جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خاورشناسان در تمام زمینه ها و ابعاد دین اسلام قلم فرسایی کرده اند ، مطالعات آنها روز به روز ابعاد جدیدی پیدا می‌کند. مهدویت پژوهی تنها یکی از موضوعات پژوهشی آنهاست. با این حال بیشتر پژوهش هایی که در زمینه خاورشناسی سامان یافته ، بر شناخت اهداف و انگیزه های آنان متمرکز بوده است. در این میان پرسشی اساسی بی پاسخ مانده است و آن این است که چرا در بیشتر پژوهش های خاورشناسان نتایج متفاوتی با دیدگاههای اسلامی به دست می‌آید در حالی که منابع مورد استفاده مشترک است؟ پاسخ این به این مسأله در روش پژوهشی آنان نهفته است. در این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است به دنبال این هستیم تا با معرفی و بررسی روش های پژوهشی بکار گرفته شده توسط خاورشناسان در زمینه مهدویت، ارتباط نتایج با روش‌های پژوهشی را نمایان سازیم. بنابراین طبق این پژوهش هانری کربن با روش پژوهشی خود در بررسی مهدویت، در پی آن است تا مبانی و چگونگی پیدایش این تفکر و اندیشه‌ را در متون مقدس و مبانی معرفتی و اعتقادی تشیع بیابد و جایگاه ویژه آن را نشان دهد، با وجود اینکه او با روش پژوهشی خود توانسته است اهمیت و جایگاه مهدویت را بنمایاند ولی بدلیل باطنی نگری خود تنها از یک بُعد به بررسی مهدویت پرداخته است ، در صورتی که این عقیده دارای ابعاد دیگری نیز هست. در عوض مادلونگ با روش تاریخی نگری خود و نیز با استناد به روایت جعلی ، عقیده هم نامی حضرت مهدی(علیه السلام)، وپیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم)، را به زمان قیام مختار و نیز اندیشه غیبت را به ماجرای مرگ محمد بن حنفیه، مربوط می داند، در صورتی که از همان صدر اسلام و نیز در مقاطع مهم و حساس تاریخ ، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم)، ونیز سایر ائمه(علیهم السلام)، براساس آیات و روایات به تبیین اندیشه مهدویت و نیز معرفی خود ایشان پرداخته اند و بطور کامل ایشان را معرفی کرده اند که چه کسی و از چه نسلی هستند. تیموتی آر.فرنیش با به کارگیری روش تطبیقی آن هم بطور ناقص ، بدنبال یافتن ریشه مهدویت شیعی در یهودیت و مسیحیت است، از طرفی او این اندیشه اصیل را وام دار اهل سنت می داند و معتقد است چون نامی از حضرت مهدی(علیه السلام)، در صحیحین نیامده است در نتیجه در این اندیشه تردید ایجاد شده است؛ درصورتی که روایات مهدی در صحیح مسلم وجود داشته است اما حذف شده اند. در نهایت ادوارد براون بدلیل جایگاه ویژه ای که اندیشه مهدویت در اسلام دارد بطوری که مانع اصلی رسیدن دولت های استعمارگر بخصوص انگلیس به اهداف شوم خود می باشد، با برگزیدن روش وقایع نگارانه و نیز با استفاده از مخفی کاری و دگرگونی ارزش ها درصدد تخطئه دین اسلام و اندیشه مهدویت و در نهایت تبلیغ باب و بهائیت برآمده است.

براساس تقسیم بندی موجود درباره روشهای مختلف تحصیل شناخت این روشها به چهار شکل تجربه، عرفان، وحی و فلسفه تقسیم گردیده اند. در این بررسی ضمن پیگیری عوامل مهم شکل گیری دیدگاه هر یک از آنها در زندگینامه آنان به بررسی مبانی نظری هر یک از دانشمندان اخیر درباره شخصیت سالم روش های مورد استفاده آنها در گردآوری داده ها و ویژگی های شخصیت سالم از منظر هریک از آنان پرداخته شده است. این تحقیق تلاش داشته است تا به بررسی تطبیقی دیدگاههای موجود درباره انسان کامل از منظر روشهای پیش گفته بپردازد. در این جمه بندی پس از ارزشیابی هر دیدگاه به شکل مستقل ارزیابی کلی از مباحث پیش گفته ارایه شده است. پژوهش در انجام خویش با تالیف روشهای گردآوری داده ها از سوی دانشمندان تجربه گرای غربی و انسان شناسان اسلامی، افقهای جدید مطالعه و تحقیق در امر انسان کامل را مورد تاکید قرار داده است.

از جمله شیوه های تحلیل در جامعه شناسی به قرار زیر می باشد : تحلیل کارکردی ، تحلیل ساختاری ، تحلیل سیستمی ، تحلیل شبکه ای ، تحلیل فرایندی و تحلیل شی گرا .تغییر فلسفه هستی شناسی باعث گردید تا تغییر دیدگاهی بر روی تحلیل های معاصرین به وجود آید .تغییر در فلسفه معرفت شناسی باعث شد تا تغییر فرایندی دانش جامعه شناسی ایجاد شود و همچنین خود فرایند دانش ، رخداد و فرایندهایی را درکل ایجاد می نماید که می تواند باعث آشفتگی و یا تغییر در پویایی و تغییر کل گردد .

‫مقاله اي كه از نظر مي گذرد دربارة زندگي نامه و روش علامة فقيد ميرزا ابوالحسن شعراني (ره) در تفسير و علوم قرآني است لذا سعي شده است با تتبع در آثار ايشان بخصوص تفاسير سه گانه مجمع البيان ، منهج الصادقين و تفسير ابوالفتوح رازي و نثر طوبي تدوين شود . مطالب تنظيم شده شامل مقدمه و چهار فصل است كه فصل اول دربارة كليات از جمله : تعريف موضوع ، نوع تحقيق ، اهميت و هدف موضوع و . . . مي باشد و مابقي بر سه محور استوار است . فصل دوم : شرح حال است كه زندگي نامه و حيات علمي¬ ايشان در دو فصل مورد بررسي قرار گرفته است. و در ادامه دو فصل آمده است اين گونه كه بحثهاي تفسيري علامة شعراني (ره) با هدف روش شناسي مورد توجه قرار گرفته و تحت عنوان فصل سوم نكاتي كلي دربارة تفسير و انگيزة ايشان¬ازمباحث¬تفسيري¬بيان شده است و ديدگاه¬هايشان و روش¬هاي تفسيري و گرايشهاي مختلف تفسيري بررسي شده است . سپس در فصل چهارم دربارة علوم قرآني صحبت شده به اين شكل كه ابتدا كلياتي دربارة علوم قرآني و بعد از آن سديدگاه علامه شعراني (ره) دربارة مباحثي از علوم قرآني مطرح شده است .

از آنجا که مقصد نهایی اسلام، دعوت انسان‌ها به نظام توحید و اجتناب از مظاهر شرک و اندیشه‌های غیرخدایی است، همواره مخالفین اسلام که منافعشان را درگرو نظام‌های غیر خدایی می‌بینند، درکمینبشر نشسته‌اند، تا او را از گرایش به این مکتب الهی باز دارند، برای نیل به این مقصود و تخدیر انسانیت، از هر ابزار و روشی استفاده می‌کنند، انسان‌ها، مکتب‌ها و مذاهب و ادیان را به جان هم انداخته، تا مفری برای نجات خود بیابند. از طرفی روش‌های کنونی تبلیغ نوعا رنگ سنتی داشته و متناسب با دنیای معاصر یا کاربردی نیستند، یا کمتر تأثیر دقیق بر مخاطب دارند و در برخی موارد مسائل ضد تبلیغ به عنوان روش‌های تبلیغ درست استفاده می‌شوند، که صدمات زیان باری به تبلیغ دینی زده‌اند. در این رساله تمام همت پژوهشگر برآن است: تا اولاً حساسیت موضوع تبلیغ در اسلام را بیان نموده و چالش‌های تهدید کننده در این فرایند را مشخص نماید، ثانیاً برنامه‌های نظام سلطه برای به چالش کشیدن دین خدا را برملا کند. ثالثاً اصول و خطوط اصلی دعوت به آموزه‌های اسلام ناب را با استفاده از دو راهبرد انذار و تبشیر، برای مخاطبان به تصویر بکشد. به این جهت مبلغان و مدیران تبلیغی اسلام، باید برای برون رفت از آسیب‌هایی که در عرصه درون و برون دینی، موجب وهن آموزه‌های دینی می‌گردند، با درایت هرچه بیشتر و آینده‌نگری دقیق و آسیب‌شناسی به موقع، سکان نظام تبلیغات دین را در مسیر صحیح و منطقی، آن‌چنان که در تفکر برآمده از مکتب اسلام وجود دارد، هدایت نمایند،. در نتیجه پژوهشگر بر اساس آنچه در گستره پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، به نتایج زیر دست یافته است:1-با بررسی تفاسیر و دیدگاههای اندیشمندان حوزه های معرفت دینی در خصوص تقدم، تأخر یا تساوی توأمان از دو راهبرد انذار و تبشیر ،باتوجه به حساسیت‌های انسان معاصر و دنیای معاصر ،پژوهشگر معتقد است که باید نظریه چهارمی برای تبلیغ آموزه های دینی تعریف کرد و آن عبارتست از: تقدم زمانی روش‌های تبشیری بر روش‌های انذاری به نحوی که نه تبشیر و انذار بر هم غلبه کنند و نه هیچکدام از این دو مکانیسم تعطیل گردند، بلکه ابتدا مخاطبان با روش‌های تبشیری به آموزه‌های دینی دعوت شده و پس از تثبیت ایمان و اعتقاد آنها، از مخاطراتی که در مسیر ایمانشان قرار دارد، با روش-های انذاری آگاه گردند.2-مبلغان دینی باید با مبنا قرار دادن دو راهبرد تبشیر و انذار و با جریان‌شناسی و نوسازی نظام تبلیغات دینی، حق گرایی، تعقل، تفکر، برهان، علم و اصل آزادی اندیشه و بیان را محور شیوه‌های تبلیغی خود قرار دهند. 3-برای برون رفت از آسیب‌ها و آفت‌هایی که در درون و برون دین، موجب وهن آموزه‌های دینی می‌گردند، با پختگی و درایت و آینده‌نگری دقیق، سکان نظام تبلیغات دین را در مسیر صحیح و منطقی هدایت نمایند، شرط مقوم چنین امری عدم اکتفاء به صرف روش‌های سنتی و آمیختن روش‌های بدیع جدید بر مبنای علم و تکنولوژی زمان معاصر با سنتهای جذاب و منطقی گذشته است. چرا که روش‌های تحکمی، ایجاد خطوط قرمز و تابوهای موهوم در عرصه دین‌داری ره به جایی نخواهد برد و متناسب با بشر ناامید معاصر، باید شیوه‌های جذاب و نشاط‌آور را با حفظ اصول کلی دین خدا بر بشر عرضه نمود تا با شوق و رغبت مضاعف به آغوش اسلام برگردند.