جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وجوب حفظ جان و حرمت خودکشی – چه به صورت فعل یا ترک فعل- از ضروریات دین است و آیات و روایات متعدی بر آن دلالت دارند؛ در عین حال، در شمول حکم یاد شده نسبت به برخی مصادیق اختلاف نظر است؛ از جمله، در مواردی که اولیای دم حاضرند در قبال گرفتن وجه از قصاص صرف نظر نمایند، وجوب پذیرش این پیشنهاد از سوی محکوم به قصاص مورد تردید است؛ البته مشروط به آنکه پرداخت وجه برای محکوم به قصاص مقدور باشد. امام خمینی(ره) وجوب این مسئله بر محکوم به قصاص را نپذیرفته اند. در این نوشتار، ادله ی موافقان و مخالفان با رویکرد به مبانی نظر امام خمینی(ره)مورد نقد و بررسی قرار می گیرد؛ این ادله طیف فراوانی از آیات، روایات، ادله ی عقلیه، استناد به توالی فاسد و... در خود دارد. حاصل آنکه ادله ی باورمندان به عدم وجوب، پذیرفتنی تر می نماید؛ اما با توجه به برخی قواعد و اصول، احتیاط در مسئله ی یاد شده نیکوست و از این طرق می توان میان نظرات موافق و مخالف، راه میانه ای برگزید.

امام خمینی (ره) در حوزه‌های مختلف علومی چون فقه، فلسفه، عرفان، تفسیر و سیاست به اذعان و اقرار اهالی فن و تخصص صاحب نظر و اندیشه بوده‌اند و به تبع آن آثار گرانبهایی اعم از گفتاری و نوشتاری از ایشان برای اهالی فکر و اندیشه به یادگار مانده­است. امام خمینی(ره)، فقیهی جامع‌الشرایط و مجتهدی آگاه به مقتضیات زمانه بودند. تسلط کم‌مانند بر مباحث فقهی از یک سو و توانایی تحلیل درست مسائل روز، از سوی دیگر، آثار نوشتاری ایشان را در زمره بهترین و تأثیرگذارترین آثار قرارداده­است. در مقاله حاضر به بررسی نقش عرفان در ادبیات امام خمینی (ره) در دوران مبارزه سیاسی قبل از انقلاب اسلامی پرداخته­شده­است. مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه­ای به بررسی موضوع مورد اشاره پرداخته­است. نتایج تحقیق بیانگر این امر است که عرفان در ادبیات امام خمینی (ره) در دوران مبارزه سیاسی قبل از انقلاب اسلامی نقش تاثیرگذاری داشته­است. بر این اساس امام خمینی (ره) در دوران مبارزه سیاسی قبل از انقلاب اسلامی در تعامل با روحانیون، حجاب اکبر، اجتهاد پویا و سنتی، دانشجویان داخل و خارج از کشور، عموم مردم، ارتش و در جریان کاپیتولاسیون و قیام 15 خرداد از ادبیات عرفانی بهره­گرفته­اند.

بحث حب و عشق الهی، از مباحث جالب توجه مخصوصاً در عرفان اسلامی است که بسیاری از عرفا و اندیشمندان را واداشته تا با توجه به آیات قرآنی مربوطه، به شرح و بسط آن­ها بپردازند. امام خمینی نیز با راهگشایی آیات و روایات از طرفی و نیز با تأثر از بزرگان و اکابر وادی عرفان و معرفت، در آثار خویش به این موضوع پرداختند که در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با روش کتابخانه­ای و جمع­آوری مطالب و تحلیل محتوا به بحث و شرح آن پرداخته­شود. آنچه از آثار ایشان مطرح­می­شود اشاره به این دارد که جهان هستی و خلقت انسان، زاییده عشق و حب الهی است. حب و عشقی که اگر در وجود سالک راه حق سریان و جریان یابد، قادر است تا دوباره او را از این جهان خاکی به عالم باقی رهنمون­سازد که البته آن هم در سایه عمل به احکام و شریعتی که الله از بنده خواسته، امکان­پذیرست و مفهوم انا لله و انا الیه راجعون در باب آن تحقق­می­یابد. در نگاه امام، حبّ الهی به منزله آتشی است که از همان ابتدای آفرینش در قلب عاشق برافروخته­می­شود و در راه رسیدن به آن باید از تصفیه و تزکیه نفس یاری خواست، صفتی که به­دنبال تهذیب نفس از آلودگی­ها و موانع و حجاب­های دنیوی و مادی در باطن سالک پدیدمی­آید، سالک را قادرمی­سازد که به استناد آیات قرآن، ملکوت را دریابد و به لقاء الله برسد.

شناخت اسباب فهم قرآن برای دستیابی به معارف باطنی آن ضرورت انکار نشدنی دارد . امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی دو تن از اندیشمندانی هستند که به این مسئله توجه ویژه نموده اند . این پژوهش در صدد است تا از رهگذر شناسایی اسباب فهم قران از منظر این دو قرآن پژوه برجسته راهکار های عملی برای دستیابی به عمق مفاهیم قرآنی را ارائه دهد . از دیدگاه امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی اسباب فهم به دو دسته اسباب درون متنی و برون متنی فهم قران تقسیم می شوند. اسباب درون متنی که امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی مشترکا مورد توجه قرار داده اند عبارتند از توجه به واژگان و قواعد عربی، توجه به تناسب آیات، توجه به انسجام معنایی و ساختاری ( توجه به آیات محکم و متشابه و غررآیات)‌توجه به غرض واحد در سراسر سوره، و توجه به سیاق آیات. اسباب برون متنی فهم قرآن نیز که از کلام امام خمینی (ره)‌و علامه طباطبائی (ره)‌می توان برداشت نمود عبارتند از برخورداری از طهارت باطنی، تدبر در قرآن، توجه به روایات تفسیری و انس با قران کریم .