دینی و کشف و شهود و تجربیات عارفان مسلمان پرده های بسیاری از اسرار و رموز انسان برداشته شود و بستر رشد معنوی انسان فراهم شود. در اندیشه های مولانا انسان علت غایی نظام هستی است ونه تنها قائل به وجود انسان کامل است بلکه انسان کامل یکی از مفاهیم اساسی اندیشه های وی می باشد. مولانا برای انسان کامل متعالی ترین ابعاد وجودی، معرفتی، اخلاقی و اجتماعی را در نظر می گیرد، و وی را فانی در ذات حق، دارای اوج معرفت و کمال و مقام ولایت ظاهری و باطنی می داند.این تحقیق برای جمع آوری اطلاعاتاز منابع کتابخانه ای استفاده می کند و روش نگارش مطالب نیز توصیفی – تحلیلی می باشد.

در جهان بینی عرفانی اسلامی، انسان به واسطه دارا بودن گوهر دل و جان که که گنجینه اسرار حق و تجلیگاه انوار الهی است ، مظهر جمیع صفات و اسما خداوندی شده و مباهی به تکریم و جانشینی باری تعالی گردیده و در عرصه کائنات تنها موجودی است که "تاج کرمنا" به سر دارد. خواجوی‌کرمانی، عارف بزرگ و شاعر استاد ایران در قرن هشتم هجری، یکی از ره‌یافتگان به سر منزل حقیقت است که مکتب عرفان اسلامی در سیر و تحول تاریخی خود، در دامان خویش پرورده است . او همانند بسیاری از عارفان بزرگ قبل از خود، رسالتی عظیم بر دوش کشید و آن "شناخت انسان" و "چگونه بودن" است . یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی که خواجو در خمسه خویش بدان پرداخته "چگونگی آفرینش انسان"، "ذکر کرامت و عظمت او" و "چگونه زیستن" اوست . آنچه در این رساله بدان پرداخته شده، شناخت افکار عرفانی خواجو درباره انسان است . در این رساله، برای رعایت اختصار از توضیحات اضافی پرهیز شده اما در مواردی برای روشن شدن معنی، به ذکر توضیحات لازم پرداخته و در مواردی به سخن دیگر گویندگان نیز استناد شده است .

انگاره‌های انسان‌شناختی یکی از مقولات بنیادی در اندیشه معاصر است . پژوهش حاضر پس از معناشناسی «کرامت» و «انسان» در قرآن ، می کوشد به معنای دقیق «کرامت انسان» در نظام معنایی قرآن دست یابد. بررسی آراء قرآن پژوهان و مفسران نشان از آن داردکه در بحث کرامت انسان در قرآن ، نگاه یکسانی وجود ندارد . این پژوهش در صدد است تا 1) معنایی دقیق از کرامت انسان در قرآن کریم را ارائه دهد؛ 2)مبانی قرآنی کرامت انسان را تبیین کند؛در این بخش با بیان هفت مورد از مبانی کرامت ذاتی ( دارا بودن روح الهی ، خلافت الهی ، اختیار و اراده انسان ، تسخیر جهان هستی ، مسجود فرشتگان بودن ، امانت دار الهی بودن ، فطرت الهی داشتن ) به تبیین کرامت اکتسابی انسان پرداخته شد 3)موانع فرا روی انسان در دستیابی به کرامت را مورد تحلیل قرار دهد و موانع فردی و اجتماعی کرامت انسان را اعم از : درک نادرست از انسان ، صفات و خلقیات ضد ارزشی ، ، ظلم و بی عدالتی ، استبداد و استبداد زدگی ، حاکمیت طاغوت ، تهدیدهای امنیتی ، آسیب ه رسانی به حیثیت اجتماعی افرادو نابرابری و تبعیض بیان نماید . ایت تحقیق به این نتیجه رسیده است که از دیدگاه قرآن ، انسان بما هو انسان دارای کرامت الهی است . از این رو ، لوازم این کرامت نیز باید به عنوان موهبت های الهی برای انسان به رسمیت شناخته شود . با این قرائت از کرامت انسانی ، تمام آموزه های اسلامی کاملا با کرامت انسانی سازگار است.

چکیده ندارد.

مکتب «فرانکفورت» (نظریة «انتقادی» به عنوان مبنای اصلی آن) بخشی از یک جنبش فکری، موسوم به «مارکسیسم غربی» و برآمده از شرایط خاصی است که در پی تفاسیر مجدّد از نظریة مارکس درباره جوامع سرمایه داری و انتقاد از جامعة نوین و نظام های گوناگون معرفتی مانند اثبات گرایی است. در این نوشته، تلاش بر آن است که ضمن معرفی نظریة «انتقادی» و زمینه های اجتماعی و نظری (معرفتی) شکل گیری آن، به مبانی نظری (فلسفی) این نظریه با توجه به نسل اول نظریه پردازان مشهور آن (همچون هورکهایمر، آدورنو، مارکوزه و فروم) بپردازد و ضمن توضیح هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و روش شناسی آن، به بررسی و ارزیابی مبانی آن همت گمارد.

علّامه طباطبائی صاحب اندیشه های اجتماعی ناب در حوزه های مختلف اجتماعی است. در این مقاله، روش شناسی اندیشة اجتماعی او و زمینه های وجودی معرفتی و غیرمعرفتی آن بازخوانی، همچنین ملزومات روش شناختی آن مبانی بررسی می شود. بخش گسترده ای از اندیشه های اجتماعی علّامه معطوف به شرایط اجتماعی و مسائل فرهنگی است. وی مطابق مبانی فلسفه اسلامی و با بهره گیری از آموزه های وحیانی و با رویکرد تلفیقی این اندیشه ها را در ابعاد توصیفی و تبیینی و هنجاری ارائه کرد. هرچند اندیشه های اجتماعی علّامه بر مدار هستی شناسی و انسان شناسی فطری سامان می یابد، انسان شناسی فطری نقش محوری در این اندیشه ورزی اجتماعی دارد. این اندیشه ها در کتاب های گوناگون علّامه بازتاب یافته، ولی بخش اعظم آن در تفسیر گران سنگ المیزان که محور این نوشتار می باشد، مطرح شده است.