جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش باهدف تبیین چیستی، چرایی و چگونگی مسئولیت انسان و همچنین نقش تعلیم و تربیت در تحقق آن با رویکرد کیفی و روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. مسئله مسئولیت در حوزه های مختلف؛ اخلاقی، حقوقی، اجتماعی، تربیتی و ...بر اساس مبانی گوناگون موردتوجه محققان قرارگرفته است. در این پژوهش مبنای مسئولیت ایمان به خداوند است. خداوند انسان را برخوردار از؛ فطرت، خودآگاهی، توانایی تشخیص خیر از شر، توانایی کسب علم و تسخیر طبیعت، هدایت پیامبران، آزادی و ... نمود که در جهت کمال خود، تلاش نماید. چنین وضعیتی بیانگر اصالت و استقلال نوعی از خویشتن برای انسان در عین اتکای به خداوند است که آگاهی از آن باعث می شود خود را در مقابل خداوند ببیند و درنتیجه نسبت به خود و دنیای پیرامون احساس مسئولیت کند. لذا تعلیم و تربیت با محوریت خودآگاهی و آزادی در طراحی و تدوین برنامه درسی باعث رشد احساس مسئولیت در متعلمان می گردد. ازاین رو محتوی متناسب با میزان رشد متعلمان از طریق روش های پرسشگری، الگو مداری، تزکیه، تبشیر، تنذیر و... در جهت تقویت خودآگاهی و هدایت آزادی آنان ارائه می گردد.

امید در قرآن و روایات، حالتی نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدی وادارد. امید در زندگی دنیوی و اخروی نقش های شگرفی دارد. در قرآن و روایات نیز فرد با امید به نصرت الهی، به آرامش در زندگی و تربیت خود دست می یابد. در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات، ضمن بیان مفهوم شناسی از امید و شناسایی انواع آن، با توجه به شاخصه های امید و جایگاه آن در تربیت به تحلیل تربیتی امید در قرآن و روایات پرداخته شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که در قرآن دو نوع امید شامل امید صادق و کاذب به کاررفته است. امید آثاری در تعلیم و تربیت وزندگی فردی و اجتماعی و در مفهوم بهتر در حوزه های ارتباط با خود، دیگران و جهان بجا می گذارد که ازجمله می توان به مواردی همچون فعالیت هدفمند، معرفی الگو، آرامش و آینده نگری اشاره کرد

«زبان دین»، دانشی است که به بررسی گزاره‌های دینی و کشف صفات عام و خاص آن می‌پردازد، به ویژه اوصافی که متون مقدس را از دیگر متون و باورها متمایز می‌کند. «زبان قرآن» نیز از موضوعات جدید و مهم در علومی مانند قرآن، تفسیر، کلام و فلسفه است که به تحلیل گزاره‌های قرآنی و مبانی فهم آن‌ها، و نیز بررسی جنبه‌های گوناگون زبانی این کتاب آسمانی، نظیر روش تفهیم آموزه‌ها به مخاطبان، شناختارى و معناداری گزاره‌های قرآنی و سایر کارکردهای آن می‌پردازد.برخی از قرآن‌پژوهان، با پیش‌فرض معناداری و شناختاری بودن زبان قرآن، دیدگاه‌های متفاوتی را درباره چگونگی گزاره‌های قرآنی نسبت به مخاطبان ارائه کرده‌اند که زبان عرف عام، عرف خاص و فطرت در زمره مهم‌ترین آنهاست؛ گرچه هر یک از این نظریات بر سیبل حصر به قرآن نسبت داده شده اند . اما جامعیت کافی ندارند و با چالش هایی جدّی روبرو هستند. با پذیرش مبنای تألیفی بودن زبان قرآن دستاوردهای زبانی هر یک از نظریات مذکور در بستر تألیفی آن جایگاه خود را می‌یابد. در عین حال برخی از ابعاد زبانی قرآن همچنان مغفول مانده است. یکی از این ابعاد بعد انگیزشی زبان قرآن است. عنصری که در تمامی قرآن انتشاری وسیع داشته و با اهداف تربیتی آن پیوندی عمیق دارد. مقصود از انگیزشی بودن زبان قرآن آن است که گوینده این کلام ارجمند، محرّک‌ها و عواملی را در سخن خود به کار می‌گیرد، تا مخاطب را به امور مقصود و واکنش‌های مطلوب خود فراخواند. انگیزش زبانی در گزاره‌های خبری و انشائی قرآن انتشار داشته و زبان‌های هدایت، فطرت، عرف و ... نیز از آنبهره دارد، پس انگیزش، یک عنصر یا مولفه زبانی برای همه قرآن است. در این پژوهش که با روشی توصیفی و تحلیلی انجام پذیرفته است ضمن بررسی نحوه تعامل مولفه های مختلف زبانی با یکدیگر در پرتو اهداف تربیتی قرآن، نقش محوری انگیزش در تربیت نیز برجستگی ویژه خود را یافت . تأمل در جایگاه دستاورد پژوهش های زبانی در حوزه قرآن در میان مولفه های کلی تعلیم و تربیت نیز ما را به این حقیقت رهنمون ساخت که دستاورد های مذکور میان اصول کلی تعلیم و تربیت قابل شناسائی و باز تعریف است لذا نحوه تأثیر گذاری این اصل بر ساحتها و روشهای تربیتی قرآن نیز مورد بررسی و تبیین قرار گرفت. زبان تألیفی قرآن با محوریت مولفه انگیزش، با مقتضیات فطری و قوای شناختی آدمی هماهنگی دارد و برای تربیت و رساندن او به هدف غایی آفرینش است. از این رو قرآن کریم شیوه‌های فراوان را برای انگیزش قوای معرفتی و نیز گرایش‌ها و رفتارهای او به کار می‌گیرد که هر یک، کاربردهای تربیتی گوناگونی را در پی دارند. روش‌های مختلف قرآن مجید برای انگیزش‌های علمی و عملی، گواهی سترگ بر معرفت‌بخشی و صدق گزاره‌های قرآنی و مطابقت آن‌ها با واقع است، پس زبان انگیزشی، زبانی واقع‌نما و معرفت بخش نیز میباشد.

در بررسی دعوت انبیا موارد مشترکی وجود دارد که دلیل آن اشتراک ، اصول اساسی دین است و نیز موارد اختصاصی وجود دارد که به اختلاف شرایط اخلاقی ،اجتماعی ،اعتقادی و فرهنگی امت های گوناگون آنها مربوط است و در تعلیم و تربیت انسانها به ویژه موءمنین تاثیر دارند .در فصل اول با عنوان «تعلیم و تربیت از جمله اهداف بعثت انبیاء»به بیان اهمیت تعلیم وتربیت ،فلسفه تقدیم و تأخیر آن ،الگوهاو روشهای تعلیم و تربیت پرذاخته شده است در فصل دوم قصه به عنوان یکی از روشهای تربیت معرفی شده که با ارایّه الگوهای تربیتی و نکاتکلیدی تربیت با بیان جایگاه قصه در قرآن،ویژگی ها واهداف تربیتی و سرانجام آثار تربیتی آن مورد توجه قرار گرفت.فصل سوم با عنوان «اشتراکات انبیاء در دعوت» در دو بخش ساماندهیشد که بخش نخست آن بات عنوان «اشتراکات در رسالت»به ویژگی های مشترک انبیاء الهی همچون اصطفاء الهی ، مردمی ، بودن ، همزبانی با امت ، عصمت ، توحید در خشیت و ارائه بینات ، کتاب ومیزان اشاره گردید و در بخش دوم «اصول مشترک انبیاء در دعوت » مورد توجه قرار گرفت و مشترکات پبام و دعوت انبیاء اعم از دعوت به توحید و نفی شرک ، تقوا، استغفار و.... با ذکر آیات بیان شد.در فصل چهار تحت عنوان « اختصاصا دعوت انبیاء » به اختصاصات دعوت انبیای الوالعزم ، همچنین حضرت هود ، صالح ، لوط و شعیب ( علیه السلام ) به صورت ویژگی های شخصیتی و رسالتی اشاره و شاخصه های برتری نبی اکرم ( ص ) بیان شد. در این فصل مبارزات انبیاء با اقوامفاسد نیز مورد توجه قرار گرفت.این نوشتار بر هدایت و کمال انسان ها از طریق بعثت انبیاء در سایه توجه به تعالیم آنان تأکید نموده و آموزه های مشترک و مختصی در دعوت و تعالیم انبیاء الهی در زمان و مکان و شرایط گوناگون همه و همه در جهت حل مشکلات انسان ها و تربیتو تعالی آدمیان شناسانده شده است.متن کامل پایان نامه اشتراکات و اختصاصات دعوت انبیاء در قرآنپایان نامه کارشناسی ارشدرشته:تفسیر قرآن کریمنگارش:طاهره کریمی محلیاستاد راهنما:استاد الیاس کلانتریاستاد مشاور:دکتر مجید معارفشهریور88 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریمدانشکده علوم قرآنی تهرانتمام حقوق این اثر متعلق بهدانشکده علوم قرآنی تهران است باسمه تعالیدانشگاه علوم و معارف قرآن کریمدانشکده علوم و فنون قرآن تهرانصورت جلسه دفاع پایان نامه کارشناسی ارشد** نام و نام خانوادگی و امضاء هیئت داوران:* عالی(20تا18)؛ بسیارخوب(زیر18تا16)؛ خوب (زیر16تا14)، قبول (زیر14تا12)؛ غیرقابل(قبول زیر12) * توجه: این صورت جلسه باید در صفحات اولیه پایان نامه درج شود.چکیده:در بررسی دعوت انبیاء موارد مشترکی وجود دارد که دلیل آن اشتراک اصول اساسی دین است و نیز موارد اختصاصی وجود دارد که به اختلاف شرایط اخلاقی، اجتماعی، اعتقادی و فرهنگی امت‌های گوناگون آن‌ها مربوط است و در تعلیم و تربیت انسان‌ها به ویژه مومنین تأثیر دارند. در فصل اول با عنوان «تعلیم و تربیت از جمله اهداف بعثت انبیاء» به بیان اهمیت تعلیم و تربیت، فلسفه تقدیم و تأخیر آن، الگوها و روش‌های تعلیم و تربیت پرداخته شده ‌است در فصل دوم قصّه به عنوان یکی از روش‌های تربیت معرفی شده که با ارائه الگوهای تربیتی و نکات کلیدی تربیت با بیان جایگاه قصّه در قرآن، ویژگی‌ها و اهداف تربیتی و سرانجام آثار تربیتی آن مورد توجه قرار گرفت فصل سوم با عنوان «اشتراکات انبیاء در دعوت» در دو بخش ساماندهی شد که بخش نخست آن با عنوان «اشتراکات در رسالت» به ویژگی‌های مشترک انبیاء الهی همچون اصطفاء الهی، مردمی بودن، همزبانی با امت، عصمت، توحید در خشیت و ارائه بینّات، کتاب و میزان اشاره گردید و در بخش دوم «اصول مشترک انبیاء در دعوت» مورد توجه قرار گرفت و مشترکات پیام و دعوت انبیاء اعم از دعوت به توحید و نفی شرک، تقوا، استغفار و ... با ذکر آیات بیان شد. در فصل چهارم تحت عنوان «اختصاصات دعوت انبیاء» به اختصاصات انبیای اولوالعزم، همچنین حضرت هود،‌ صالح، لوط و شعیب^ به صورت ویژگی‌های شخصیتی و رسالتی اشاره و شاخصه‌های برتری نبی اکرم| بیان شد. در این فصل مبارزات انبیاء با اقوام فاسد نیز مورد توجه قرار گرفت. این نوشتار بر هدایت و کمال انسان‌ها از طریق بعثت انبیاء در سایه توجه به تعالیم آنان تأکید نموده و آموزه‌های مشترک و مختصی در دعوت و تعالیم انبیاء الهی در زمان و مکان و شرایط گوناگون همه و همه در جهت حل مشکلات انسان‌ها و تربیت و تعالی آدمیان شناسانده شده است. کلید واژه‌ها: انبیاء، تبلیغ، تعلیم، تربیت، دعوت،فهرست مطالبمقدمه:

چکیده:بیان موضوع: در اصطلاح علم کلام، لطف از جمله افعال الهى است. قاعده‌ی لطف مورد قبول اکثریت متکلمان عدلیه و طرفداران حُسن و قبُح و از متکلمان عقلى مى‌باشد. طبق این قاعده، هر آنچه بنده را به اطاعت خداوند نزدیک سازد و او را از معصیت دور گرداند، انجام آن (لطف خداوند) بر خداوند حکیم و فیاض لازم و ضرورى است. لذا موضوع تحقیق حاضر "قاعده لطف در کلام اسلامی و رابطه آن با تعلیم و تربیت " می‌باشد. هدف کلی: این تحقیق سعی دارد با مطالعه و تحلیل منابع و آثار دست اول و موجود به شناخت نقش و جایگاه قاعده‌ی لطف در تعلیم و تربیت بپردازد.روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع نظری و کیفی می‌باشد که به شیوه‌ی اسنادی – تحلیلی به بررسی افعال، صفات الهی و رابطه آن با تعلیم و تربیت می‌پردازد. یافته‌ها: آفرینش جهان هستی تماماً در دایره لطف و رحمت بی‌پایان الهی قرار گرفته است و این خوان گسترده ‌شده برای انسان و غیرانسان است. لطف هنگامی که در گرایش اکثر مکلفان به طاعت و ترک معصیت موثر باشد از باب حکمت الهی بر خداوند واجب، ولی هنگامی که در گرایش تعداد خاصی از مکلفان موثر باشد انجام آن از باب فضل و کرم است و یک تفضلی از جانب خداوند. جود و رحمت الهی یکی از صفات ذات مقدس تعالی و یکی از صفات خداوند است که می‌توانیم آن را مبنای عقلانی قاعده لطف معرفی کنیم. مبنای لطف برخاسته از صفات ذات حق تعالی است و مبنای بسیار محکمی بر قاعده لطف می‌تواند قرار بگیرد.خداوند به جهت نعمتی که به انسان داده و روح را در کالبد جسم او دمیده است، و با این کارش لطف بزرگی در حق انسان انجام داده است. و از آنجایی که هر موجودی را کمالی است که هدف خلقت او و به تبع آن، هدف تربیتش رسیدن بدان است. بنابراین هدف تعلیم و تربیت آدمی سیر صعودی و استکمالی انسان به سوی حالت کمالی است که در خلقتش به واسطه لطف و عنایت خداوند مقدر شده است.واژگان کلیدی پژوهش: قاعده‌ی لطف، حکمت، کلام اسلامی، تعلیم و تربیت.

تربیت مهم ترین عامل شکل گیرى شخصیت و هویت افراد است. براى داشتن تربیتى صحیح، توجه به محتوا و مربى حایز اهمیت است. ازاین رو، توجه به ارزش هاى استخراج شده، به عنوان محتوا، ازمنبع معتبرى مانند قرآن، راه را براى رسیدن به این مهم هموارتر مى کند. از سویى، اولین و مهم ترین مربیان براى انتقال این ارزش ها خانواده است؛ زیرا هر فرد، بیشترین و بهترین زمان آموزش خود رادر آنجا مى گذراند. قرآن نیز به عنوان کتاب هدایت، به نقش خانواده توجه نموده است. ازاین رو، این نوشتار با هدف بررسى نقش خانواده در انتقال ارزش ها از منظر قرآن، به روش توصیفى تحلیلى انجام شده است. مطالب لازم، با مراجعه به منبع اصلى، یعنى قرآن جمع آورى شده و سپس با توجه به تفاسیر و کتب مربوطه به تحلیل آنها پرداخته شده است. به نظر مى رسد خانواده به عنوان اساسى ترین عامل تربیت، مى تواند با بهره گیرى از دستوراتقرآن و عملیاتى کردن آنها در همه مراحل زندگى، در رسیدن به خانواده اسلامى و تحکیم بنیانخانواده گام هاى مؤثرى بردارد.

این پایان نامه از سه بخش تشکیل شده است: بخش اول درباره تعلیم و تربیت، شکلهای تربیتی و تعلیم وتربیت اسلامی است. بخش دوم در خصوص داستان حضرت یوسف به روایت قرآن و تورات و مقایسه میان آن دو است. بخش سوم در زمینه دیدگاههای تعلیم وتربیت در سوره یوسف است؛ شامل مباحث زمانبندی وتعیین ادوار زندگی حضرت یوسف، جنبه های نظری وعملی تعلیم و تربیت در سوره یوسف و شیوه های تربیتی آن حضرت.

«دعوة للفلسفة» به معناي ترغیب به فلسفه از پاره های به جا مانده از آثار مفقود ارسطو است که اهمیت آن از آن روست که پرتوی از زوایای تاریک مانده اندیشه ارسطو، خاصه آن چنان که در آثار دوره اولیه تفکر وی که عموماً حالت محاوره داشته اند بازتاب یافته است، می تاباند که اکنون در میان ارسطوشناسان دارای جایگاه ویژه ای است. سه رساله با نام‌ هاي «درباره فلسفه»، «درباره نفس» و «ترغيب به فلسفه» در واقع بازگوكننده دوره اول فكري ارسطو هستند و از همين جهت از اهميت برخوردارند. كارشناسان معتقدند بخش‌ هاي زيادي از اين سه رساله در آثار فلسفي پس از ارسطو پراكنده‌ اند. این کتاب از نظر دسته بندی در گروه محاورات ارسطو قرار می گیرد. در این کتاب درباره مسائل علمی، درباره تعلیم و تربیت، کورینتیایی، سوفیست، گرولوس یا درباره خطابه، درباره شاعران و شاعری، سیاستمدار، درباره عدالت، درباره ثروت، درباره تبار نیک، عشق، میهمانی و... صحبت شده است.