جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محدث، فقیه و متکلم از شیوخ حنابله در بغداد بود که در دوران آل بویه با ارباب مذاهب مناظراتی داشته است. کتاب شرح اصول الدین از اوست.

محدث و متکلم از اصحاب امام حسن عسکری (ع). کتابی در رد غالیه و ابی الخطاب و اصحاب او دارد با عنوان: "الرد علی الغالیة و أبي الخطاب و أصحابه" .

فقیه و محدث و مولف کتبی در اصول دین . ابتدا شافعی بود و سپس به لباس اهل رأی در آمد. در مصر به فقه حنفی مشهور شد.با رجال دولت طولونی نیز در ارتباط بود. صاحب کتابی با عنوان " العقیه الطحاویة" که در آن به شیوه سنی های سلفی با عقائد معتزله و جبریه و خوارج مقابله می کند.

از شیعیان بصره و جاحظ او را از مشایخ شیعه می شمارد. چیزی از آثار او به ما نرسیده است و احتمالا کوشش او در کلام مصروف مساله امامت بوده است.

متکلم معتزلی و شیخ معتزله بغدادی.او اعتزال را از ابو الهذیل علاف و عیسی المردار و ظاهرا از بشر بن معتمر نیز دریافت کرد. کتب جعفر بن حرب نزد متکلمین معروف بود. کتابی در تکفیر نظام معتزلی و توبیخی نسبت به ابوهذیل علاف نیز به او نسبت داده اند. ابو محمد نوبختی کتابی در رد رای ابن حرب در باب امامت دارد. محمد بن عیسی برغوث معتزلی نیز کتاب در رد ابن حرب دارد. از آراء کلامی اوست : 1 – قول به جواز در محل نبودن اراده الهی و قاضی عبدالجبار او را اولین کسی می داند که قائل به این مساله شده است. 2- حکم به کفر مثبت رویت 3 – قول به اینکه ایمان مخلوق است 4 – بر آنکس که خداوند او را عاقل آفریده است واجب است که بداند که برای او و عالم صانعی است. 5- خداوند اراده کرده است که کفر مخالف ایمان باشد و قبیح غیر از حسن باشد بدین معنی که او حکم کرده است که این، آن باشد. 6- قول به عدم جواز تعبد به واسطه قیاس 7 – قول به اینکه علی(ع) فاضل ترین مردم بعد از رسول خدا بود.

محدث فقیه و متکلم. نزد محمد بن ادریس فقه را فرا گرفت و از ملازمان او بود. لقب شافعی ظاهرا از روی تقیه بوده است چرا که بعدتر وی به اعتزال متمایل شد و از شافعی جدا شد.

متکلم محدث، فقیه و متکلم.امامی. کتب "هتک أستار الباطنیّة "و "نصرة الحق" و "لؤلؤة التفکر" از اوست. چنین به نظر می رسد که کتاب اول در رد عقاید اسماعیلیه است و کتاب دوم دفاعی از عقاید امامیه در مقابل فکر اسماعیلی است.

محدث و متکلم شیعه . در روایاتی که کراجکی از او نقل کرده است صبغه کلامی او مشخص است و عمدتا در جهت اثبات امامت و فضیلت امیر المومنین است .

متکلم . پدر او از اعیان رجال دولت اموی در اندلس بوده است. چیزی از مواضع کلامی او به ما نرسیده است. جز ذکر برخی نامه نگاری های او با قاضی منذر بن سعید البلّوطی در مسائل کلامی رفته است. وی خداوند را به عاقل وصف می کرده است.

دارای اصالت ترکی و از معتزله بزرگ بغداد . ابن حزم او را یکی از سه شخصی می داند که ریاست معتزله به آنها متتهی می شود که دو تن دیگر ابو هاشم جبّائی و ابوالقاسم کعبی بلخی هستند و پیروان او را به اخشیدیه می شناسند. نسبت به ابوهاشم و اصحاب او تا حد تکفیر اختلاف نظر داشته است. نقل است که او توبه را اظهار پشیمانی می دانست حتی با وجود نبود عزم ترک معصیت و الذهبی این را از قول مرجئه نیز شنیع تر می داند. شیخ مفید کتابی در رد ابن اخشید در مساله امامت تالیف کرده است . با عقیده به صدور معجزه از ائمه موافق بوده است.