جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 2894
قاعده «ذوات الاسباب» در منطق در یک نگاه
نویسنده:
عسکری سلیمانی امیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
برخي از منطق‏دانان، مانند شيخ ‏الرئيس، محقق طوسي، صدرالمتألّهين و علّامه طباطبائي پس از تقسيم برهان به «لمّي» و «انّي مطلق» و «دليل»، متعرّض قاعده «ذوات الاسباب» شده و مدعي شده ‏اند: چيزي كه داراي سبب نيست بايد بيّن باشد، وگرنه اصلاً با قياس برهاني معلوم نمي‏شود. اگر مفاد قاعده مزبور پذيرفته شود، لازمه آن نامعتبر دانستن برهان‏هاي «انّي مطلق» و «دليل» است.ظاهر عبارات اين دسته از منطق‏دانان آن است كه يقينيات يا بايد از اوّليات باشند و يا از راه علت(برهان لمّي) معلوم شده باشند. از سوي ديگر، شيخ ‏الرئيس و علّامه طباطبائي با صراحت تمام، نوعي از برهان انّي را معطي يقين مي‏ دانند. به هر حال، مهم استدلالي است كه به سود قاعده اقامه مي‏ شود. به نظر نويسنده استدلال ارائه شده مضمون قاعده را به اثبات نمي ‏رساند، و به علاوه، اگر مضمون قاعده پذيرفته شود، اولين قرباني آن خود قاعده خواهد بود؛ زيرا استدلالي كه بر اين قاعده اقامه شده از نوع برهان لمّي نيست. بنابراين، بايد پذيرفت كه طرح قاعده «ذوات الاسباب» براي محدود كردن اعتبار برهان‏هاي انّي است، نه براي بي ‏اعتبار كردن آن.
صفحات :
از صفحه 163 تا 188
مدارس الفلسفية في العصر الإسلامي
نویسنده:
سید کمال حیدری
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
عراق/ کاظمین: مؤسسة الإمام الجواد علیه السلام للفكر و الثقافة,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
غرض اصلی از تألیف کتاب «المدارس الفلسفیة فی العصر الإسلامی» که پیرامون روش های معرفتی دانشمندان مسلمان می باشد، بیان این مطلب است که همۀ آنها – جز تعداد اندکی – بر حجیّت دلیل عقلی در مقام اثبات حقایق وجودی برای دیگران، اتقاق نظر دارند. بر این اساس، اثر حاضر تلاش مختصری است برای آگاهی یافتن از روش های دنبال شده توسط مکاتب عقلی علمای اسلام برای استنباط مسائل بنیادین وجودی و جهان شناختی می باشد، تا از این طریق، به عواملی که باعث این همه اختلاف نظر بین علما شده، دست یابیم. این کتاب در یک مقدمه و پنچ فصل به شرح ذیل گردآوردی شده است: مقدمه: اهمیّت بحث فلسفی و نیاز به فراگیری آن فصل اول: مکتب مشّاء؛ پیش فرض ها و عناصر عام فصل دوم: مکتب کلامی؛ وظایف و راهبردهای عام فصل سوم: مکتب عرفانی؛ رویکردها، عناصر، اصول و مبانی کلی فصل چهارم: مکتب اشراق؛ عقلانیتِ بدون انفکاک از عقل و عرفان فصل پنجم: مکتب حکمت متعالیه؛ رویکردی برای جمع بین برهان، قرآن و عرفان
الناحية الاجتماعية والسياسية في فلسفة ابن سينا
نویسنده:
محمد يوسف موسى
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قاهره - مصر: هنداوی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
بررسی کارکردهای فطرت در‌ اندیشه‌ی غزالی، در مقایسه با آثار ابن سینا
نویسنده:
ناهید شبانی شهرضا، حسن احمدی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
غزالی در آثار مختلفش، ابراز می‌کند که هر انسانی بر فطرتی بی‌نشان (الفطره الاصلیه) متولد می‌شود اما این والدین هستند که انسان را از فطرت نخستینش به آئین خاصی سوق می‌دهند. او فطرت را در معانی مختلف و با رویکردهای متفاوت به کار می‌برد. در رویکرد انسان‌شناسی دینی، از نظر غزالی، اولاً نمی‌توان به‌سادگی پذیرفت که فطرت اصلی انسان که با آن متولد می‌شود دقیقاً مطابق با اسلام است و ثانیاً برای رسیدن به حقیقت، باید به فطرت اصلی توجه نمود. همچنین غزالی در محک النظر و احیاءالعلوم، با رویکرد منطقی نسبت به فطرت، آن را گاهی مترادف با عقل می‌داند و گاهی ابزاری شهودی برای فرایند استدلال‌های منطقی. در جستار حاضر بر آنیم تا به اهمیت مفهوم فطرت در اندیشه‌ی غزالی و تأثیرپذیری وی در این بحث، از ابن سینا توجه کنیم و نشان دهیم که غزالی، گاهی فطرت را در مباحث انسان‌شناسانه‌ی دینی مورد توجه قرار داده و گاهی در مباحث معرفت‌شناسانه و نیز در برخی از مبادی منطق. از این رو، غزالی و ابن سینا را در متن آثارشان مورد توجه قرار خواهیم داد، البته آثاری که در آنها از فطرت بیشتر سخن گفته اند، تا مقایسه‌ی دقیق‌تری میان آراء آن دو در خصوص فطرت داشته باشیم.
صفحات :
از صفحه 107 تا 125
بررسی و تحلیل هم‌سویی‌ دیدگاه‌های فلسفی و عرفانی حافظ با ابن‌سینا و سهروردی
نویسنده:
خدیجه حاجیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شعر حافظ در تاریخ مطالعات ادبی همواره محل توجه و موضوع تأمل بوده است. بیشتر تحقیقات حافظ‏پژوهی، کم‌وبیش پرتویی بر جهان شعر وی افکنده‌ و سویی از اندیشۀ وی را روشن‌ کرده‌اند. توجه به جنبۀ فلسفی و کلامی شعرش همواره یکی از موضوعات چالش‌انگیز بوده است. در این پژوهش، صرف‌نظر از جست‌وجوی نیت حافظ، در پی خوانشی فلسفی‌حکمی از شعرش هستیم؛ بنابراین، بیش از هر چیز، با متن روبه‌رو هستیم و سعی شده است در حدود دلالت‌های متنی اندیشۀ وی از منظری فلسفی یا حکمی بررسی و با آراء دو فیلسوف بزرگ ابن‏سینا در مقام فیلسوفی مشائی و سهروردی در جایگاه فیلسوفی اشراقی مقایسه شود. این خوانش به‌دلیل برخی ویژگی‌های خاص شعر حافظ از جمله وجود ایهام که امکان خوانش‏های متعدد را فراهم می‏کند و دیگر ظرفیت تأویل‌پذیری بسیار، ممکن می‏گردد. نتایج تحقیق نشان می‏دهد از دریچۀ اندیشۀ سهروردی به اشعار حافظ نگریستن، وی را متفکری می‌نمایاند که به عقل پشت پا می‌زند و نگاهی وحدت‌گرایانه به هستی دارد و با نگریستن از دریچۀ تفکر عرفانی، حکمی به آراء ابن‌سینا، برخی ویژگی‏های مشترک به‌ویژه در زمینۀ‏های وجود و فرشته‏شناسی، طعنه زدن به صوفی، زهد، ریا(زهد ریایی) و تأکید بر زندگی رندانه، اندیشۀ حافظ با تفکر ابن‌سینا مطابقت دارد. ابن‌سینا به مدد ابتکار خویش مبنایی عقلانی و وجودشناختی برای اشراق عقل فراهم ‌آورد؛ ویژگی‌ای که هر اندیشۀ عرفانی واجد آن است. از چنین دیدگاهی، بی‌تردید اندیشۀ اشراقی وی است که زمینه را برای فلسفۀ اشراقی سهروردی، که حافظ از آن بهره جسته است، فراهم می‌کند.
صفحات :
از صفحه 55 تا 86
نقد دیدگاه معاصرین در حل شبهه تعارض میان «مشهوری» بودن و «عقلی» بودن گزاره‌های اخلاقی در نگاه ابن سینا
نویسنده:
علی علم الهدا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسئله مشهوری بودن گزاره‌های اخلاقی در نگاه شیخ با عقلی دانستن آنها از سوی وی دارای یک نوع تعارضی می­باشد که به دنبال آن نقدهایی به مبانی اخلاقی ابن­سینا از سوی منتقدان مطرح شده است. نگاه عمده در معاصرین جهت ارائه برون رفت از این تعارض به این گونه است که مشهوری بودن گزاره‌های اخلاقی ناظر به ساحت منطقی این قضایا است و عقلی بودن قضایای مزبور مربوط به ساحت معرفت‌شناختی و فلسفی احکام اخلاقی می‌باشد. این مقاله نشان داده است که از طرفی تفکیک میان ساحت منطقی و فلسفی در قضایای اخلاقی به تنهایی نمی‌تواند ثابت نماید هیچ پیوند منطقی میان این دو برقرار نیست. از طرفی دیگر می­توان نشان داد: ساحت وجود‌شناختی و معرفت‌شناختی در گزاره‌های اخلاقی(علیرغم تمایز و استقلال)کاملاً مرتبط با یکدیگر هستند و همین امر می‌تواند نشانه‌ای برای ارتباط ارگانیک ساحت منطقی و ساحت معرفت‌شناختی در این گزاره‌ها تلقی شود (برخلاف آنچه معاصران برآن تأکید دارند). همچنین با توجه به تعریف و شاخصه‌هایی که تفکر سینوی برای گزاره های اخلاقی به عنوان قضایای مشهور خاص حقیقی مطلق بر می‌شمارد، قطعاً این گزاره‌ها نمی‌توانند عقلی محسوب شوند و لذا مشهوری بودن و عقلی بودن در نگاه اخلاقی ابن­سینا در تعارض آشکار با یکدیگر قرار دارند.
صفحات :
از صفحه 213 تا 230
تلقی ابن سینا از معنای سلبی صفات واجب تعالی در مقایسه با اریوگنا
نویسنده:
حسن عباسی حسین آبادی، مستانه کاکایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از نظر آریوگنا اسناد صفات به خداوند به معنایی که برای مخلوقات به کار می‌رود نادرست است، اما اسناد آنها به خداوند به معنایی فراتر از آنچه برای مخلوقات به کار می‌رود بدون اشکال است، زیرا خداوند از سویی علت مخلوقات است و صفات مخلوقات در نهایت از سوی خداوند است، و از سوی دیگر نسبت به آنها تعالی دارد. از آنجا که آریوگنا صفات را توأمان از خداوند سلب و اثبات می‌کند می‌توان نظریۀ او را نظریۀ سلبی‌ـ‌ایجابی دانست که سلب صفات در آن به دلیل برتری خداوند نسبت به مخلوقات است. نظریۀ ابن‌سینا نیز دربارۀ صفات خداوند نظریۀ سلبی‌ـ‌ایجابی است. البته نگاه ابن‌سینا به سلب و ایجاب صفات متفاوت است. او معتقد است که خداوند واجد صفت وجود وجوب است و بقیه صفات خداوند به سلب یا اضافه باز می‌گردد. از نظر ابن‌سینا سلبی یا ایجابی بودن ظاهری صفات مهم نیست و تحلیل نشان می‌دهد که یک صفت سلبی ظاهری می‌تواند در واقع ایجابی باشد یا بالعکس. این تحقیق نشان می‌دهد که دیدگاه آریوگنا تعارضی با بیان‌ناپذیری خداوند ندارد، اما دیدگاه ابن‌سینا در تعارض با این مسئله است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 129
الصراع المذهبي، وليس الدين، وراء "تهافت الفلاسفة".. الضربة القاضية الكاذبة
نویسنده:
محمد عابد الجابري
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
الانطولوجیا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مناقشات نظری ابن سینا و گیدنز پیرامون الگوی خانواده
نوع منبع :
نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مولفه ­های الگوی خانواده مطلوب و کیفیت افزایش کارآمدی این نهاد مهم در جامعه پرسشی بنیادین بوده که هم در حکمت عملی یونانی و اسلامی بدان پرداخته شده و هم در جامعه ­شناسی امروز از آن سخن گفته می­شود. ابن­سینا یکی از فلاسفه اسلامی مهم و تاثیرگذار است که به صورت مبسوط به مباحث مربوط به خانواده و تدبیر منزل پرداخته است. از سوی دیگر آنتونی گیدنز نیز یکی از جامعه ­شناسان معاصر است که به صورت مشخص و مدون درباره الگوی مطلوب خانواده نظریه ­پردازی کرده است. لذا رسالت و هدف تحقیق حاضر مقایسه دیدگاه ­های این دو متفکر پیرامون الگوی مطلوب خانواده و ایضاح نقاط اختلاف این دو هم در ساحت مبانی و هم در ساحت مولفه­ های الگو است. روش انجام این پژوهش به صورت مطالعه اسنادی و تحلیلی می­باشد. پژوهش حاضر الگوی خانواده را در سه محور ساختار و نوع خانواده، کارکردهای خانواده و روابط نقشی در نگاه ابن­سینا تبیین نموده و سپس به مناقشات گیدنز در نسبت با این الگو با استفاده از نظریه خانواده دموکراتیک و رابطه ناب وی پرداخته است. الگوهای ازدواج و طلاق، ساخت قدرت در خانواده، روابط جنسیتی نقش و منطق فرزندآوری از جمله مناقشات مهم ابن­سینا و گیدنز پیرامون الگوی خانواده به شمار می­روند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 26
بررسی تعداد عناصر بسیط در حکمت مشاء و حکمت اشراقی سهروردی
نوع منبع :
نمایه مقاله
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریة غالب در مورد تعداد عناصر بسیط اولیه در طبیعیات قدیم، متعلق به مشائیان است که تعداد آنها را چهار عدد دانسته‌اند. ایشان سه دلیل در اثبات نظریة خود بیان کرده‌اند که عبارتند از: 1) استدلال از طریق جایگاه طبیعی اجسام و میل طبیعی آنها بر اساس کیفیت‌های سنگینی و سبکی؛ 2) استدلال از طریق کیفیت‌های ملموس اصلیِ مشترک میان اجسام (گرمی، سردی، خشکی و تری)؛ 3) استدلال از طریق ترکیب و تحلیل. ایشان سپس مصادیق عناصر اربعه (خاک، آب، هوا و آتش) را به نحو استقرایی تعیین کرده‌اند. ابوریحان بیرونی و سهروردی با این نظریه مخالفت کرده و آتش را عنصر مستقلی به شمار نیاورده‌اند و آن را همان هوای داغ دانسته‌اند. سهروردی سپس با تغییر ملاک تقسیم‌بندی اجسام بسیط اولیه، آنها را بر اساس کیفیت‌های مبصر و میزان عبور نور از آنها دسته‌بندی کرده و تعداد عناصر را سه عدد (حاجز، مقتصد و لطیف) دانسته است. در این مقاله دلایل مشائیان و اشکالات سهروردی در مورد عناصر اربعه مورد نقد و بررسی قرارگرفته و نشان داده شده است که دلیل مخالفت سهروردی با عنصر دانستن آتش در طبیعیات و تغییر ملاک تقسیم‌بندی عناصر بسیط اولیه توسط وی، از نظام خاص الهیاتی وی ناشی شده است و او در نهایت، نظام طبیعیاتی کامل و مستقلی بر اساس نظریات خود بنا نکرده است.
صفحات :
از صفحه 49 تا 76
  • تعداد رکورد ها : 2894