جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب « اسپینوزا، کانت، هگل» نوشته « اسلاوی ژیژک» به همت نشر شب خیز منتشر شده است. ژیژک مدیر بین‌المللی انستیتوی علوم انسانی بیرکبک در دانشگاه لندن، استاد مدعو در دانشگاه نیویورک و محقق ارشد در گروه فلسفه دانشگاه لیوبلیانا است. او عمدتا بر روی فلسفه قاره ای (به ویژه هگلیسم، روانکاوی و مارکسیسم) و نظریه سیاسی و همچنین نقد فیلم و الهیات کار می کند. ژیژک مشهورترین همکار مکتب روانکاوی لیوبلیانا، گروهی از دانشگاهیان اسلوونیایی است که روی ایده آلیسم آلمانی، روانکاوی لاکانی، نقد ایدئولوژی و نقد رسانه ای کار می کنند. کار موفقیت‌آمیز او در سال 1989، موضوع عالی ایدئولوژی، اولین کتاب او به زبان انگلیسی بود که در معرفی افکار مکتب لیوبلیانا به مخاطبان انگلیسی‌زبان تعیین‌کننده بود. او بیش از 50 کتاب به زبان های مختلف نوشته است. سبک خاص حضور در جمع، مقالات مکرر مجلات و آثار آکادمیک، که با استفاده از شوخی‌های زشت و نمونه‌های فرهنگی پاپ، و همچنین تحریکات سیاسی نادرست مشخص می‌شود، باعث شهرت، جنجال و انتقاد او در داخل و خارج از دانشگاه شده است. .

در کتاب حاضر، مؤلف ابتدا نگاهی اجمالی به مفاهیم تربیت و هدف‌های آن و ارتباط آن با اخلاق، پیشرفت، خلاقیت و هنر انداخته است و سپس به بررسی رابطه آزادی و انضباط از دیدگاه مربیان بزرگ، «کانت» و «روسو» پرداخته و دیدگاه‌های هرکدام در مورد آزادی و انضباط و وجوه اشتراک و افتراق هرکدام درباره آزادی و انضباط، همچنین با توجه به مقتضیات مورد بررسی قرار داده است. در این راستا، مؤلف ابتدا تعاریف مختلف آزادی و انضباط و سپس دیدگاه‌های مختلف و متعدد مکاتب، روانشناسان و صاحب‌نظران در تعلیم و تربیت به‌خصوص «کانت» و «روسو» را یادآور شده و نقاط ضعف و قوت هرکدام از این دو موضوع را بررسی کرده است و سپس به تحلیل آرا، مفاهیم و مقایسه آن‌ها و برقراری ارتباط مفهومی پرداخته است.

این کتاب، می کوشد تا: - دیدگاه های اصلی و مفاهیم کانونی (فرانسیس بیکن) و نقش این مفاهیم و دیدگاه های سازنده در ساخت جهان بینی مدرن را مورد بحث و تحلیل قرار دهد. - به آراء و مفاهیم بنیادین (رنه دکارت) فرانسوی بپردازد به ویژه قضیه بنیادین کوگیتو و نتایج، آثار و پیامد های آن را تحلیل کند. - (توماس هابز) و فلسفه سیاست مدرن او و دیدگاه ها و کلیدی ترین مفاهیم هابز که بیانگر مبانی نظری فلسفه سیاسی اوست را مورد کاوش و تحقیق قرار دهد. - (جان لاک) و اندیشه های محوری، تاثیر گذار و لیبرالی او را مورد بحث قرار دهد و به مفاهیم مرکزی لاک که عناصر سازنده فلسفه سیاسی لیبرالی او یا لیبرالیسم کلاسیک است، بپردازد. - مبانی انسان شناختی و بنیادهای فلسفی مدرنیته سیاسی و گفتمان حقوق بشر در فلسفه عملی، فلسفه اخلاق و حقوق (ایمانوئل کانت) را مورد تحلیل و تفسیر قرار دهد و...

نویسنده در کتاب حاضر می‌کوشد با پرداختن به زمینة تاریخی و مؤلفه‌های فکری روشنگری در اروپا و اشاره به جریان‌های متنفذ روشنگری، شرایط را برای ورود به بحث از روشنگری نزد «کانت» (1724 1804م) و «میشل فوکو» (19261984م) مهیا سازد. وی در این مطالعه درصدد است به این سؤال پاسخ دهد که «آیا «خوانش فوکویی» از رسالة «روشنگری» کانت، نشانگر تغییر موضعی اساسی در فکر فوکو است با تبیین دیگری از این مواجهه را می‌توان ارائه داد؟» در این راستا نویسنده ضمن معرفی تنوع روشنگری اروپایی (انگلیسی، فرانسوی و...) به روشنگری آلمانی و جایگاه کانت در آن پرداخته است. بحث از اومانیسم در نقدهای کانتی و مضامین رساله‌های دوران مابعد نقادی کانت، از مهم‌ترین مباحث این مقال است. در پایان خوانش فوکویی از رسالة روشنگری ارائه و در آن از منابع فکری، روش‌شناسی فوکو، جستارهای سه‌گانة او دربارة روشنگری کانت و مضامین مهم آن سخن به میان آمده است.

رابطه ایمان و اختیار انسان، همواره در جوامع غربی و شرقی مورد بحث بوده است. در این پژوهش، به رابطه ایمان و اختیار و مقایسه دیدگاه‌های علامه طباطبایی و پل تیلیخ پرداخته شده است. علامه طباطبایی، در عین قائل شدن اختیار در کسب ایمان، آن را مرتبه‌ای قلبی و رتبه بعد از شناخت اولیه دین و مقدمه عمل و اطاعت می‌دانند در حالیکه پل تیلیخ ایمان را غایت قصوا یا دلبستگی نهایی تعریف کرده و آن را حاصل عمل همه وجود آدمی همچون عقل و اراده و احساس، دانسته و مرحله اول ایمان که یافتن متعلق ایمان است را امری اختیاری و مرحله تسلیم و دلبستگی به آن را امری غیر ارادی دانسته است.علامه طباطبایی در مباحث مفصل پیرامون ایمان و نقش اختیار انسان در نیل به ایمان را تبیین نموده‌اند.‌ در تفکر اسلامی، علامه طباطبایی، حقیقت ایمان را تصدیقی قلبی می‌داند که شدت و ضعف پذیر است و مومن امنیت و اطمینانی کسب می کند که هرگز در اعتقاد خودش دچار تردید نمی‌گردد و ایمان را امری اختیاری می‌دانند. پل تیلیخ فیلسوف و الهی‌دان پروتستان نیز، در کتاب‌های خود از جمله، پویائی ایمان و الهیات سیستماتیک، به بحث پیرامون عقل و ایمان و اختیار با آن پرداخته است. ایمان از دیدگاه تیلیخ نه علم به حقیقتی است، نه علم به گزاره‌ای است و نه اختیار عقیده‌ای است.