جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
امام محمد غزالی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 216
علم و معرفت در نظر غزالى
نویسنده:
مجتبى زروانى، رضا طاهرى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
در اين مقاله، آراء و نظرات امام محمد غزالى در باب علم و معرفت بررسى مى شود. با اينكه دو مفهوم «علم» و «معرفت» از يكديگر متمايزند، با تسامح مترادف به كار برده شده اند تا چشم اندازى از ديدگاه غزالى در باب معرفت يقينى و حقيقت علم به دست آيد؛ همان گونه كه غزالى در برخى از كتب خود مانند «احياءالعلوم» و «ميزان العمل»، اين دو واژه را مترادف و ملازم هم به كار مى بندد و در برخى مواضع بين اين دو كلمه تميز قايل مى شود. در اين زمينه، به بررسى سير معرفت شناختى غزالى پرداخته مى شود. غزالى با نگرش صوفيانه، معارف قلبى و اقرار به ارزش و حدود برهان فلسفى، نفوذ ويژه اى در تصوف نهاد كه خود اسباب مؤثر در تفسير و معنى تازه اى از علم و معرفت بين مسلمانان گرديد. غزالى با تأمل در دو طريق عمده كسب معرفت و علم، يعنى طريق قلبى و عقلى، سعى در شناخت ارزش و مقاصد علوم نموده است. در نهايت، در تلقى غزالى، طريق قلب يگانه طريق مطمئن براى نيل به مقصد نهايى يعنى سعادت است كه مقصود تمام عارفان است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 57
مشخصات اثر
اراده انسان از دیدگاه غزالى و نقد آن با تکیه بر آثار صدرالمتألهین
نویسنده:
مرضیه محمدعلیزاده، رضا اکبریان
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
نگارنده، در این پژوهش بر آن است که نظریات غزالى و نقد آن را بر اساس آراى صدرالمتألهین بررسى و تبیین کند. در این پژوهش، این مطالب بیان شده است: غزالى تبیین درستى از اراده انسان نداشته و فقط به ظواهر مستندات روایى و قرآنى تمسّک جسته است؛ وى اراده انسان را منافى توحید خداوند و علم و قدرت الهى مى داند و فقط درصدد اثبات اراده الهى است؛ از این حیث حتى اگر براى انسان سهمى از اراده قائل شود از توحید در خالقیت سؤال مى شود؛ به همین سبب مسئله جبر مطرح مى شود. صدرالمتألهین، اراده انسان را یک عامل انسانى و یکى از شئون نفس مى داند؛ همچنین او انسان را درباره افعال درونى خود فاعل بالتجلّى مى داند و اثبات مى کند که اراده انسان هیچ گونه منافاتى با علم پیشین الهى و توحید افعالى ندارد. در فلسفه صدرالمتألهین ضرورت علّى و معلولى هرگز منافى اراده انسان نیست. او فاعلیت و مرید بودن انسان را مى پذیرد؛ در عین حال خداوند را فاعل قریب افعال او معرفى مى کند.
صفحات :
از صفحه 15 تا 26
مشخصات اثر
مواضع ناسازگاری مباحث علوم طبیعی و آموزه های دینی از دیدگاه غزالی: سببیت و نفس
نویسنده:
علیرضا اژدر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
از دیدگاه غزالی،مباحث علوم طبیعی در دو بحث عمده،با آموزه‌های دینی، ناسازگار است: 1.سببیت:لازمه‌ی پذیرش سببیت،اثر داشتن پدیده‌های طبیعی و رابطه‌ی علیت‌ بین آن‌ها است.غزالی این دیدگاه را ناسازگاز با عمومیت قدرت خداوند و معجزات‌ انبیاء می‌داند.وی حل مشکل را در پذیرش نظریه‌ی عادت اشاعره و نفی رابطه‌ی‌ علیت بین پدیده‌های طبیعی می‌داند. 2.نفس:مبحث نفس از مباحث مهم حکمت طبیعی است.غزالی از میان مباحث‌ نفس،بحث تجرد،سرمدیت و کیفیت بقاء نفس پس از مرگ را مورد توجه قرار داده است.وی دیدگاه فلاسفه را در این مورد،مخالف با معاد جمسانی می‌داند. در این نوشتار،نخست دیدگاه غزالی در مورد علم،عالمان و علوم فلاسفه مورد بررسی قرار گرفته،سپس به تشریح دیدگاه غزالی در مواضع ناسازگاری علوم طبیعی‌ با آموزه‌های دینی پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 129 تا 150
مشخصات اثر
زبان دین از دیدگاه غزالی
نویسنده:
محمد توکلی پور؛ امیر عباس علیزمانی؛ علیرضا پارسا؛ ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
زبان دین خواهان کشف و تببین ماهیت زبانی است که در الفاظ و گزاره‌های دینی به کار رفته است. این کشف به ما کمک می‌کند تا مراد اصلی یا فحوای حقیقی مضامین دینی را که در قالب زبان بشری بیان شده است دریابیم. غزالی، متأثر از نگرش‌های کلامی و یافته‌های عرفانی خود و با لحاظ مراتب مختلف ادراک مردمان، دیدگاه‌های متفاوتی را در این موضوع ابراز داشته است. از این رو، گاه اجتناب از تأویل را لازم می‌داند، گاه ضرورت عدول از معنای ظاهر را خاطرنشان می‌سازد و گاه با بحث از «روح معنا» که خود طراح آن است، بدون آن که معنای ظاهر انکار شود، گوهر حقیقی معنا را فارغ از ویژگی‌های مصادیق آن منظور می‌نماید. در عین حال، جریان اندیشۀ او در این باب به منزل اشتراک لفظی نیز ورود می‌کند و پایان سیر آن در معناشناسی اوصاف‌ الهی چنین است که حقیقتش نصیب فهم هیچ کس نخواهد شد و معانی آن در صید هیچ ادراکی درنخواهد آمد.
صفحات :
از صفحه 25 تا 46
مشخصات اثر
مقایسه ای میان برهان جهان شناختی غزالی و ویلیام کریگ
نویسنده:
زهرا شاهب
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
براهین جهان شناختی براهینی هستند که در آن ها با تأمل در جهان آفرینش و با تکیه بر نیاز موجودات متحرک و ممکن، به یک موجود کامل استناد می شود. یکی از اقسام این دسته از براهین، برهان جهان شناختی کلام است که در میان متکلمان اسلامی به برهان حدوث معروف است؛ و در آن از طریق حدوث زمانی عالم به اثبات وجود خالق پرداخته می شود. این برهان از براهین سنتی است که علی رغم نقدهایی که به آن شده است، در روزگار ما بازسازی شده است. رساله حاضر تقریر سنتی این برهان توسط غزالی را با تقریر بازسازی شده آن توسط کریگ مقایسه می کند و بیان می دارد که غزالی با این برهان در صدد اثبات وجود خداست در حالی که کریگ، معتقد است یافته های علمی احتمال وجود خدا را تقویت می کنند.
مشخصات اثر
همسویی نظریه‌ی کارکرد صحیح با موضع ضدشکاکانه غزالی در تکیه بر خداباوری
نویسنده:
علی‌ فتح طاهری، مسعود سیف، مهدی سلیمانی خورموجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
به نظر می‌رسد اتکایِ غزالی بر خداباوری، جهت خروج از شکاکیت، می‌تواند یکی از طرق محتمل در مواجهه با مسائلی باشد که به‌طور‌سنتی با ماهیت معرفت گره خورده‌اند. ما پس از بازنویسی موضع غزالی، درمجموع، دو گزینه را برای تفسیر موضع وی ارائه خواهیم داد. در همان ابتدای مقاله، گزینه اول رد می‌شود. برای دفاع از گزینه‌ی دوم، به‌طور‌مفصل به واکاوی وضع معرفتی خویش در قبال باور‌های ناظر به جهان خارج خواهیم پرداخت. این واکاوی نشان خواهد داد که برای رهایی از چنبره‌ی شکاکیت، معرفت‌شناسان همیشه ناگزیر بوده‌اند میان سه جفت‌ جریانِ متخاصم «ایدئالیسم، رئالیسم»، «درون‌گرایی، برون‌گرایی» و «وظیفه‌گرایی، اعتمادگرایی»، یکی از دو سوی جریان را بر دیگری ترجیح دهند. همچنین نمایان خواهد شد که چرا نوع خاصی از اعتمادگرایی (نظریه‌ی کارکرد صحیح) در قبال شکاک، از موضع امیدوارکننده‌تری برخوردار است. نکته‌ی تعیین‌کننده‌ی بحث آنجایی است که درمی‌یابیم تنها در زمینه‌ای خداباورانه می‌توان به‌نحو درخوری بر نظریه‌ی کارکرد صحیح تکیه کرد. در پایان نیز ضمن پاسخ به دو انتقاد جدی از سوی وحید و بونجور، نشان خواهیم داد که چرا معتقدیم این نظریه با موضع خداباورانه غزالی همسوست.
صفحات :
از صفحه 53 تا 80
مشخصات اثر
مقایسه تطبیقی نظرات غزالی و کانت در شناخت مابعدالطبیعه
نویسنده:
محمدابراهیم بخشنده
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
امام محمد غزالی , دین , ‌ کانت
چکیده :
بین نظرات غزالی و کانت در شناخت مابعدالطبیعه اشتراکات و اختلافاتی وجود دارد. غزالی هفت قرن پیش از کانت در نقد فلسفه کتاب نوشت. هر دو در فکر احیای دین بوده اند؛ اما غزالی در اندیشه احیای جامعیت و کمال غیرسکولاریستی اسلام، و کانت در فکر اندیشه سکولاریستی و اومانیستی و خردگرایی پروتستان بود. از جمله نقدهای وارده به نظر غزالی این است که بین نظرات او انسجام چندانی وجود ندارد. از یکسو، به تکفیر کسانی پرداخت که در آثارش عین دلایل و براهین فلسفی آنها را در مسائل مابعدالطبیعه آورده است و از سوی دیگر، آنچه که در جمع میان استدلال برهانی و مشاهده باطنی آورده، در مقایسه با اسلوب استوار ملّاصدرا خام و ناپخته است. به علاوه، مسائلی را که وی در اندیشه و آثار حکما باطل دانسته، در واقع، باطل نبوده و صرفا برای جانبداری از آموزه های اشعریت و تصوف رد شده است. وی نتوانست شکاف نومن و فنومن را با مبانی خود توجیه کند. قانون اخلاق عملی او متأثر از مذهب پروتستان و مستقل از دین و انتزاعی و خیال پردازانه است. اخلاق بدون دین، که از سوی او تجویز شده، ناقص و معیوب است. این استدلال او باطل است که تصور تکلیف بدون تصور خدا در انسان ها وجود دارد. نقدهای او بر ادلّه عقلی اثبات مسائل مابعدالطبیعه نیز جانبدارانه و غیرمنطقی است. این مقاله با روش اسنادی به بررسی موضوع مزبور میپردازد.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی آرا غزالی، ملاصدرا و علامه طباطبایی در خصوص ایمان
نویسنده:
قدسیه ماجدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهنخستین ارزشی که در آموزه‌های دینی، مردم بدان فرا خوانده می‌شوند، و یکی از مسائل چالش برانگیز و در عین حال مهّم و کلیدی در طول تاریخ تفکّر اسلامی، «ایمان» است. امّا سوالاتی از قبیل اینکه «ماهیّت ایمان چیست و مولفه های اصلی آن کدامند» همواره حول این بحث مطرحبوده و هر گروه و فرقه ای بر اساس مشرب فکری خود در صدد پاسخگویی و تبیین آن بر آمده است. در این تحقیق سعی شده تا این سوالات را از منظر سه متفکّر اشعری و شیعی بررسی نماییم. غزالی، حقیقت ایمان را تصدیق و تسلیم قلبی نسبت به حقایق دینی می داند و معتقد است چون خداوند از بندگانش جز تصدیق نخواسته، یقین روان شناسانه برای سعادت آدمی، کافی بوده، در تحقّق ایمان، بین نقش برهان و ادّله وهمی، تفاوتی نیست. او قائل به افزایش وکاهش در کمال ایمان شده، و هرچند ایمان تقلیدی را می پذیرد، امّا کشف و انشراح صدر را بهترین طریق کسب ایمان می داند. وی بین اسلام و ایمان بسته به نوع بحث، رابطه ترادف، اختلاف، و تداخل مطرح می کند.از نظر صدرالمتألّهین، ایمان به معنی علم و تصدیق منطقی است، هرچند ایمان تنها یک پذیرش ظاهری نیست اما اقرار زبانی نیز در ایمان اهمیّت دارد. او با نگرش فلسفی خاص خود، یکی از پنج مرتبه ایمان را ایمان تقلیدی می داند و اسلام را مفهومی اعمّ از ایمان معرفی می کند.علاّمه ایمان را به معنی اذعان و تصدیق همراه با التزام به لوازم، که نتیجه آن رهایی مومن از شکّ است می داند. او ایمان را مرحله ای فراتر از علم؛ و مراتب ایمان «عوام النّاس»و«حق الیقین» را به ترتیب، پایین ترین و بالاترین مرتبه ایمان معرفی می کند. ایشان ایمان و اسلام را مفاهیمی ذو مراتب دانسته که هر مرتبه از ایمان، به دنبال مرتبه ای از اسلام حاصل می شود.کلید واژه ها: ایمان، اسلام، کفر، فسق، غزالی-ملاصدرا-علامه طباطبایی
مشخصات اثر
پیوند طریقت با شریعت در قرن پنجم هجری
نویسنده:
فرهنگ محمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده اساس شریعت، احکام تعیین‌شده از سوی شارع اسلام است، که فقها عمل به آن را عامل سعادت دنیوی و اخروی می‌دانند. اما در برداشتی دیگر با عنوان طریقت و تصوف، غیر از عمل به شریعت، اعمالی ریاضت‌گونه در جهت رسیدن به باطن امور الزامی است، که این امر مخالفت متشرعین را برانگیخت. از این‌رو طریقت سعی در نزدیکی با شریعت را داشت ولی موفقیتش چشم‌گیر نبود. اما وفور علما و مدارس اسلامی، کثرت تألیف و تصنیف، رواج مجادلات مذهبی، گسترش کلام اشعری و حیات امام محمد غزالی، قرن پنجم هجری را برای صوفیه نسبت به دوره‌های پیشین متمایز کرده است. در حالی‌که هر یک از گروه‌های دینی جامعه‌ی اسلامی سعی در اثبات برتری و کنار زدن رقیبان خود بودند، طریقت صوفیه بیشترین سود را از این آشفته‌بازار نصیب خویش کرد. اهل طریقت فارغ از درگیری‌های مذهبی و سیاسی به انسجام تشکیلات سازمانی خود و گسترش خانقاه‌ها پرداختند، و از جانب دیگر با تألیفات متعدد و نقد خویش، بیش از گذشته اعمال خود را به اهل‌شریعت نزدیک کردند و حتی در مواردی از آن‌ها پیشی جستند. در نتیجه‌ی آن مخالفت‌ها علیه تصوف کم‌رنگ شد و حتی بسیاری از عالمان متشرع یا به طریقت پیوستند و یا آن را تأیید می‌کردند. با پیوستن غزالی به این گروه مشروعیت تصوف تکمیل شد، و به ثبات نسبی در جوار شریعت دست یافت. اوضاع اجتماعی- اقتصادی، حمایت حاکمان از صوفیه، و رکود بازار فلسفه و علوم عقلی، به موفقیت تصوف افزود، به گونه‌ای که پس از قرن پنجم به صورت مدرسه‌ای تعلیم داده شد، و با تشکیل طریقت‌های مختلف، و نفوذ در ادبیات و اخلاقیات جامعه، در میان شیعه و سنی و حتی غیرمسلمانان گسترش یافت. در این تحقیق سعی شده عوامل و ضرورت‌های پیوند طریقت با شریعت در قرن پنجم هجری، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی – تحلیلی پاسخ داده شود.کلید واژه‌ها: اسلام، طریقت، تصوف، شریعت، علما، غزالی، مشروعیت.
مشخصات اثر
مقایسه و بررسی رساله‌الطیر شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا و رساله الطیر امام محمد غزالی
نویسنده:
محمد اختری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
رساله الطیرها آثاری است بجا مانده از بزرگان علم و معرفت و سالکان طریق حضرت حق که گویای احوال ارواح محبوس در قفس تن است و راهرو می‌کوشد تا با مجاهدت فی سبیل الله بستر کمال نفس و وصول ارواح جزئیه به نفس کلیه را فراهم آورد. اما در عین حال این رساله ها در قالب رمز و تمثیل بیان گردیده است تا ضمن حفظ اسرار الهی که از الزامات سلوک و سفارشات موکد اولیاء الهی است، برای اهل آن گره گشا باشد. هر چند که جناب شیخ الرییس رساله الطیر خود را رمزی می‌نامد، ولی در این اثر و دیگر آثار مشابه مشاهیر طریق معرفت، مرز بسیار ظریفی بین بیان رمزی و تمثیل و کنایه و تشبیه می‌توان یافت که خود گویای بیان ناپذیری و صعوبت پوشاندن جامه واژگان بر قامت تجارب روحانی است.در این نوشتار سعی برآن بوده است تا موارد مشابه دو رساله از جناب شیخ و امام محمد مورد مداقه قرار گیرد و در مواردی که مسیر سفر روحانی –با توجه به ملاحظات و تفاوت مشی دو شخصیت- متفاوت بوده است، هر کدام از دیدگاه‌ها با عنایت به دیگر آثار و نظرات ایشان بررسی و تبیین گردد. ناگفته پیداست که سطح نوشته حاضر برگرفته از آثار اساتید و محققین ارجمند و البته متناسب با بضاعت ناچیز نگارنده خواهد بود و برای فهم دقیق طریق سلوک، سالکی باید، که اگر نگوییم این مراحل را پشت سر گذاشته باشد، لااقل در همان مرتبه طی طریق کند که دست ما کوتاه است.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 216