جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محدث . فقیه اصولی و متکلم و مشرب او در علم کلام مشخص نیست. بسیار تحت تاثیر شخصیت علمی پدر خود بود .

فقیه محدث ، مولف در زمینه اصول و فروع دین کتابی در رد قدریه دارد. کثیر التالیف است بسیاری از کتاب رو ردیه است از جمله ردودی بر شافعی و طحاوی و ردی بر قائلین به قدر.

محدث و متکلم . از قضات نیشابور بوده است. ذکر او در کتاب الذهبی رفته است.

او را اولین قائل به خلق قرآن می دانند. او به اضافه معبد الجهنی و غیلان دمشقی یکی از سه تن از قدماء قدریه است که در زمان متاخرین از صحابه ظهور کردند و در مساله قدر و استطاعت به مخالفت بر خاستند . مخالفین او افکارش را کفر و ناشی از اقتدا به کفار قریش می دانستند.او دایی مروان آخرین خلیفه اموی بود و مروان قول به خلق قرآن و قدری گری را از او فرا گرفت و برای همین مساله ابن درهم را متهم می کنند که مروان را در زمره زندیقان داخل کرد. شریف مرتضی نقل می کند که او خاک و آب را در ظرفی ریخت و سپس در آن کرم ها و حشراتی پدید آمد و او گفت من خالق آنها هستم . هنگامی که این سخن به امام صادق (ع) فرمود که به او بگویید اگر او خالق آنهاست چه تعداد از آنها مذکر و چه تعداد مونث است و وزن هر کدام چقدر است و سپس از او بخواهید آنها را به شکل دیگری تغییر دهد و درهم در از پاسخ این درخواست ها درماند. او قائل به تعطیل صفات الهی معطوف به خارج از ذات مانند رؤیت و کلام و استواء بود و از این رو مخالفین او به وی و پیروانش لقب معطله و نفی کنندگان صفات می دادند. همچنین قائل به این بود که خداوند بذاته در همه مکان هاست و همچنین چنان که گفته شد اولین قائل به خلق قران بود.برخی نقل میکنند که ریشه این ادعای او به برخی عقاید یهودیان در خلق تورات می رسد که البته سندی بر این مدعا در دست نیست.

محدث فقیه و متکلم. نزد محمد بن ادریس فقه را فرا گرفت و از ملازمان او بود. لقب شافعی ظاهرا از روی تقیه بوده است چرا که بعدتر وی به اعتزال متمایل شد و از شافعی جدا شد.

متکلم . پدر او از اعیان رجال دولت اموی در اندلس بوده است. چیزی از مواضع کلامی او به ما نرسیده است. جز ذکر برخی نامه نگاری های او با قاضی منذر بن سعید البلّوطی در مسائل کلامی رفته است. وی خداوند را به عاقل وصف می کرده است.

محدث و متکلم شیعه. از اصحاب امام رضا (ع) و از شاگردان یونس بن عبدالرحمن.

محدث و متکلم معتزلی از معاصران ابوعلی جبّائی. کتب بسیاری دارد که شماری از آنها رد رد ابن راوندی است.

فقیه داری صبغه کلامی. داری قدرت بسیاری در مناظره بوده است. از او نقل است که با مردم با نصف عقلم سخن می گویم و هنگامی که دو خصم بر من هجوم آورند کل عقلم را جمع میکنم. روزی از قدریه پرسید : ظلم در میان شما چیست؟ گفتند اینکه انسان چیزی را که از برای او نیست اخذ کند و او پاسخ داد : خداوند عزوجل همه چیز است. با غیلان دمشقی نیز مناظراتی داشته است.