جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دو دین اسلام و یهود از ادیان الهی می باشند که در برخی اعتقادات مشترک هستنداز جمله ی این عقاید، خاتمیت است. که در این پژوهش به مقوله ی ( خاتمیت)در اسلام و یهود به شکل تطبیقی در چهار فصل پرداخته شده که بعداز بیان کلیات در فصل اول ، به نبوت وخاتمیت در اسلام در فصل دوم ،و به موازات همین مباحث در فصل سوم به نبوت وخاتمیت دریهود اشاره شده است با این بیان که هر دو دین اولاً حقانیت خود را به ادیان قبلی مستند می کنند و بشارت ظهور خود را در آنها می جویند و ثانیاً به خاتمیت دین خود معتقدند و ادیان بعدی را نمی پذیرند.اما پس از تطبیق خاتمیت در این دو دین به این نتیجه رسیدیم که خاتمیت مطرح شده در اسلام با خاتمیت یهود، هم اشتراکات و هم اختلافاتی داشته که در فصل چهارم نیز به آن پرداخته شده استو مواردی همچون ،اعتقاد هر دو دین به خاتمیت ،کمال دین وابدیت آن وکمال مخاطبان این ادیان از لوازم خاتمیت ذکرشده است . خاتمیت به معنای عدمانقطاع فیض معنوی، از اشتراکاتدر هر دو دین بیان شده و با توجه به مفهوم وسیع نبوت در ایین یهود و رویکرد متفاوت آنها به خاتمیت، به این معنا که یهود خاتمیت را به شریعت نسبت می دهد نه به شخص نبی ،می توان گفت که خاتمیت یهود با خاتمیت اسلام متفاوت است علاوه بر این که عدم وجود امامت بعد ازخاتمیت و تحریف کتب یهودیان بر خلاف مسلمانان می تواند ازموارد وجوه اختلاف خاتمیت در این ادیان باشد .

خاتمیت یکی از عقائد ضروری و مسلم نزد مسلمانان می باشد. بر اساس این اعتقاد، رسول گرامی اسلام9آخرین فرستاده خدا بر روی زمین است و پس از ایشان دیگر هیچ پیامبری مبعوث نخواهد شد و دین ایشان نیز آخرین دین آسمانی است. امامت نیز به عنوان یک اصل مذهبی همواره مورد قبول شیعیان بوده و از همان ابتدا، امام به عنوان برگزیده معصوم بعد از رسول الله و شخصی که دارای ولایت و علم غیب است و کلامش حجت است شناخته می¬شده است. تا سال¬های اخیر تقریبا هیچ کسی معتقد به تضاد میان این دو عقیده نشده بود. تا این¬که از سوی یکی از عالمان اهل سنت به نام شاه ولی الله دهلوی ایرادی مطرح و بعدها توسط برخی از اندیشوران مانند مدرسی طباطبایی، سروش و کدیور توسعه بیشتری یافت. بر اساس این ایراد، اعتقاد به خاتمیت پیامبر اسلام9با اعتقاد به امامت (همراه با تلقّی حداکثری از آن) در تضاد است.به همین جهت، عده¬ای با قبول این ایراد، با ارائه نظریه علمای ابرار سعی بر جعلی نشان دادن تلقی حداکثر از امامت داشته و معتقدند که این صفات ساخته و پرداخته متکلمانی مانند هشام بن حکم است. بنابر این دیدگاه، امامان شیعه عالمانی پاکدامن بوده¬اند که ویژگی آنها علم و تقوای بیشتر نسبت به سایرعلمای مسلمان است وصفاتی مانند عصمت، علم غیب و ولایت ایشان، مجعول متکلمان و مصداق غلو است. در این رساله سعی بر این است که به بررسی رابطه این دو اصل دین پرداخته و تبیین شود امامت نه تنها با خاتمیت ناسازگار نیست، بلکه نقش تکمیلی نسبت به آن دارد.

موضوع این تحقیق بررسی خاتمیت در دین اسلام و مسیحیت میباشد؛ از آنجا که افراد به واسطه ی پیروی ازدین و آیین پدران خود و تحت تاثیر خانواده، محیط و جامعه ای که در آن تولد و رشد یافته اند و همچنین به دلیل عشق و علاقه ای که به دین خود دارند آن را کامل و خاتم میدانند، کمتر به تحقیق پیرامون دین خود میپردازند و در واقع از روی تحقیق و پژوهش تسلیم عقاید دینی خود نیستند و دینشان تقلیدی است، بنابراین برخود لازم دیدم این هدف را دنبال کنم که به تحقیق پیرامون دین خود و دین پرطرفدار مسیحیت بپردازم و قلبا و عقلا تسلیم حقیقت شوم؛ موضوع خاتمیت رابرگزیدم چون تکمیل کننده ی اصول عقاید است و پاسخ پرسشهای خود پیرامون توحید، معاد و نبوت را درگفته های پیامبرخاتم حضرت محمد مصطفی(ص) که آورنده ی دین و شریعت کامل و جامع است، مییابم. از آنجا که لازم است قبل از پرداختن به بحث خاتمیت اعتبار کتب مقدس، نبوت پیامبر اسلام وحضرت عیسی و وحی در دو دین به اثبات برسد، ابتدا این سه موضوع مهم مورد بررسی قرار گرفته شده است. سپس خاتمیت پیامبر اسلام با استناد به آیات قرآن کریم و روایات موجود در کتب حدیثی مسلمانان و همچنین فلسفه ی خاتمیت ایشان بیان شده است و این نتیجه گرفته شده که پیامبر اکرم پایان دهنده ی سلسله انبیاست و بعد از ایشان، نبی، رسول، کتاب، دین و شریعت دیگری نخواهد آمد. مبحث بعدی خاتمیت حضرت عیسی و فلسفهی آن از دید مسیحیان است که مورد بررسی واقع شده است و این نتیجه گرفته شد که در مسیحیت جریان نبوت تشریعی با ظهور عیسی مسیح پایان یافته و تکمیل شده و از نظر مسیحیان شریعت ایشان کاملترین و آخرین تعالیم و شریعت میباشد. در آخر بعد از بیان وجه اشتراک و افتراق خاتمیت گفته شد اگر چه در مسیحیت اندیشه ی ختم نبوت وجود دارد اما این به معنای این نیست که ایشان حقیقتا پیامبر خاتم باشند چرا که به گواهی تاریخ، مسیحیان و یهودیانی در زمان پیامبر اسلام به نبوت و خاتمیت ایشان آگاه شدند و اسلام آوردند این خود بیانگر این مطلب است که بشارت به نبوت و خاتمیت پیامبر در عهدین بوده ولی تحریف شده است. بنابراین یک پیامبر خاتم وجود دارد و آن پیامبر اسلام میباشد.

استاد مطهّری فیلسوف و متکلّمی آگاه به زمان بود که با احساس مسئولیت الهی، هر جا نیاز بود سؤالی پاسخ داده شود و حقیقتی از حقایق دین تبیین گردد، با سلاح تفکر و اندیشه پای در میدان می‌نهاد و به حق، با سرفرازی از آن بیرون می‌آمد. یکی از مباحثی که به عنوان یک موضوع جدید کلامی در زمان حیات ایشان مورد تحلیل قرار گرفت، بحث «خاتمیت و جاودانگی دین اسلام» بود. این بحث در واقع، پاسخی است در مقابل این سؤال، که با تغییر شرایط و مقتضیات زمان، چگونه می‌توان به اعتقاد و عمل به قوانین ثابت اسلام در طول ادوار و زمان‌های کاملاً متفاوت، دعوت کرد؟ اسلام چه ویژگی‌هایی دارد که شریعت خاتم تلقّی می‌گردد و چه تفاوتی بین ختم نبوّت وجود دارد؟ تغییر چهره زندگی بشر به دلیل اختراع ماشین و گسترش این تحوّلات به تمام شئون فردی و اجتماعی انسان، نزد عده‌ای به منزله نیاز به تغییر یا بی‌اعتنایی به دین تلقّی می‌گردد. اما استاد مطهّری در تبیین خاتمیت، با عنایت به تمایز نیازهای ثابت و متغیّر بشر، اساس جاودانگی اسلام را بر تطابق تام اسلام با فطرت انسان و امور ذیل می‌داند: توانایی انسان در دریافت و حفظ برنامه کلی حیات، حجیّت داشتن عقل در کشف و درک مصالح و مفاسد؛ و به رسمیت شناختن اجتهاد به منزله موتور محرّک اسلام که امکان تطبیق شرایط جدید را با اصول کلی فراهم می‌سازد. در این مقاله، تلاش شده است این خطوط مورد بررسی قرار گیرد.