جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الفرقة الناجية، تأليف شيخ ابراهيم قطيفى، معروف به فاضل قطيفى از جمله آثارى است كه در خصوص تعيين فرقۀ ناجيه و اثبات نجات شيعۀ اماميه به نگارش درآمده است. از اين كتاب در منابع مختلف با عناوين ديگرى؛ همچون: اثبات الفرقة الناجية، بيان الفرقة الناجية، تحقيق الفرقة الناجية و الوافية في تعيين الفرقة الناجية ياد شده است. ظاهرا اين كتاب آخرين تأليف قطيفى و از كتاب‌هاى ديگرش معروف‌تر بوده است و نام مؤلف با اين كتاب تداعى مى‌شده است. مؤلف كتاب را بر يك مقدمه و سه فصل و يك خاتمه مرتب نموده است: مقدمه مشتمل بر دو بحث است: بحث اول در ذكر حديث افتراق و چگونگى جمع ميان نقل قول‌هاى متفاوت شيعه و اهل سنت از حديث افتراق است. بحث دوم در معناى اين حديث به همراه نقل و نقد كلمات محقق دوانى در شرح عقايد عضدى و نيز گفتارى دربارۀ معناى ايمان و شرايط آن مى‌باشد. فصل اول كه دربارۀ اميرالمؤمنين (علیه السلام) است، خود مشتمل بر سه مطلب است: مطلب اول در اين كه حضرت على (علیه السلام) وصى و جانشين پيغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) است. مطلب دوم در اينست كه آن حضرت باب مدينه علم النبى(صلی الله علیه و آله و سلم) است. مطلب سوم، در اين كه امامت آن حضرت منصوص عليه و متعين است و در آن به ذكر حديث غدير و اشكالات وارد بر آن و پاسخ بدان‌ها پرداخته است و آن را با يك تذنيب و تتمه به پايان برده است. فصل دوم، دربارۀ عترت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) است و مشتمل بر دو مطلب: مطلب اول در تطهير آنان از پليدى و گناهان ظاهرى و باطنى. مطلب دوم در اين كه اهل بيت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) همانند قرآن واجب الاتباع هستند. فصل سوم، در بيان اين كه امامان دوازده تن هستند كه مشتمل است بر دو مطلب: مطلب اول در بيان اجمالى امامان دوازده‌گانه و مطلب دوم در بيان تفصيلى آنان. خاتمۀ كتاب نيز مشتمل بر دو تذنيب است: اول در ذكر اخبارى كه در خصوص نجات شيعه وارد شده است. دوم دربارۀ اعتقادات فرقۀ ناجيه. مؤلف سپس كتابش را با ذكر سه فايده خاتمه مى‌دهد و پس از آن مى‌گويد كه به دنبال مباحث قبلى دوست دارم احاديثى را نقل كنم كه علما به ندرت در يك مجموعه به آنها دسترسى مى‌يابند و آن گاه اين احاديث را كه تعدادشان هيجده تا است، نقل كرده و كتابش را به پايان مى‌برد. شيوۀ مؤلف در اين كتاب نقلى - كلامى است.

کتاب «صحیفة الأبرار» نوشته میرزا محمدتقی بن محمد نیر ممقانی، به شرح فضائل و مناقب ائمه اطهار (ع) به ویژه امام علی (ع) است که مولف، مجلد اول را در 5 بخش و در هر بخش صد حدیث در شان و منزلت علی (ع) از کتب روایت، به ویژه آثار شیعی بیان نموده و از آیات قرآنی بهره جسته است. در مقدمه‌ کتاب مطالبی درباره‌ صفات و علم الهی و فضیلت پیامبر (ص) و خاندانش ذکر گردیده است.

کتاب «حیاة أمیر المؤمنین (ع) عن لسانه» نوشته محمد محمدیان شامل هفت جلد در مورد حضرت علی (ع) امام اول شیعیان است. دومین جلد از كتاب حیاة امیرالمومنین عن لسانه شامل سه باب به زبان عربی است. در این مجلد، مولف به اثبات امامت علی (ع) برآمده است. در باب اول با عنوان امامت امیرالمومنین این مباحث مطرح می‌شود: تصریح به امامت، احتجاج علی (ع) به قرآن، احتجاج علی (ع) به حدیث الدار، احتجاج علی (ع) به حدیث ثقلین، و سایر احتجاجات. در باب دوم كه وقایع پس از رحلت پیامبر (ص) نام دارد مباحثی از این دست به چشم می‌خورد: سقیفه، امتناع از بیعت، صبر علی (ع) برای... وحدت مسلمین، فتنه ابی‌ سفیان، و ظلم قریشیان. باب سوم با عنوان اهل بیت به این مباحث اختصاص دارد: وجود حجت... ضرورت، اهل بیت در قرآن، خصائص اهل بیت، علم اهل بیت، عصمت اهل بیت، معرفت اهل بیت، و مودت اهل بیت.

«ألأنوارُ ألباهِرَة بِفَضائل أهل البَیت ألنّبوی وَ ألذُّریةِ ألطّاهرة» نوشته عبدالله بن عبدالقادر تلیدی حسنی مغربی، عالم سنی مذهب سده چهاردهم هجری است. این اثر در چهار باب به امیرالمؤمنین (ع)، حضرت زهرا (س) و حسنین (ع) اختصاص دارد و در آغاز آن احادیثی درباره فضائل عموم اهل بیت آمده است. این کتاب از چهار باب تشکیل شده است: باب اول، به فضائل اهل بیت (ع)، به طور عموم اختصاص دارد. باب دوم، فضائل امام علی (ع)، تشریح شده است. باب سوم، مناقب حضرت فاطمه زهرا (س) باب چهارم، مناقب امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را تبیین کرده است. پایان بخش کتاب فهرست آیات، احادیث و کتابنامه است.

" فى رحاب اهل البيت " مجموعه كتابچه‌هايى است كه در بیش از چهل مجلد موضوعات مختلف كلامى، فقهى و احياناً تاريخى و قرآنى را مورد بررسى قرار داده است. سيد عبدالرحيم موسوى و يك گروه تحقيقى تدوين و تنظيم آن را به انجام رسانده‌اند. "انگيزه تأليف" پاسخگويى و ردّ شبهاتى كه در عصر جديد از طرق شبكه‌هاى اينترنتى و ارتباطى در مسائل اسلامى مطرح مى‌شود، سبب ايجاد گروه‌هاى بحث و پاسخگويى به شبهات در مجمع جهانى اهل بيت علیهم السلام گرديد كه اين مجموعه حاصل آن جلسات است. "ساختار كتاب" در هر جلد از اين مجموعه مهم‌ترين مباحث پيرامون آن موضوع اعتقادى يا فقهى و نيز نظرات و آراء اهل سنت و شبهات مرتبط به اختصار آمده است. در پايان نيز نتيجه و خلاصه بحث ديده مى‌شود. "جلد 40" درباره مقام عصمت 14 معصوم علیهم السلام و عصمت انبیاء و رابطه عصمت با اختیار را بیان می کند.

اهل بیت و ائمه (ع) نزد مسلمانان به ویژه شیعیان از جایگاه خاصی برخوردارند؛ از این رو، شناخت ائمه و صفات آنان همواره از مباحث مهم متکلمان و محدثان بوده است. گروهی در این راه با انگیزه های گوناگون، ائمه (ع) را از جایگاه خود فراتر بردند و در تاریخ به عنوان غالیان شناخته شدند، در مقابل، گروهی دیگر کوتاهی نموده و آنان را در حد عالمان پرهیزگار (نه امامان معصوم) پایین آوردند و مدعی شدند که هر فضیلت و صفت ویژه ای که برای ائمه (ع) گفته شده است، دستاورد غالیان بوده است.در این نوشتار به واکاوی این مساله پرداختیم. در این راه، نخست معناشناسی امامت از دیدگاه شیعه و سنی را بررسی نموده، سپس نظریه «علمای ابرار» و نظریه مقابل (امامان معصوم) را تبیین کرده ایم و در پایان با بررسی آیاتی مثل آیه امامت، عصمت، ولایت و روایاتی مثل حدیث ثقلین، حدیث سفینه و استشهاد به سخن ائمه (ع) به این امر دست یافته ایم که حتی اگر به فرض، برخی روایات مربوط به صفات فرابشری ائمه (ع) را ساخته و پرداخته غلات بدانیم، آیات، روایات و شواهد خدشه ناپذیری نیز وجود دارد که چنین صفاتی را ثابت می کند.

احراز وثاقت هر متنی اعم از آسمانی و غیر آسمانی، شرط نخست برای اعتبار فهم مخاطب است. این احراز در گرو عناصری متعدد از جمله حصول اطمینان به بقای متن بدون کاهش و افزایش یا تغییر و تبدیل در اجزای آن است. وثاقت متن قرآن در مقام بقا، با سه شیوه «ابطال تغییر در متن»، «تدارک تغییر متن» و «تفکیک در اجزای متن» احراز شده است. شیوه نخست با دو اهرم ایجایی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن و سلبی در ابطال ادله تحریف، شکل گرفته و نظریه رایج میان فریقین به شمار می آید. شیوه دوم «حجّیه بین الدفتین» را پیشنهاد می کند که در آن، احتمال تحریف متن موجود، با دستور معصومان (ع) برای رجوع به همین قرآن، تدارک می شود. در نظریه سوم وثاقت هر بخشی از قرآن به طور جداگانه و براساس نیاز مستنبط تحصیل می شود. شیوه اول و دوم پیشینه کهن دارند. شیوه سوم به طور سربسته در قرن 11 قمری مطرح شده و سپس در قرون اخیر میان برخی از دانشمندان بزرگ علم اصول بسط یافته و ارکان آن مدلل شده است. احراز وثاقت متن قرآن در میان شیوه های مذکور جز یا ابطال احتمال تغییر متن، امکان پذیر نیست و در شیوه دیگر با چالشهای جدی روبروست.

خداوند در قرآن کریم جریان خلقت حضرت آدم (ع) را در آیات مختلفی بازگو نموده است. بخشی از این آیات به موضوع سجده فرشتگان بر آن حضرت اختصاص یافته است که قطعه ای زیبا، غرورآفرین اما مشکل از نظر تفسیری است، به گونه ای که مفسران درباره چیستی و چگونگی سجده فرشتگان به بحث و بررسی پیرامون دیدگاه های مختلفی نظیر: پیشانی بر زمین نهادن فرشتگان، خضوع و خشوع آنها و قرار گرفتن آدم به عنوان قبله گاه آنان، پرداخته اند. مفسران درباره اینکه شخص حضرت آدم (ع) یا نوع آدمی و حضرت به عنوان نماینده دیگر انسان ها مسجود له فرشتگان بوده و نیز درباره اینکه در امر به سجده، خطاب شامل همه فرشتگان بوده است یا برخی از آنان، اختلاف نظر دارند. این مقاله ضمن بررسی دیدگاه های فوق بر آن است که امر به سجده در این آیات، امر حقیقی است و این امر برای تکریم و تعظیم شان آدم انجام یافته است و فرشتگان برای امتثال فرمان خداوند جبین بر خاک نهاده اند.