جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند متعال نظر به رحمت و حکمت خود، انسان را آفرید و در مسیر تکامل و رشد قرار داد. آن گونه که خود فرموده است انسان را آفرید تا معبود بی همتا را عبادت کند و از این راه به تعبد برسد، به درجه انسان کامل برسد و سعادتمند شود. مهم ترین عوامل رسیدن به تکامل و فلاح، ایمان و عمل صالح است که لازم و ملزوم یکدیگرند و از هم جدانشدنی، گرایش به ایمان همراه با عمل در زندگی دنیا و آخرت نتایج مثبت فردی و اجتماعی دربر خواهد داشت.در این تحقیق بر روی جنبه های اجتماعی آن با نگاهی به زندگی وسیره امام علی (ع) که از کتاب شریف نهج البلاغه برداشت شده است تکیه بیشتری گردیده به ویژه که آثار عمل به دستورات دینی و یا کناره گیری از این دستورات و یا فراهم نبودن شرایط جهت پیاده شدن این دستورات را از میان صفحات کتاب نهج البلاغه در دوران های متفاوت زندگی امام و جامعه زمان ایشان می توان یافت و شرایط به ثمر نشستن اعمال و عوامل مخرب در این راه را شناخت و با این شناخت جامعه بهتر و سعادتمند داشت.

فتنه های داخلی و مشکلاتی که فراروی حکومت نوبنیاد امام علی (ع) پدید آمد، ضرورت تشکیل سپاهی کارآمد را دو چندان می کرد. هرچند این سپاه می توانست به مثابهابزاری برای کنترل اوضاع و دفع فتنه ها عمل نماید اما بافت قبیله ای آن از استعداد تعارض و تنش های درونی برخوردار بود. پرسشی که این پژوهش حول محور آن سامان‌یافته این است که بافت قبیله‌ای سپاه امام چه نقشی در کامیابی‌ها و ناکامی‌های ایشان داشت و امام از چه منطقی برای کارآمدی بیشتر این بافت ناهمگون پیروی می‌کرد؟ مدعای این پژوهش که مبتنی بر روش توصیفی – تحلیلی و متکی به داده‌های مندرج در منابع تاریخی است، حکایت از آن دارد که امام می‌کوشید با تکیه‌بر عنصر (ایمان) و (جهاد فی سبیل الله) میان سپاه ناهمگون خود نوعی وحدت ایدئولوژیک پدید آورد و آنان را برای مقابله با دشمن مهیا سازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سپاه او نیز به همان میزان که از راهبرد امام متابعت می‌کرد، از قدرت فتح میدان برخوردار بود و به همان میزان که از راهبرد ایشان تخطی می‌نمود، میدان را به حریف واگذار می‌کرد.

این پژوهش با عنوان نقش صبر و اهمیت سازنده‌ی آن در زندگی فردی و اجتماعی انسان از دیدگاه امام علی(ع) با تکیه بر نهج البلاغه به نگارش درآمده است. در تعریف کلی از صبر می‌توان گفت: صبر به‌ معنی وادار نمودن نفس به انجام آنچه که اقتضای عقل و شرع است و باز داشتن از آنچه که این دو نهی می‌کنند. با توجه به کاربردهای وسیع صبر، بیشتر افعال اخلاقی به لحاظی، تحت عنوان صبر قرار می‌گیرند. سوال‌های ویژه‌ی این پژوهش عبارتند از: امیرالمومنین(ع) چگونه صبر را به عنوان یک راهکار برون‌رفت و نجات بخش معرفی می‌کند؟ نقش صبر در دست‌یابی به اهداف زندگی چیست؟ میان صبر و خودشناسی چه ارتباطی وجود دارد؟ فرضیه‌ها، امیرالمومنین(ع) صبر را به عنوان یکی از صفات مومنان یاد می‌کند. یکی از کارکردهای صبر، تسریع حرکت آدمی در رسیدن به آمال و اهدافش، به دلیل از بین بردن موانع است. برخورد انسان در مواجهه با مسایل و مشکلات منجر به کشف قدرت پنهان و ظرفیت بالای(استعداد) خود می‌شود. بنابراین، انجام این پژوهش ضروری‌ می-نماید. نتایج به‌دست آمده؛ یکی این‌که انسان هرچه ایمانش بیشتر باشد، در مقابل بلایا و مصائب صبورتر است و بالعکس. تخلق به هر یک از اخلاقیات ایمانی نیازمند صبر است، رابطه‌ی صبر و ایمان یک رابطه‌ی دو سویه است. دیگر این‌که صبر در مصائب و بلایا سبب کشف قدرت درونی در انسان می‌شود، سنت زندگی در دنیا همراه مصیبت و گرفتاری‌ست، تا انسان خودش را بشناسد. هرکس که گرفتار بلایی نشود، چهره‌ی واقعی‌اش شناخته نمی-شود، حتی برای خودش، البته‌ بلایا برای مومن مظهر لطف خداست.روش این تحقیق به صورت کتابخانه‌ای و گردآوری اطلاعات و سازماندهی و تحلیل و تدوین مطالب می‌باشد و در این راستا از هر ابزاری که ما را در رساندن به هدف یاری می-کرد، کمک گرفتیم.

اکثریت سالاری به حکومت کردن اکثریت مردم اطلاق می گردد، حال این اکثریت بخواهند حکومت انتخاب کنند و یا هرچیز دیگر. با بررسی در قرآن کریم و سیره امام علی (ع) در یافتیم اکثریت در حوزه های مختلف منقسم است. گاهی خداوند به اوصاف اکثریت می پردازد، گاهی آن را در سیاست و حکومت بررسی می کند. وگاهی هم در احکام و شریعت رأی اکثریت، مورد بررسی قرار می گیرد، سیره امام علی (ع) هم به همین منوال است. با بررسی در این دو منبع گرانبها در یافتیم رأی اکثریت در حوزه معرفت و اخلاق و در تعیین حاکم به عنوان اجماع اعتبار ندارد. اما در دو حوزه احکام و شریعت و سیاست و حکومت، رأی اکثریت اعتبار دارد. در این پایان نامه با واژه هایی از قبیل بیعت، شوری، تعاون، اجماع، عرف نیز روبرو گشتیم که هر کدام در حوزه های مربوط به خودش بررسی شده اند.

چکیدهطبق شواهد تاریخی و روایی و عقلی، امام علی(ع) که تحت تعالیم وحیانی پیامبر اکرم(ص) رشدیافته بود، در حفظ و کتابت قرآن اهتمام ویژه داشته و سر آمد حافظان، قاریان و کاتبان قرآن گشتهبود. آن حضرت(ع) نخستین جامع قرآن در عهد پیامبر(ص) می باشد و قرآنی که با اشراف ایشانجمع آوری شد، هیچ نقصی نداشته و از نظر اطلاعات تفسیری و تأویلی و شأن نزول ها فراگیربوده است.با آن که روایاتی از طریق فریقین مسأله جمع آوری قرآن توسط حضرت علی(ع) را پس از رحلتپیامبر(ص) تأیید می کند، ولی این روایات به فرض صحت، می تواند نشانگر این مطلب باشد کهآن مصحف در واقع افزون بر نص? قرآن، یک دوره تفسیر مبسوط بوده، که با املای پیامبر(ص) وخط علی بن ابی طالب(ع) نوشته شده بود. روشن است که تألیف نشدن چنین مصحفی در حیاتپیامبر(ص)، دلیل بر تألیف نشدن مصاحفی که دربردارنده هم? نص قرآن باشد، نیست و مقصودرسول اکرم(ص) در سفارش به جمع قرآن، تهی? نسخه ای کامل از کتاب خدا به همراه تفسیر ومعارف وحیانی- تبیینی می باشد.این نوشتار ضمن بررسی و اثبات جمع قرآن در زمان پیامبر(ص) و تبیین جایگاه ویژه امامعلی(ع) در آن، به این موضوع اشاره دارد که جمع ابوبکر با هدف فضیلت سازی برای خلفا و درجهت تجرید قرآن موجود از نکات تفسیری بوده و بازتابی اجتماعی و عمومی نداشته است. جمععثمان نیز فقط توحید مصاحف بوده که با نظارت و تأیید امام علی(ع) انجام گرفته است و امام(ع)با تأیید قرآن موجود و صحه گذاشتن بر آن، راه را بر هرگونه تحریف و تغییری در قرآن بست.کلید واژه: امام علی(ع)، جمع قرآن، مصحف علی(ع)، تدوین قرآن

بزرگی شخصیت و ارجمندی سخنان حضرت علی (علیه السلام)در دنیای اسلام نمای زیبایی دارد وهر چه زمان می گذرد واسلام شناسی رونق می یابد ،این عظمت جلوه هایی نوین از خود نشان می دهد .در کنار آن وجود حضرت زهرا (علیها السلام)و فرموده های نغزشان وبه ویژه خطبه ها،پیوستگی آن حضرت را به اقیانوس نبوت و رسالت می نمایاند . گر چه این حقیقت در گذشته آن چنان که باید شناخته نشده ،در این پژوهش سعی بر آنست که اگر نمی توان به تمام ابعاد وفرموده های آن دو بزرگوار پرداخت ،به بخشی از آن ها در حد وسع وتوان روی آورده وآن ها را تطبیق ومقایسه نمود که شامل موارد زیر است .توصیف وتحلیل عصر جاهلیّت و مشابهت آن با زمانپس از رحلت نبی اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم» واعلام خطر از سوی معصومین بزرگوار (علیهما السلام) ،شخصیّت ومقام والای پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلّم)در بیانات امام علی وحضرت فاطمه زهرا (علیهما السلام) که خود بهترین منبع برای شناخت نبی اکرم(صلی الله علیه وآله ) می باشد.ولایت وامامت از نگاه امام علی و فاطمه زهرا (علیهما السلام)، فدک ورخداد های مرتبط با آن ، فلسفه ی احکام و دستورات الهی.

با توجه به اهمیت مسئله حقوق متقابل رهبر و ملتوتبیین الگوی نظام مند حقوق الهی در باب ملت و رهبری، در دیدگاه امام علی (ع) و تمایز آن با فرهنگ متداول جهان کهن و امروز، و به منظور ارایه راه کارهای نظری برای جامعه در این زمینه،موضوع" بررسی حقوق ملت و رهبری در نهج البلاغه" عنوان پایان نامه انتخاب گردید ، که در آن تلاش شده است انواع حقوق متقابل میان رهبر و ملت از دیدگاه امام علی (ع) واکاوی و تبیین شود. در این پژوهش با محور قرار دادن خطبه ها و نامه ها و برخی از کلمات قصار آن بزرگوار در زمینه ی حقوق متقابل، ویژه گی های رهبر شایسته و ملت فرمانبر نیز شرح داده شد. مباحثی که پیش از هر چیز دغدغه این این تحقیق است، مبانی وخط ومشی های حکومتی آن امام همام، در محورهایی چون عدالت، فرهنگ سازی، مشروعیت سازی، توزیع قدرت، نظم و امنیت اجتماعی و اقتصادی، است که در سایه یک رهبری حکیمانه و ملتی فرمانبر و مطیع قابل تحقق می باشد. نظامی اجتماعی عادلانه ای که نهج البلاغه ترسیم می کند، معمولا مردم در آن جایگاه ونقش محوری دارند؛ چه همه رسالات آسمانی، پیامبران بزرگ، کتاب های آسمانی، مصلحان نیز برای ارشاد و رشد انسان ها است وبدون شک هدایت وارشاد جز با خودمختاری انسان ها و حفظ آزادی آنها در تصمیم گیری و تعیین سرنوشت و ابراز محبت و اطاعت برای رهبران دینی خود ممکن نسیت. این پژوهش در حیطه های نظری وعملی به بررسی حقوق متقابل امت ورهبر از دیدگاه امام علی (ع) می پردازد، مقوله حق مداری و حق محوری، فلسفه رهبری از دیدگاه امام علی (ع) ضرورت امامت و رهبری ویژگی های رهبر از دیدگاه دانشمندان، مدیریت و امام علی (ع) از ویژگی های مهم این پژوهش می باشد. امام علی (ع) در خطبه هایی متعدد از جمله خطبه 216 هنگام بازگشت از منطقه صفین و در وصیت مشهور به مالک اشتر و هشدار به عثمان بن حنیف وطایفوحقوق متقابل رهب و امت را تبیین نموده است شکی نیست که مردم هرگز روی صلاح و شایستگی نخواهند دید مگر حکومتشان صالح باشد و حکومتها هرگز به صلاح نخواهند آمد مگر توده ملت استوار و با استقامت شوند از اینجا معلوم می شود که تنها اینکه خلیفه و زمامدار بیدار و عادل و خیرخواه و طالب رضای خدا باشد، قادر بر حل مشکلات باشد کافی نیست، عامه مردم هم باید هوشیار و آشنا به حقوق و وظایف خود باشند، باید از هوشیاری و میل به عدالت بهره مند باشند، باید آنها هم خواستار حق و عدالت بوده باشند. خود امیرالمومنین سلام الله علیه در یکی از نامه ها به یکی از عمال خود می نویسد: حقی که مردم بر والی دارند این است که نعمتها اخلاق او را تغییر ندهد و به طول زمان زمامداری مغرور نگردد، بین خود و مردم فاصله ایجاد نکند، به مردم نزدیک باشد