جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«مراقد اهل البيت فى القاهره»، اثر ابوالبركات زكى الدين محمد زكى ابراهيم، كتابى است به زبان عربى كه به معرفى آرامگاه‌هاى آن دسته از ذريه پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) كه در مصر واقع شده مى‌پردازد. كتاب؛ مشتمل بر مقدمه چاپ نخست و نيز مقدمه چاپ‌هاى بعدى كتاب و سيزده باب و يك خاتمه و ملحقات مى‌باشد. مولف در باب نخست كتاب با اشاره به خصومت نواصب نسبت به اهل بيت (علیهم السلام) و انكار فضائل ايشان، به نقل حديث شريف ثقلين پرداخته و آن را مورد بررسى قرار مى‌دهد. باب دوم كتاب، به معرفى امام على (علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و امام حسن (علیه السلام) و امام حسين (علیه السلام) اختصاص يافته و كنيه و القاب ايشان معرفى و مختصرى از زندگى‌نامه آنان آمده است. باب سوم، به معرفى به مقام رأس الحسين (علیه السلام) در قاهره اختصاص يافته و مولف با استناد به ديدگاه مورخان و نيز بر اساس كتاب‌هايى كه در موضوع سيره نگاشته شده، اثبات مى‌كند كه اين مقام در قاهره واقع شده است. وى همچنين شهادت عده‌اى از عدول علما مبنى بر مدفون گشتن سر مبارك امام حسين (علیه السلام) در قاهره را نقل مى‌كند. باب چهارم، به معرفى مرقد زينب كبرى (سلام الله علیها) و چند بانوى ديگر كه زينب نام دارند، اختصاص يافته است. باب پنجم، به معرفى دو بانوى بزرگوار به نام نفيسه صغرى و نفيسه كبرى اختصاص يافته است. باب ششم، به معرفى دو بانو كه سكينه نام داشته و در قاهره مدفون گرديده‌اند، اختصاص يافته است باب هفتم، به معرفى بانوانى كه رقيه نام داشته‌اند، اختصاص يافته است. باب هشتم، به معرفى بانوانى از اهل بيت كه فاطمه نام داشته‌اند، اختصاص يافته است: باب نهم، به معرفى دو بانو به نام آمنه اختصاص يافته است باب دهم، به معرفى برخى از اشراف اهل بيت (علیهم السلام) كه در مصر مدفون‌اند، اختصاص يافته است باب يازدهم، به معرفى مراقد سادات طباطبايى؛ همچون على بن حسن بن طباطبا، احمد بن على بن حسن طباطبا و... و نيز سادات وفائيه اختصاص يافته است. در باب سيزدهم، درباره منصب نقابت اشراف كه از طرف خلفاى فاطمى به سادات اعطا گرديد و نيز از اختصاص سادات به پوشيدن عمامه سبز سخن به ميان آمده است.

کتاب رد اباطيل عثمان الخميس على حديث الثقلین توسط حسن عبدالله علی به رشته تحریر در آمده است. عثمان الخمیس یکی از مفتی های وهابی می باشد که اصلی ترین تخصص وی مناظره با شیعیان در فضاهای مختلف بخصوص برنامه های ماهواره ای و اینترنت است. خمیس در ادعایی عجیب, ائمه دوازده گانه را, ابوبكر, عمر, عثمان, علي, معاويه, يزيد, مروان بن حكم, عبدالملك بن مروان و ... معرفی می کند. وی معتقد است اكثر ائمه, اموي هستند. وی کتابی با نام حقبۀ من التاریخ بر علیه عقائد شیعیان و امامان شیعه نوشته و شبهاتی را در آن ایراد نموده است. نویسنده در صدد بررسی مجموعه ای از شبهاتی که شیخ عثمان الخمیس در کتابش آورده است, می باشد. این کتاب از چهار بخش تشکیل شده که هر بخش دارای فصولی می باشد. بخش دوم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر حدیث شریف ثقلین, که از پنج فصل تشکیل یافته است. نویسنده پس از بررسی اقوال عثمان الخمیس درباره اهل بیت (ع), با معرفی دیدگاه الخمیس به عنوان نظری شاذ, بیان نموده است که احادیث ثقلین, کساء, غدیر و حدیث «علی منی و انا من علی» علاوه بر تواتر بر افضلیت اهل بیت (ع) دلالت دارد که حتی برخی از مخالفین شیعه از اهل سنت نیز قائل به آن می باشند. همچنین مصداق آیه تطهیر, تنها پنج تن آل عبا می باشند.

علم الإمام؛ بحوث في حقيقة و مراتب علم الأئمة المعصومين، تقریری از مباحث امامت سید کمال حیدری است که به کوشش علی‌ حمود عبادی نوشته شده است. در این کتاب، ابعاد و مراتب علم امام مورد بررسی قرار گرفته است. کتاب با مقدمه مقرر آغاز و مطالب در ده فصل، تنظیم شده است. در این نوشتار، به شرح و تفسیر حدیث ثقلین، آیه تطهیر و برخی دیگر از احادیث در رابطه با علم امام و شئون مختلف آن پرداخته شده و اقسام علوم اهل‌بیت(ع) تبیین گردیده است. نگارنده در همین راستا، به احاطه ائمه اطهار(ع) به علوم گذشته، حال و آینده و احاطه آن‌ها به علوم غیبی، زیاد‌شدن علوم آن‌ها، علم آن‌ها به قضا و قدر الهی و بداء، حقیقت علم امام، معنای علم لدنی، علم الهامی اهل‌بیت(ع)، علم آنان به عوالم ملکوتی و رویت ملکوت، احاطه آنان به علوم قرآن و تفسیر و تاویل آن، علم ایشان به ظاهر و باطن اشیاء و طهارت قلبی و جسمی آنان از هرگونه عیب و ایراد پرداخته و ابعادی از عبودیت اهل‌بیت(ع)، اعلمیت ایشان بر سایر مردم، افضلیت ایشان بر انبیای الهی با استفاده از مفاد آیه تطهیر و حدیث ثقلین و حقانیت و شایستگی ایشان بر مسند جانشینی پیامبر(ص) را، اثبات نموده است. روش بحث در کتاب را می‌توان در امور زیر خلاصه نمود: - اعتماد بر استدلال بر نصوص قرآنی. - استناد بر برهان و استدلال بر روایاتی از اهل‌بیت(ع) که در حد استفاضه یا تواتر بوده و به همین دلیل، وارد بحث سند روایات نشده است. - استناد بر روایات اهل سنت. - استناد و رجوع به برخی از مباحث فلسفی و کلامی در موارد لزوم. - استشهاد بر اقوال علمای فریقین. - عرضه مباحث به صورت فهرست متسلسل منطقی. - تدوین مباحث بر اساس مراجعه به مصادر معتبر و استفاده از مصادر و مراجع قدیمی به دلیل اصالت آن‌ها. - تخریج اقوال علمای فریقین از کتب معتبر و موثق نزد هر یک از طرفین. - عنوان‌بندی ابحاث به عناوین سازگار و مناسب با مضمون دروس و تسلسل آن‌ها به شکلی منطقی در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب و توضیح مراتب قرآنی امامت، خلاصه‌ای از محتوای فصول کتاب، ارائه شده است. فصل اول، متضمن بحث در بیان حدود وسعت علم امام در خلال حدیث ثقلین، بعد از اثبات تواتر آن بین شیعه و سنی می‌باشد. علاوه بر آن، در این فصل، مراد از اهل‌بیت نیز بیان شده است. مؤلف، در ضمن این فصل از کتاب، چگونگی دلالت حدیث ثقلین بر علم اهل‌بیت(ع) به تمامی مراتب قرآن، را توضیح داده است. در فصل دوم، به بحث و بررسی ادله‌ای پرداخته شده که بر اعلمیت پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) بر جمیع انبیا و مرسلین اشاره دارند. فصل سوم، به تعریف حقیقت و ماهیت علم امام اختصاص یافته و به توضیح این نکته پرداخته شده است که این علم، از سنخ علوم حصولی که از طریق الفاظ و مفاهیم حاصل می‌گردد نیست، بلکه علمی است که از طریق مشاهده ملکوت به‌واسطه رؤیت و مشاهده قلبی، حاضر می‌گردد. در فصل چهارم، به توضیح و بیان وسائل تحقق علم امام پرداخته شده و این مطلب توضیح داده شده این علم، علمی لدنی است که از جانب خداوند متعال، به واسطه روح القدس، با وسائل متعددی از قبیل حدیث گفتن ملائکه، الهام، نزول، القاء در قلب، شنیدن و... حاصل می‌شود. فصل پنجم، شامل بحث در علم اهل‌بیت(ع) به غیب و جمع بین آیاتی است که بر انحصار علم غیب به خداوند دلالت دارند و آیاتی که در آن‌ها علم غیب به غیر خداوند استناد داده شده است و نیز بحث درباره سازگاری علم غیب اهل‌بیت با شیوه رفتار و برخورد آنها در خارج است. فصل ششم، متضمن بحث از حقیقت و کیفیت ازدیاد علم اهل‌بیت(ع) و بیان حقیقت علمی که ازدیاد می‌یابد، است. در این فصل همچنین پیرامون عقیده بداء نزد شیعه امامیه بحث شده است. فصل هفتم، به بحث از علم اهل‌بیت(ع) به تأویل کتاب و بیان حقیقت تأویل و تفاوت آن با تفسیر، اختصاص یافته است. بحث در فصل هشتم، حول بیان این مطلب است که آیا علم اهل‌بیت(ع) بالقوه است یا بالفعل؟ در این فصل، پس از بحث پیرامون این موضوع، به اثبات این نکته پرداخته شده است که علم ائمه(ع) بالفعل می‌باشد. همچنین، به توضیح و معالجه روایاتی پرداخته شده است که علم ائمه(ع) را بالقوه دانسته‌اند. فصل نهم، حاکی از این واقعیت است که در بررسی انواع و اقسام معارفی که نزد اهل‌بیت(ع) یافت می‌شود، احادیث آن‌ها صعب و مستصعب است. در این فصل از کتاب، همچنین به چگونگی برخورد با احادیث صعب و مستصعب اشاره شده است. در فصل آخر، ضمن بحث و بررسی حقیقت غلو و اقسام آن، به توضیح و تشریح این مطلب پرداخته شده است که مقامات و علوم اهل‌بیت(ع) و علم آن‌ها به غیب و تفویض به آنها در عالم تشریع و تکوین و... خارج از دایره غلو می‌باشد.

كتاب «خصائص أميرالمؤمنين على بن أبى‌طالب عليه‌السلام» تاليف ابو عبدالرحمن نسايى، گواهى تاريخى بر عظمت شخصيت على بن ابى‌ طالب عليه السلام است. كتاب حاضر مشتمل بر شصت و سه فصل است كه عناوين برخى از آنها بدين شرح است: 1- ذكر خصائص أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب، و ذكر صلاته قبل الناس و أنه أول من صلى من الناس. 2- ذكر اختلاف الناقلين لهذا الخبر عن شعبة. 3- ذكر عبادة علي رضي اللّه عنه. 4- ذكر منزلة علي رضي اللّه عنه من اللّه عز و جل. 5- ذكر خبر عمران بن حصين في ذلك. 6-ذكر خبر الحسن بن علي. 7- ذكر قول النبي صلى اللّه عليه و سلم في علي: «أن اللّه جل ثناؤه لا يخزيه أبدا». 8- ذكر قول النبي صلى اللّه عليه و سلم لعلي: «أنه مغفور له». 9- ذكر الاختلاف على أبي إسحاق في هذا الحديث. 10-ذكر قول النبي صلى اللّه عليه و سلم: «قد امتحن اللّه قلب علي للإيمان». 11- ذكر قول النبي صلى اللّه عليه و سلم لعلي: «إن اللّه سيهدي قلبك و يثبت لسانك». 12- ذكر الأخبار المأثورة بأن فاطمة بنت رسول اللّه صلى اللّه عليه و سلم سيدة نساء هذه الأمة. 13- ذكر الأخبار المأثورة بأن فاطمة بضعة من رسول اللّه صلى اللّه عليه و سلم. 14- ذكر اختلاف ألفاظ الناقلين لهذا الخبر و... نسائى كتابش را با پيشگامى على عليه السّلام در اسلام آغاز مى‌كند و سپس به ذكر ده‌ ها حديث درباره ويژگى‌ هاى امام على (ع) همانند حديث ثقلين، طير، رايت، منزلت، كسا، غدير، سد ابواب و... مى‌ پردازد.

ملحقات الاحقاق کتابی است در ح‍اش‍ی‍ه‌ ک‍ت‍اب‌ اح‍ق‍اق‌ ال‍ح‍ق‌ و ازه‍اق‌ ال‍ب‍اطل‌ ن‍ورال‍ل‍ه‌ب‍ن‌ ش‍ری‍ف‌ال‍دی‍ن‌ ش‍وش‍ت‍ری‌ اس‍ت‌ که توسط سید شهاب الدین مرعشی نجفی و به اهتمام سید محمود مرعشی نوشته شده است. ملحقات احقاق الحق مشتمل بر 30 جلد است، به اضافۀ يك جلد فهارس ملحقات كه توسط گروهى زير نظر مرحوم آيت‌اللّه سيد‌‎شهاب‌الدين مرعشى نجفى تهيه و تدوین شده است. این مجموعه، دائرة المعارفی از فضایل و مناقب ائمه طاهرین علیهم السلام است که بدون استثنا، منابع و مصادر اهل سنت –با ذکر نام کتاب، مولف، صفحه، سال و محل چاپ- مورد استناد قرار گرفته است. مرحوم آيت‌اللّه مرعشى در انتهاى جلد سوم، استدراكات آيات نازله در شأن على(ع) را ذكر كرده‌اند. از جلد چهارم اين مجموعه ملحقات آغاز و تا جلد هفتم صفحه 390 ادامه مى‌يابد. ص 390 تا 484 جلد هفتم به تتمه متن «احقاق الحق» اختصاص يافته و سپس ملحقات کتاب كه تا جلد 33 را در بر مى‌گيرد، بدان افزوده شده است. جلد پانزدهم تا جلد سی و سوم به مستدرک روایات وارده درباره فضایل علی علیه‌السّلام و سایر معصومین علیه‌السّلام اختصاص یافته است. جلد حاضر به مستدرك آیات نازله در شأن اهل بیت علیهم السلام اختصاص يافته است.

كتاب نفحات الازهار فى خلاصه عبقات الانوار نوشته سید علی حسینی میلانی به زبان عربی و در موضوع امامت می باشد. نفحات الازهار، خ‍لاصه‌ای‌ اس‍ت‌ از "ع‍ب‍ق‍ات‌ الان‍وار" ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌ ل‍ک‍ه‍ن‍وی‌ ک‍ه‌ خ‍ود ردی‍ه‌ای‌ اس‍ت‌ ب‍ر "ت‍ح‍ف‍ه‌ الاث‍ن‍ی‌ع‍ش‍ری‍ه‌" ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ده‍ل‍وی‌. مؤلف در این کتاب شش آیه و ده حدیثی را که دهلوی در کتاب خود مطرح و دلالت آن را بر مسئله امامت انکار کرده است، با اسناد فراوان و غیر قابل انکار نزد مخالفین به تفصیل بررسی کرده است و با دلایل متقن و محکم دلالت آنها را بر امامت ائمه معصومین علیهم السلام به اثبات رسانده است، به صورتی که جای هیچ گونه شک و تردیدی برای یک مسلمان منصف و بدون تعصّب باقی نمی ماند. قبل از آنکه این کتاب عظیم به عربی ترجمه شود، متن فارسی «تحفۀ اثنا عشریه»، توسط شیخ غلام محمد بن محیی الدین بن عمر اسلمی در سال 1227ق به عربی ترجمه شد و سپس این ترجمه توسط محمود بن عبدالله آلوسی، در سال 1301ق در کتابی به نام المنحة الالهیة تلخیص گردید و تا مدّتی جوابی شایسته نسبت به این کتاب به زبان عربی وجود نداشت تا این که در سال 1385ق فاضل ارجمند معاصر سید علی حسینی میلانی، به توصیۀ حجت الاسلام سید محمد سعید، نوۀ صاحب عبقات تلخیص کتاب عبقات به زبان عربی را با تلخیص مجلدات حدیث ثقلین و حدیث غدیر با عنوان خلاصة عبقات الأنوار فی امامة ائمة الأطهار آغاز کرد. در این کتاب از شیوه ای بدیع در بیان محتوای کتاب عبقات الانوار استفاده شده که عبارت است از: 1.

اگر بخواهیم در میان انبوه احادیث نبوی روایت شده، متواترات را فهرست کنیم، بی شک حدیث ثقلین در شمار صدر نشین ها و در کنار غدیر و کسا و منزلت و یوم الدار و ... جای خواهد گرفت. به نقل فریقین، رسول گرامی خاتم (صلی الله علیه و آله) در مناسبت های چند، به ویژه در روزهای پایانی عمر شریف خود، چنین فرموده اند: «إنّی تارکٌ فیکم الثقلین: کتابَ اللهِ و عترِتی اهلَ بیتی». این سخن که اهمیّت و هم سنگی خاندان رسالت را در کنار کتاب گران ارج خدا ( قرآن ناطق و قرآن صامت ) یاد آور است ـ در چنان جایگاهی از ارجمندی بوده است که کتاب های گوناگونی درباره آن به نگارش آمده است. کتاب الله و أهلُ البیت فی حدیثِ الثقلَینِ من الصِّحاح و السُّنن و المسانید ... من مصادر أهل السٌّنّة عنوان تازه ترین اثر جامع تحقیقی است که در این زمینه منتشر شده است. لجنة التحقیق فی مسأله الإمامة از مدرسة الإمام باقرالعلوم (علیه السلام) در قم عرضه کنندۀ این اثر در 592 ( الف – و+ 572 ) صفحه در یک مجلد است و ناشر آن دلیل ما، این نخستین چاپ را به شمارگان 2000 نسخه در 1422 ق با کیفیت تجلید خوب عرضه کرده است. ویژگی این تحقیق، آن است که در آن حدود 600 متن از میان 160 مأخذ - در فهرست 180 نام آمده - بررسی و تنظیم شده است که با واژه ها و عبارات گوناگون، همتایی دو یادگار نبوی را بیان می دارد.1 این متن ها از سه زاویه دسته بندی شده اند: 1- سند؛ 2- موقعیت صدور؛ 3- محتوای متن. به سخن دیگر، اسناد گونه گون و مناسبت های مختلف و عبارت های متنوع در نقل های حدیث استقراء و استقصا گردیده است. الف) سند هر نقل همراه آن، لفظ به لفظ از مأخذ بازنویسی شده است، امّا نه جداگانه. توضیح اینکه هر یک از احادیث با این شیوه دیده می شود: شمارۀ ترتیب ( از 1تا 587 ) ـ نام مشهور مؤلّف کتاب مأخذ ـ سند حدیث ( مطابق نسخة مبنا) ـ متن حدیث -که در آن، بخش مورد نظر با حروف سیاه متمایز است؛ شمارۀ ارجاع - که به پاورقی حاوی نام مأخذ و شمارۀ مجلّد و صفحه و گاه شمارۀ حدیث راهنمایی می کند. ب) بخش نخست کتاب (ظروفُ حدیثِ الثّقَلَین شامل سه باب) یاد کرد متن های تاریخی و حدیثی است که جا، روز، ساعت بیان، سخن و موقعیت و حالت پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله )را به هنگام آن نشان می دهد. برای نمونه، براساس آمار کتاب، سه نقطۀ مکۀ مکرمه ( زمزم، عرفات، مسجد خیف) شنوندۀ این توصیۀ جاودان رسول گرامی بوده اند و نیمه روز 18 ذی الحجه سال 10 یکی از زمان ها. از حالات آن حضرت نیز سوار بر شتر بودن و هم در بستر بیماری گزارش شده است. ج) حجم عمدۀ کتاب ( مُحتوَی حدیثِ الثَّقَلین ) انبوه دسته بندی شدۀ متن است در 4 باب زیر: 1- ماوَرَد فی متن الحدیث بشأنِ الکتاب و العترة معاً ( شامل 6 فصل، از جمله: ما ورد من فعلِ النبیِّ ( صلی الله علیه و آله )بالثقلین فی حدیث الثقلین و ...) 2- ماوردَ فی حدیث الثقلن بشأن الکتاب العزیز ( شامل 4 فصل، از جمله: أوصاف القرآن و ...) 3- ماورد فی حدیث الثقلین بشأن العترة (شامل 4 فصل از جمله: العترة فی تعابیر الحدیث و ...) 4- ماورد فی حدیث الثقلین بشأن علیّ (علیه السلام) ( شامل 6 فصل ، از جمله: ماورد من فعلِ النبیَّ ( صلی الله علیه و آله ) بشأن علیٍّ (علیه السلام) فی حدیثِ الثقلین و ...) باب های 4 گانه هر یک شامل فصل هایی است پرشاخه ( که نخستین هر کدام یاد شد). برای نمونه، واپسین فصل باب سوم ( ثمرة اتباع العترة فی حدیث الثقلین ) دو شاخه «الثَّمرة الأولی: النجاة » و« الثّمرة الثانیة: الاعتصام بملازَمَتهِم من الهَلکة و الضلال » را دارا است. روشن است که این دسته بندی پس از جمع آوری انبوه اسناد و متون سامان گرفته است. گفتنی است که اگر یک سند، به مناسبت هایی، بیش از یک جا در این دسته بندی جای می گیرد، متن کامل و شمارۀ آن تنها یک بار آمده و در دیگر جاها از ارجاع استفاده شده است. در این جا، به تیمن، متن یکی از روایات گوناگون این حدیث شریف، به گزارش یکی از مخالفان سرسخت شیعه، فخرالدین رازی، نقل می شود: «*انّی تارکٌ فیکُم ما ان تمسَّکتمُ به لَن تضِّلوا: کتابَ الله و عترتی». با پاس داشت تلاش ستایش انگیز گردآورندگان این مجموعۀ نفیس، پژوهشگران فرهنگ شیعی را به بهره گیری از این اثر مفید دعوت می کنیم.