جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حاشيه اي است مختصر بر لفظ «‌فياض» و مقصود مؤلف از آن، كه سيد مير شريف جرجاني (816) آنرا د رحاشيه اش بر «‌لوامع الاسرار في شرح مطالع الأنوار» آورده است. کلمه فياض درمقدمه کتاب لوامع الاسرار في شرح مطالع الانوار مورد توجه فضلا واقع شده و براي شرح مراد مولف توضيحاتي نوشته شده که فياضيه ناميد شده اند شرحي است بر لفظ «فياض» كه د رابتداي شرح مطالع «لوامع الأسرار» قطب الدين رازي آمده و شروح بسياري بر آن نوشته اند اين حاشيه متعلق است به اول خطبه لوامع و حاشيه سيد بر آن. حاج خليفه ميگويد « قاضي زاده رومي و شرف الدين حسن شاه رساله فياض دارند » . حسن شاه خود نيز بر اين رساله حاشيه دارد. (عبدالحسين حائري) شرحي است بر حاشية‌خطبة لوامع الاسرار، شارح در اين شرح حاشيه مير سيد شريف جرجاني بر خطبه لوامع الاسرار را به گونه اي مستقل از متن شرح نموده است. (محمود مرعشي) آغاز كتاب: بسمله، قوله الفياض الوهاب اه، يشير الي انه شبّه اولاً هبته تعالي بفيضان الماء‌ ثم استعير لها الفيضان ثم اشتق منه الفياض فيكون الاستعارة انجام كتاب: بل هو صادر ابتداءً عما هو صادر عنه و الفرق بين هذا غاية التحقيق في هذا المقام و نهاية التدقيق في حل المرام و الله الهادي [نمازي خوي 1/355؛ مركز احياء‌ميراث اسلامي 3/164؛ ذريعه 6/133 شماره 715؛ ]

اين رساله جامعي است وجيز در تحقيق مسئله جبر و اختيار كه اختلافي بين عدليه و اشاعره است - رساله بدين نمط ترسيم شده كه پس از تحرير محل نزاع 17 برهان عقلي و 18 دليل از آيات بر اثبات مذهب عدليه نگاشته سپس ادله جبريون را ذكر و رد نموده - يكي از علماء اهل سنت هند رساله اي بر رد اين رساله نبشته و قاضي نورالله شوشتري كتاب النور الانور في مسئلة القضاء و القدر را در دفع اشكالات و رد آن و تاييد اين رساله نگاشته است. (مهدي ولايي) آن را بخواهش سلطان خدابنده نگاشته است. رساله جامعي است درخصوص مسئله جبر و اختيار که مورد اختلاف عدليه و اشاعره مي باشد و حضرت علامه 17 دليل عقلي و 18 برهان نقلي ازآيات قرآن کريم بر اثبات نظريه شيعه اماميه در اين باب آورده و پس از آن به ذکر ادله جبريون پرداخته و يک يک آنها را رد نموده است. اين كتاب چاپ شده است. (فاضل) نام كتاب «استقصاء البحث و النظر» نيز آمده است. وي آن را براي اولجايتو خدابنده مغولي (جلوس 703مرگ716) به هنگامي نگاشت كه مغولان تشيع را بر تسنن ترجيح دادند. ليكن سابقه ذهني جبرگرائي تسنن در ايشان مانع آن مي شد. پس علامه اين كتاب را در حل اين معضل الجايتو ساخت. و چون يك هندي سني بر اين كتاب جوابي نگاشت قاضي نور الله شوشتري (956-1019) پاسخي در رد آن هندي نگاشت و آن را «النور الأنوار و النور الأزهر» ناميد. يكسال پس از تأليف اين كتاب قاضي را زير شلاق خاردار كشتند (ذريعه ج2ص31ش122 و ج24ش1952) اين كتاب در نجف 1354همراه با «انقاذ البشر من الجبر و القدر» چاپ شده است (ذريعه ج2ش1612) (علينقي منزوي) از علامه حلي است كه بنام سلطان محمد خدابنده نوشته و در آن از قضا و قدر بروش شيعي گفتگو نموده و اشعريان و معتزليان را رد كرده است (ذريعه 2/32). نام اين رساله در ديباچه چنين آمده و در خلاصه (ص25) از آن به «استقصا النظر في القضاء القدر» ياد شده است اين رساله با انقاذ البشر من الجبر و القدر سيد مرتضي در نجف بسال 1354 بچاپ رسيد. (دانش پژوه) رساله اي استدلالي است در نفي جبر و تفويض. مؤلف در اين رساله استدلالات عقلي و نقلي اين مسئله را به درخواست سلطان محمد الجايتو خدابنده طرح کرده است. قد ألفه للشاه خدابنده لما سأله بيان الأدلة الدالة علي أن للعبد اختياراً في أفعاله و أنه غير مجبور عليها (خادمي، محمد علي) آغاز كتاب: بسمله. الحمدلله الحكيم الغفار القديم القهار العظيم الستار ... اما بعد فانه لما كان السلطان ... او لجا يتوخدا بنده محمد مالك وجه الارض ... سألني بنظر الادلة الدالة ان للعبد اختيار في افعاله و انه غيره مجبور عليها ... انجام كتاب: و الفرق بين الصورتين ثابت. و لتكن هذا آخر ما نورده في هذا الكتاب و الله الموفق للصواب، و اليه المرجع و المآب. و الحمدلله ... [فهرست مجلسي 12/16و13/149و14/224و41938 و 11/250؛ الذريعة 2/31 و 32؛ فهرست مرعشي 7/362 و 27/216 و 29/458؛ التراث العربي 1/207؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 3/1268؛ الهيات مشهد 2/86؛ فهرست آستان قدس 4/15 و 1/206؛ كتابخانه ملي 11/19و 16/185و 13/270 و 18/204؛ ف عربي مشار ص 49؛ عكسي مركز احياء ميراث 5/122 و 1/266؛ مجلس شورا 2/410 و 12/16 و 13/149و 11/250 و 14/225 و 14/237 و 15/306 و 38/419و2/4322و13/4954 و 28/76؛ عكسي مرعشي 2/400؛ ادبيات تهران 1/27؛ دانشكده حقوق تهران 244؛ مكتبه العلامة الحلي، سيد عبدالعزيز طباطبائي ص 49؛ فيلم دانشگاه 1/671 و 1/776؛ دانشگاه تهران 8/714 و 16/137 و 16/498؛ مرعشي 34/692 و7/274؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 2/233؛ اهدائي به آستان قدس ص 280؛ نشريه 5/647؛ نسخه پژوهي 3/74؛ تراثنا س6ش/3 112؛ كشف الحجب 24و44؛ هدية العارفين 1/284؛ مشار عربي 49؛ رايانه آستان قدس] شرح و حواشي: النور الانور و النور الازهر في تنوير خفايا رسالة القضاء و القدر شوشتري، نورالله بن شرف الدين (956-1019) اجالة الفكر في فضاء القضاء و القدر فاضل هندي، محمد بن حسن (1062-1137)

تعليقي است براوائل کتاب صافي که دراعتقادات اماميه است ومؤلف بنا بر قول خودش درايام تعطيلات براي توضيح مشکلات وکشف معضلات کتاب آن را نگاشته است.

رساله مختصر تحقيقي است در بيان جايگاه تقيه و نظرات علماي مذهب اماميه و اهل سنت در اين مورد. [رايانه آستان قدس]

ردي است بر جماعتي از متفلسفه و جدليين كه فرقي بين نفس موحد صادق و نفس مرتد خبيث قائل نشده اند و حال آنكه منكرين توحيد باري و امام هادي از نفوس قسم دوم مي باشند. سپس مطالبي فلسفه گونه درباره عقل و نفس و جوهر و طبايع ايراد كرده است. (سيد جعفر و صادق حسيني اشكوري) [ عكسي مركز احياء4/413]

رساله كوتاهي است در رديه اي بر عقايد شيخ احمد كابلي سرهندي از سران طريقت تقشبنديه كه در رواج اسلام در سرزمين هند بسيار تلاش كرده اند. (مسعودي، اكرم) [خطي فارسي 143]

شرحي است بر مطالع الانوار تأليف سراج الدين ابو الثناء محمود بن ابي بکر ارموي (594-682) که گويا شمس الدين ابوالثناء محمود بن عبدالرحمن اصفهاني درگذشته 749 بنام نظام الدين جلال الاسلام محيي السنة ساخته است (ص ع: اصفهاني). (دانشگا ش 3578 و 6831، چلبي بروکلمن ذيل 1: 5/849). شارح فاضل در شرح اين كتاب، همان شيوه را به كار برده كه در شرح تجريد الاعتقاد موسوم به تشييدالقواعد، انجام داده است. اوبخشي از متن را كه قصد شرح دارد، به صورت كامل و با مركب قرمز آورده سپس به شرح گسترده آن پرداخته است. سبكي عسقلاني، سيوطي، طاش كوپري زاده و چلبي شرح مطالع از اصفهاني ياد كرده اند اما در اين مدارك نامي خاص براي اين شرح ياد نشده. حاج خليفه پس از اين كه از شرح اصفهاني و از حاشيه محمد شاه بن يوسف فناري (م-929) بر آن سخن گفته، از شرحي ديگر بر مطالع ياد ميكند كه تنوير المطالع نام دارد و از مؤلف آن سخن نميگويد. برو كلمان نيز شرح اصفهاني و تنوير المطالع را جدا ياد كرده و دومين را مجهل المولف ميپندارد اماجاي شك نيست كه تنوير المطالع - كه صدر آن در كشف الظنون نقل شده - همان شرح اصفهاني است زيرا علاوه بر اين كه در حاشيه داود - بر حاشيه گرگاني عبارتي از شرح اصفهاني نقل شده كه پيداست از همين كتاب تنوير المطالع است، بهترين گواه نسخه شماره 3873 (جاي سخن) است كه در زندگي اصفهاني نوشته شده و بر پشت نخستين برگ آن با خط كهن چنين آمده «‌ كتاب شرح مطالع الانوار من مصنفات المولي الامام المحقق شمس اعملة والدين المشهور بالاصفهاني دامت بركاته » نويسنده اين شرح در آنجا كه مؤلف (ارموي) از زين الدين كشي ياد كرده و از كتاب حدائق او مطالبي نقل ميكند. (عبدالحسين حائري) متن از سراج الدين ابو الثنا محمد بن ابي بكر ارموي در گذشته 689 است، جز تنوير المطالع و تبصير المطالع دواني است كه حاشيه ايست بر همين مطالع الانوار ارموي. (محمد تقي دانش پژوه) المطالع لسراج الدين بن أبي بكر الأرموي المتوفي سنة 982هـ و يصفه صاحب الكشف بأنه كتاب اعتني بدراسته الفضلا، و يشتمل أربعة أقسام في الأمور العامة في الجواهر، في الأعراض، في العلم الإلهي، و قد صنف حوله كثيرون، منها كتابنا هذا، مبتور من أوله [کتابخانه ملک 1/131؛ مرعشي و 32/610و30/474؛ فهرست كتابخانه مجلس شوراي ملي 4/1906/10 و 10/1906؛ كشف الظنون 2/1717؛ سبكي طبقات الشافعيه 294: 6 مفتاح السعاده 299: 1 و 179: 2 الدر الكامنه 100: 5 بغية الوعاه سيوطي (چاپ جديد 200: ... ؛ دانشگاه تهران 12/2595 و 16/263 و 16/373؛ ش 3587 و 6831 دانشگاه؛ ملك 2462ص 131 فهرست عربي؛ ذيل بروكلمن 5/849؛ چلبي؛ مجلس 1/1906؛ سپه 3/521 ش 3033؛ دانشگاه 4558؛ نشريه 5/456 و 9/303]