جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مصاحبه به بررسی کلام جدید و مباحث مطرح در فلسفه دین پرداخته می‌شود. نسبت کلام جدید با فلسفه دین و کلام قدیم هم مورد بحث قرار می‌گیرد. در میان این مباحث هم به نظرات اندیشمندان این حوزه و تقسیمات و انشعابات این موضوع اشاره می‌شود. در پایان نیز پیشنهاد عملی به طلاب علاقه‌مند داده می‌شود.

امروزه باور رسمیِ تثلیثی-تجسدی از خداوند نزد غالب کلیسا‌های مسیحی، متأثر از آموزه‌های عقل‌ستیز «پولس» می‌باشد که تحت تأثیر ادیان باستانی و محصول جهان‌بینی مشرکان باستان است و هیچ ارتباطی با آموزه‌های توحیدی حضرت عیسی (علیه السلام) ندارد. بررسی و نقد نحوۀ بازنمایی مقام الوهی در سینمای مسیحی آمریکا با عنایت به تأثیر‌گذاری عمیق رسانه‌ها به‌ویژه سینما در تفسیر و ترویج باور‌ها و آموزه‌های دینی و با هدف دستیابی به فهم عمیق‌تر ارتباط الاهیات و سینما برای شناسایی اهداف فیلم‌ساز، در نتیجه تقویت سواد رسانه‌ای مخاطبان صورت گرفته است. در این پژوهش علاوه بر گزارش فیلم‌های مرتبط با موضوع و بیان مفاهیم برآمده از آنها، در بخش تحلیل روش‌مند اثر منتخب از روش نشانه‌شناسی «جان فیسک» برای بیان لایه‌های معانیِ اثر سینمایی استفاده شده است. از آنجا که سینما در بستر تمدن مدرن تولد یافته و ماهیتی مدرن دارد، آثار سینمایی نیز متأثر از مبانی همان تمدن همچون لائیسم، اومانیسم و لیبرالیسم می‌باشد. بنابراین علاوه بر نگاه غالب مادی و تقلیل‌گرایانۀ سینمای غرب به‌ویژه هالیوود و به تبعِ نظام الاهیاتی انسان-خداییِ مسیح، تصویر‌سازی از مقام الوهی در سینمای مسیحی، تقلیل‌گرایانه و انسان‌گونه می‌باشد که با فقدان شریعتِ عملی تام و محدود کردن دین الاهی با ایمان به خدای مصلوب و تنها رعایت برخی اصول اخلاقی هم‌سو با اخلاق سکولار، تمام هویت این دین الاهی تحریف شده است که البته با تبیین خداشناسی توحیدی و تحلیل رابطۀ وجودبخشی، علیّت، فاعلیت و تأثیر خداوند در جهان هستی، بسیاری از انحرافات و باور‌های حاکم بر این فیلم‌ها پاسخ داده شده است.

نوشتار پیش رو، شرح تقابل اندیشه دو شخصیت معروف در دو حوزه الهیات و الحاد است. یکى از این دو، ریچارد داوکینز، مى کوشد در کتاب «پندار خدا» از همه تخصص خود در حوزه زیست شناسى فرگشتى یارى بجوید و به بى خدایى و الحاد برسد و در نقطه مقابل، آلیستر مک گراث، با تصنیف کتاب «پندار داوکینز» تلاش دارد به نقدى منصفانه از این کتاب بپردازد و به مخاطبان نشان دهد که علوم تجربى و به طور خاص، نظریه فرگشت با خداباورى در تنافى نیستند. نکته درخور توجه اینکه هر دو نفر در فضاى دانشگاه آکسفورد تنفس کرده و هر دو تجربه الحاد را از سر گذرانده اند؛ با این تفاوت که اولى هنوز با پافشارى بر الحاد خود، مشهورترین و پرارجاع ترین ملحد جهان شده، ولى دومى با وجود تخصص در علوم تجربى، از الحاد دست شسته و به مدافعى سرسخت براى خداباورى بدل گشته است.

کتاب حاضر، کوششي است براي بررسي و تحليل مفهوم خدا نزد فيلسوفان و متکلمان اسلامي با استفاده از ديدگاه‌هاي مربوط به ساختارگرايي و نشانه‌شناسي. ريچارد نتون، از ميان چهار تلقي عمده قرآني، تمثيلي، عرفاني و نوافلاطوني درباره ذات خدا، به جنبه ناشناخته و مطلق متعال و نوافلاطوني خدا در مقام خالق توجه مي‌کند. از نظر وي، «الگوي خالق قرآني» متضمن خدايي است که از هيچ مي‌آفريند؛ در زمان تاريخي عمل مي‌کند؛ در همين زمان مخلوقاتش را هدايت مي‌کند؛ و به نحوي غيرمستقيم مي‌توان به او شناخت پيدا کرد. وي مي‌کوشد نشان دهد که چگونه خدايي که ازجمله کندي، فارابي، ابن‌سينا، اسماعيليان، سهروردي و ابن عربي معرفي مي‌کنند، با گذشت زمان، به‌طوري فزاينده از الگوي خالق قرآني «بيگانه» مي‌شود. البته وي فيلسوفان اسلامي متأخري را که آرايشان با الگوي خالق قرآني متفاوت يا بيگانه است «نامعتبر» يا «غيراسلامي» نمي‌داند، بلکه صرفاً به «متفاوت بودن» آن‌ها حکم مي‌کند.

صفات الهی، تحلیلی جذاب از خدای یهودیت، مسیحیت و اسلام از منظر الهیات عقلانی.