جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب جهان همچون اراده و تصور، اثری نوشته ی آرتور شوپنهاور است که نخستین بار در سال 1819 عرضه شد. این کتاب به شکلی گسترده به عنوان یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین متون در فلسفه ی قرن نوزدهم در نظر گرفته می شود. شوپنهاور در این اثر ارزشمند به معرفی و توضیح سوالات و موضوعاتی بنیادین در فلسفه می پردازد و تلاش می کند تا در دنیایی خشونت آمیز، جان فرسا و پر هرج و مرج، به معنی و هدفی شخصی دست یابد. کتاب جهان همچون اراده و تصور از زمان انتشار تاکنون، نسل های متعددی از نوازندگان، هنرمندان، نویسندگان، تاریخ نگاران و البته فیلسوفان را تحت تأثیر قرار داده است. این کتاب را می توان برترین اثر شوپنهاور و چکیده ی یک عمر از اندیشه های این فیلسوف بزرگ در نظر گرفت.

کتاب "هنر خودشناسی" چهارمین مجلد هنرهای معروف شوپنهاور است در باب هنر شناخت خویشتن یا معرفت نفس. این کتاب در میان آثار شوپنهاور جایگاه ویژه ای دارد و هم از دیدگاه موضوع و درونمایه و سبک نگارش، دفتری یگانه و منحصر به فرد است، هم به خاطر ماجراهای شگفتی که در پس زمینه تدوین آن قرار دارد. تدوین این اثر به اهتمام شوپنهاورشناسان آن هم سال ها پس از مرگ فیلسوف خود ماجرایی است. به کوتاه سخن آنکه فیلسوف آلمانی قصد داشت کتابی خاص و خودمانی درباره خودش بنویسد و در آن هم به سبک زندگی خودش بپردازد هم به سیر تحولش در اشاره به تجربه های شخصی خود از مراوده با آدمیان، با جامعه زمانه خود و با آثار بزرگانی که پیش تر از وی در باب معرفت نفس آثاری نگاسته بودند و از هوراس و سنکا و جوردانو بروتو گرفته تا لاروشفوکو بالتاسار گراسیان، گوته و دیگران. شوپنهاور در "هنر خودشناسی"، ضمن اشاره دقیق به تجربه های شخصی خود در زمینه های گوناگون، کتاب را با ضمیر اول شخص مفرد می نویسد و می کوشد در روند شکل گیری آن، به گونه ای خودشناسی ویژه برسد. فیلسوف شهیر آلمانی با رک گویی همیشگی و به دور از پرده پوشی بیشتر جاها از تجربه های خود و تحلیلش از وقایع و افکار می نویسد و هرجا درمی یابد همان معنا در آثار دیگران پیشتر به باریک بینی و ایجاز بیان شده، دقیقا خود آن نقل قول را به زبان اصلی می آورد. گزین گویه ها و گفتاوردهای "هنر خودشناسی" از زبان های لاتین، یونانی، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، انگلیسی و ... بیشتر به زبان اصلی آمده و بعدها شوپنهاورشناسان و مصححان برخی از آن ها را ترجمه کرده اند و داخل گیومه آورده اند. برخی اصطلاحات لاتینی هم ترجمه نشده که عبدالهی آن ها را هم به فارسی برگردانده و در موارد لزوم عین اصطلاح را نیز در پانوشت آورده یا توضیح داده است. خود شوپنهاور نیز می دانسته که "هنر خودشناسی" به احتمال بسیار، پس از مرگش منتشر خواهد شد یا حتی می خواسته چنین شود و از این رو در تدوین آن شتاب به خرج نداده و در طول زندگی مدام سطرها و برگ هایی بر آن می افزوده اما پیوسته و در تمام مراحل تدوین آن را به جز از چند دوست بسیار صمیمی و آن هم فقط با ذکر نیت خود از نگارش آن نه خواندنش از دید دیگران پنهان می داشته است. از این رو کتاب در میان شوپنهاورشناسان به کتاب پنهان یا دفتر رازآلود معروف است.

«ویلهلم دیلتای» فیلسوف و اندیشمند آلمانی بر این اعتقاد بود که کار علوم انسانی این است که آگاهی مستقیمی را گردآوری کند که پیشاپیش در مورد جنبه های گوگاگون حیات تاریخی موجود است و بکوشد این آگاهی را از طریق شناخت مفهومی تا حد ممکن سامان دهد. یکی از وظایف معرفت شناسی علوم انسانی این است که حدود و مشخصه هایی را شناسایی کند که در محدوده آنها می توان نظامی از علوم انسانی ترتیب داد و بررسی نمود که روش ها و شیوه های این علوم را تا کجا می توان از روش ها و شیوه های علوم طبیعی متمایز کرد. اما دیلتای این مسائل مربوط به معرفت شناسی و روش علوم انسانی را به عنوان بخشی از پرسش هایی بسیار گسترده تر در مورد ماهیت فهم انسان در متن این پرسش ها جای داده است . مترجم این کتاب قصد داشت پس از ترجمه جلد اول ، جلد دوم آن را ترجمه و روانه بازار نشر کند اما برای پرهیز از وقفه در کار ، ترجمه جلد سوم را آغاز کرد چرا که جلد دوم آن در دسترس نبود. طرح کلی دیلتای در تدوین علوم انسانی ، تعریف ، روش ، منطق و نتیجه آن در مقدمه جلد اول آمده است. ویلهلم دیلتای این مجلد را « تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی » نامیده است . او عرفا عضو یکی از نحله های فلسفی آلمان پس از کانت محسوب می گردد که به نوکانتی ها مشهور شده اند.

مشخصه آثار میشل ولبک یکی از پرخواننده‌ترین و بحث‌انگیزترین نویسندگان معاصر فرانسه تفکر شوپنهاور است. وقتی ولبک در میانه دهه دوم زندگی خود در کتابخانه‌ای به حکمت‌هایی در باب زندگی شـوپنهاور برخورد، مبهوت آن شـد و به دنبال نسخه‌ای از مهم‌ترین اثر فلسفی او، «جهان همچون اراده و تصور»، گشت و آن را به دست آورد. او در شوپنهاور این بدبین رادیکال، رویدادنگار رنج انسانی و مردم‌گریز گوشـه‌گیر برداشتی نیرومند در باب موقعیت آدمی و آینده محتوم او یافت. در محضر شوپنهاور، داستان مواجهه‌ای نظرگیر است میان یک رمان‌نویس و یک فیلسوف، و نیز گواهی بر تأثیـر ژرف و ماندگار فلسفۀ شوپنهاور بر یکی از بزرگترین نویسندگان زنده فرانسه.

واژه نامه تاریخی فلسفه شوپهناور را می توان به عنوان مرجعی معتبر و یا به عنوان گزارشی نسبتا جامع نگریست. این کتاب سه بخش عمده فراهم آورده است که نماییی کلی از زندگی و اندیشه شوپهناور به دست می دهد؛ واژه نامه که بسط موضوعی در آمد است و کتابنامه که منابع و نهادهای ذی ربط تا هنگامه انتشار اثر را معرفی میکند.

"جهان و تأملات فیلسوف" شامل ۱۵ مقاله از آرتور شوپنهاور در مورد مسائل مختلف است. در "جهان و تأملات فیلسوف" بسیاری از دغدغه هایی که افراد به طور روزانه با آن ها روبرو می شوند مورد بررسی و توجه قرار گرفته اند. بخش ها و فصول این کتاب عبارتند از: • دفتر اول 1. در باب اثبات اراده ی حیات 2. متافیزیک عشق 3. در باب زنان 4. در باب عبث بودن وجود 5. در باب آلام جهان 6. در باب خودکشی 7. گفتگویی در باب جاودانگی 8. راه رستگاری • دفتر دوم 1. در باب نویسندگی و سبک 2. در باب مطالعه و کتب 3. در باب خودشناسی 4. در باب اهل فضل 5. چهره شناسی 6. در باب نبوغ 7. ملاحظات روانشناختی در ابتدای کتاب جمله ای از شوپنهاور آمده است با این مضمون: "زندگی پرسش دشواری است، من ترجیح می دهم آن را صرف تأمل بر خودش کنم." محتوای کتاب پیرامون همین جمله ارائه شده است. شوپنهاور جهانی مملو از رنج را به تصویر می کشد و این تصویر را با چنان نثری ارائه می کند که او را تا مقام یکی از بزرگترین نثرنویسان آلمان ارتقا می دهد. نثرش خوش آهنگ و ساده و مفهومی است و بسیاری از عباراتش به قدری نغز و دل انگیز و عمیق است که می توان آن ها را بارها خواند و لذت برد و حتی به خاطر سپرد. بی پرده و به صراحت سخن می گوید و از متلک پرانی و تمسخر و بعضا حتی فحاشی نیز ابایی ندارد. نیچه در مورد او می گوید: «مطلقا تنها بود و کمترین دوستی نداشت و فاصله ی میان یک و هیچ لایتناهی است. هیچ چیز متفکرین آلمان را به اندازه عدم شباهتی که میان شوپنهاور و آنان بود رنج نداد. این کتاب یکی از بهترین کتاب هایی است که نظرات شوپنهاور رو در مسایل مختلف مورد بررسی قرار میده ، قسمت اول شوپنهاور جهان رو و عشق و زن رو توصیف میکنه ، جملاتی بسیار زیبا مانند : زمان حال چیست ؟ آن دمی که میگذرد و دمی دیگر نیست ما یکسره در بین گذشته و آینده زندگی میکنیم . خواندن این کتاب دیدی وسیع نسبت به وضعیت انسان در جهان می دهد.

کتاب پیش رو در سال 2018 در آلمان به انتشار رسیده است. در این کتاب سعی شده به زبانی ساده و قابل فهم، تأملات شوپنهاور برای علاقه مندان به فلسفه معرفی و همچنین تأثیرات این اندیشمند بزرگ در زمینه های مختلف نشان داده شود. از آرتور شوپنهاور فیلسوف و نویسنده برجسته آلمانی به دلیل برخورداری از یک جهان بینی بدبینانه اغلب به عنوان فیلسوفی انسان ستیز یاد می شود. فیلسوفی که اندیشه هایش هرگز مورد توجه محیط های آکادمیک و دانشگاهی قرار نگرفت. شوپنهاور فلسفه ایده آلیسم ذهنیت گرای مختص به خود را بیشتر با تأثیرپذیری از افلاطون و کانت گسترش داد و موضوعاتی نظیر اراده گرایی متافیزیکی و اخلاق ترحم را در کانون توجهات خود قرار داد. شوپنهاور فلسفه هگل را هرگز نپذیرفت و در آثار خود به مجادله قلمی با وی، شلینگ، فیشته و اشلایرماخر و به طور کلی با ایده آلیسم آلمانی پرداخت. علاوه بر این وی از پیروان آیین بودایی بود، واقعیتی که به طور واضحی در آثار وی منعکس شده است. زندگی از نظر شوپنهاور همان درد و رنج است و هنر برای گریختن از این فلاکت، هر چند به صورت موقتی، بهترین تدبیر محسوب می شود. از این درد و رنج، فلسفه اخلاقی نشأت می گیرد که انسان ها را در مقابل بکدیگر و حتی در مقابل حیوانات مکلف به ترحم می نماید. خروج قطعی از این فرآیند مصیب بار تنها با چشم پوشی کامل از همه تمایلات و درخواست ها و همچنین انکار اراده معطوف به زندگی، امکان پذیر می شود.

"شوپنهاور" ژرف ترین و بی رحم ترین بدبین فلسفه ی غرب، سرود شوربختی های هستی آدمی را با اندوهی سر داد که اندک چیزی از تغزل کم داشت؛ و با این همه، خود از زیبایی های موسیقی و هنر به وجد می آمد. ولی چگونه چنین حزن انگیزی و چنان شور و خلجان والایی در یک انسان و یک ذهن یک جا گرد آمد؟ تنها با تطبیق این دو سویه ی اندیشه ی شوپنهاور است که به راستی می توانیم امیدوار باشیم که ناسازه وارترین و چه بسا کژروترین همه ی اندیشه وران تاریخ تفکر را دریابیم. تنها از رهگذر تأمل در اندیشه های شوپنهاور در باب زیبایی است که می توانیم نگرش او به حقیقت را درک کنیم.

«تفسیر سوره حمد» کتابی است حاوی تالیف و تقریرات روح‌ الله موسوی خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، پیرامون سوره حمد. کتاب حاضر در چهار بخش تنظیم یافته است تا مجموعه کاملى از آثار امام در پیرامون حمد در اختیار جویندگان معارف قرآنى قرار گرفته باشد. بخش اول: تفسیر موجزى است از سوره حمد که در کتاب گران سنگ «سر الصلاة» به مناسبت بحث قرائت آمده است، این اثر در سال 1358 هـ.ق (1318) نگاشته شده است. بخش دوم: تفسیرى است که مى توان آن را تفصیل و تبیین تفسیر حمد «کتاب سر الصلاة» دانست که در سال 1361 هـ.ق (1321 هـ.ش) به مناسبت بحث قرائت در کتاب «آداب الصلاة» نگاشته اند. بخش سوم: مجموعه پنج جلسه درس تفسیر ایشان است که در سال 1358 شمسى از تلویزیون جمهورى اسلامى ایران پخش گردید و با بیمارى حضرت امام و مخالفت هاى برخى از مقدسین که مخالف طرح این نوع سخنان بودند براى همیشه تعطیل گردید و طالبان و تشنگان معارف را از آن محروم کرد. بخش چهارم: فرازهاى پراکنده اى است که در معنى «بسم الله» و دیگر فقرات سوره حمد در آثار مکتوب و شفاهى ایشان وجود داشته است.

دهه‌های پایانی قرن نوزدهم و دهه‌های آغازین قرن بیستم شاهد بروز و ظهور نحله‌ای در فلسفه با عنوان اگزیستانسیالیسم بود. این گرایش فلسفی با تأکید بر اهمیت انسان و نقش و جایگاه آن و نیز توجه به زندگی انضمامی انسان، تأثیرات عمده‌ای بر فلسفه گذاشت و نشان داد که وجود واقع‌بودۀ آدمی نیز باید سهم مناسب خود را در فلسفه‌ورزی‌های ما داشته باشد. با اگزیستانسیالیسم، نحوۀ خاص وجود انسان محل تأمل فلسفی قرار گرفت. اگرچه بسیاری از فیلسوفانی که اگزیستانسیالیست خوانده شده بودند از پذیرفتن این عنوان امتناع ورزیدند، اما نقطۀ مشترک آن‌ها توجه ویژه‌ای بود که به وجود خاص انسان داشتند. متون کتاب حاضر، با عطف نظر به این واقعیت که هر کدام از این فلاسفه شیوۀ خاصی برای پرداختن به اگزیستانس داشته‌اند، گردآوری شده‌اند، تا از این طریق بتوان از چشم‌اندازهای گوناگون به این موضوع فلسفی نگریست. این نگاه چندوجهی، خوانندۀ کتاب را به نحو اساسی با موضوع مورد بحث درگیر می‌کند و می‌تواند نقطۀ آغاز مناسبی برای پژوهش در باب اگزیستانس انسان باشد.