جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رشد حیات عقلی و فکری مسلمین، تا حدی مرهون اختلاف آراء میان فیلسوفان و متکلمان است . هر یک از این دو گروه، با اشکالات خود بر دیگری، موجبات گسترش مباحث عقلی و تعمیق دیدگاههای یکدیگر را فراهم آورده‌اند و ضرورت طرح بسیاری از مسائل را در حوزهء دیگری، گوشزد کرده‌اند. در این میان شخصیت خواجه نصیر طوسی نقطهء عطفی به حساب می‌آید. تحقیق ما تلاشی است در روشن ساختن این مسائل که آیا استفاده از فلسفه در علم کلام، از سوی خواجه طوسی، ضرورتی داشته است ؟ آیا او توانسته است ، با توجه به اهدافی که داشته، از مسائل امور عامه در اثبات مسائل الهیات به معنی الاخص بهره جوید؟ و اساسا" در این کار، درجه مسائلی گرایشهای کلامی و یا فلسفی، داشته است ؟ روش تحقیق ما بر پایهء تحقیقات کتابخانه‌ای، مقایسه افکار و نظریات با یکدیگر و نتیجه‌گیری از آن‌هاست ، در این راستا در ابتدای هر بحث به ذکر تاریخچه‌ای اجمالی از آن پرداخته، به دیدگاههای متکلمان و فیلسوفان مسلمان در آن مساله اشاره نموده، سپس نظریهء اختصاصی خواجه طوسی، و گرایش فلسفی یا کلامی وی را بازگفته‌ایم. در تنظیم موضوعات و مسائل تحقیق از شیوهء مرسوم فیلسوفان در کتابهای فلسفه پیروی کرده‌ایم و برهمین اساس ، پس از ذکر مقدمه و تاریخچه‌ای مختصر از اختلاف فکری میان متکلمان و فیلسوفان، مسائلی را از طبیعیات ، پس از آن امور عامه و در پایان امور خاصه فلسفه، ذکر کرده و در هر قسمت فقط مسائل اساسی و پایه‌ای آن را، طرح نموده‌ایم. در تمامی این تحقیق، آزمون فرضهای خود را نشان داده و گفته‌ایم: که علم کلام در قالب گذشته‌اش (پیش از آمیخته شدن با فلسفه) نمی‌توانست به وظیفهء خود عمل کند، تاسیس کلام عقلی، فقط در حوزهء تفکر شیعی، امکان‌پذیر، بود، کلام اهل سنت ، از نظر روش تغییرات عمده‌ای از خود نشان داد و استفاده از فلسفه در کلام با توجه به محدودیتهایش برای کلام، مفید بوده است . نتایج تحقیق را می‌توان به دو بخش نتایج عام و نتایج خاص تقسیم نمود. در قسمت اول مسائلی را که به واسطهء این تقابل افکار، به کلام و فلسفه افزوده شده‌اند، مورد استفصاء قرار داده‌ایم. در قسمت دوم، گرایشهای فلسفی محقق طوسی چه در مسائل طبیعیات یا امور عامه و خاصه فلسفه، مورد نظر قرار گرفته‌اند. در پایان به موارد اختلاف او با حکمای مشائی پرداخته‌ایم و تاثیراتی را که بر هم عصران و اندیشمندان پس از خود داشته است ، بیان نموده‌ایم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اثبات ضرورت نبوت از دیدگاه فیلسوفان

نویسنده:

محمد ایزدی تبار

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مرکز پژوهشی دایرة المعارف علوم عقلی اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نبوت , ضرورت نبوت , نبوت خاصه , نبوت عامه , متکلمان , مدنی بالطبع , فیلسوفان

کلیدواژه‌های فرعی :

سعادت , 10. شریعت/ Šarīʿa , معتزله (اهل سنت) , نیاز اجتماع به قانون(دلایل نبوت) , کمال انسان , وحی الهی , حسن و قبح عقلی , حکمت عملی , هدایت , عدل اجتماعی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملا عبدالرزاق لاهیجی , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

از مهم ترین و موثرترین اصول و ارکان استوار ادیان، نبوت و هدایت مستمر رسالت است. نبوت منصب و سمتی از سوی پروردگار است که هرگز با کوشش انسانی به دست نمی آید، بلکه تنها خداوند سبحان، آن را به هر که شایسته بداند عطا می کند. البته چون خاستگاه مشیت و اراده حق، حکمت اوست، طبیعی است که عهد الهی تنها به افراد شایسته و پاک می رسد.بحث نبوت در دوبخش نبوت عامه و خاصه مطرح می گردد. در نبوت عامه از مسائل کلی نبوت، مانند حقیقت نبوت، حقیقت وحی، امکان نبوت و اثبات ضرورت آن، راه های تشخیص صدق مدعی نبوت، حقیقت معجزه و دلالت آن بر صدق مدعی نبوت بحث می شود. پس از مباحث کلی، نوبت به مصداق می رسد که نبوت خاصه شمرده میشود؛ یعنی بحث از نبوت فردی خاص.با توجه به اهمیت و جایگاه نبوت، همواره دانشمندان بدان پرداخته و آن را مورد بحث و بررسی قرار داده اند و البته متکلمان اسلامی نیز به پیروی از قرآن و احادیث ازآغاز مباحث اعتقادی بدین بحث پرداخته اند. هرچند فیلسوفان اسلامی، نبوت خاصه را از مباحث حکمی خارج دانسته و از آن بحث نکرده اند، با این حال در آثار خود، مباحث مربوط به نبوت عامه را از یاد نبرده اند. بحث از نبوت، وحی و اعجاز در آثار فلسفی اسلامی با گرایش های متفاوت فلسفی، اعم از فلسفه مشاء، اشراق و حکمت متعالیه به روشنی دیده می شود.در این نوشتار برآنیم که ضرورت نبوت را از دیدگاه فیلسوفان بررسی کرده و به بازخوانی مشهورترین استدلال آن در این زمینه که مبتنی بر نیازمندی انسان به اجتماع است بپردازیم. فیلسوفان در این استدلال با تکیه بر مدنی بالطبع بودن انسان و این که زندگی او بدون اجتماع ناممکن است، بحث نیازمندی به قانونی که بتواند مسیر عدالت را برای انسان ها هموار کند مطرح ساخته اند؛ سپس اثبات کرده اند که دست یابی به قانون جامع و کاملی که بتواند جامعه انسانی را به عدالت و تکامل راهنمایی کند جز از سوی خداوند که آفریننده و مدبر انسان است، امکان پذیر نیست. آنان از این راه، نیازمندی انسان به دین و شریعت را تبیین نموده اند. هر چند پاره ای از این مقدمات روشن است ولی برخی هم نیازمند بررسی و پژوهش است که در پی خواهد آمد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 48

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

معناشناسی حسن و قبح : 2 : فصلنامه پژوهشی اندیشه نوین دینی

نویسنده:

احمدحسین شریفی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمايندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

پلورالیسم , 09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam , ادراک , امر الهی , حسن و قبح , قاعده حسن و قبح عقلی , مفاهیم اخلاقی , ارزش (منطق) , طبیعی , وجدان , جهت گیری , درست و غلط , ملکه , قضایای تحلیلی , مسئولیت پذیری , غیر شناخت گرایی , تعریف گرایی , مغالطه طبیعت گرایانه , تحقیق پذیری(اصطلاح وابسته) , اصل تحقیق پذیری(اصطلاح وابسته) , شهود گرایی(اصطلاح وابسته) , عقل(قوه عاقله) , اثبات

کلیدواژه‌های فرعی :

امیال انسانی , فضیلت اخلاقی (فضایل اخلاقی) , مدلول , قوای باطنی , کمال مطلوب انسان , احساسات , اجتماعی , نسبی‌گرایی , فیلسوفان , صدق , پوزیتیویست ها ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه حلی

چکیده :

معنای حسن و قبح اخلاقی، به عنوان کلیدی ترین مفاهیم اخلاقی، دیدگاههای متعددی را در میان اندیشمندان به میان آورده است. در این مقاله ضمن دسته بندی و توضیح انواع دیدگاه ها، به بررسی و نقد آنها می پردازیم. بر این اساس، ابتدا نظریه احساس گرایی را، به عنوان یکی از مشهورترین نظریات غیرشناختی، نقد کرده ایم و سپس به توضیح و نقد دیدگاه شهود گرایانه ج. ای.[173] مور، پرداخته ایم. در ادامه نظریات تعریف گرایانه در باب حسن و قبح را به دو دسته طبیعت گرایی و متافیزیکی تقسیم کرده و ضمن معرفی و نقد دیدگاه های طبیعت گرایانه، که طیف وسیعی از نظریات اندیشمندان مسلمان و غربی را شامل می شود، و همچنین ضمن نقد برخی از نظریات متافیزیکی، دیدگاه مورد قبول را ارائه کرده ایم.درنهایت طرح و نقد مغالطه طبیعت گرایانه می آید. طراح این مغالطه، ج. ای. مور، مدعی است که هرگونه تعریفی از حسن و قبح، اعم از تعاریف طبیعی یا متافیزیکی، تعریفی مغالطی است که وی آن را مغالطه طبیعت گرایانه می نامد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

روش شناسی توصیف نزد شیخ اشراق : 3 : فصلنامه پژوهشی اندیشۀ نوین دینی

نویسنده:

سید عباس ذهبی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها دانشگاه معارف اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکمای فرس , توصیف , تقسیم بندی قضایا , تکریم , عالم نفوس , نورالانوار , فیلسوفان , تخلخل و تکاثف , شمول گرایی / حصرگرایی , مسایل جدید روش شناسی , روش شناسی , تجربه حسی , حکمت اشراق the School of Illumination , عناصر اربعه , جسم مطلق , قرآن , اصطلاحنامه منطق , حرکت , نور (حکمت اشراق) , هورخش(حکمت اشراق) , کیان خرّه , مقام نفس اماره , مقام نفس لوامه

کلیدواژه‌های فرعی :

حکایت , الگو , مسلمان , ریاضت , جن , افلاک , خلسه , توصیفات معین , جغرافیایی , اسطوره ای , غول , اشقیاء , معرفت شهودی ,

چکیده :

شیخ اشراق به عنوان یک حکیم هستی‌شناس، هستی را ذومراتب می‌بیند و براساس همین رتبه‌بندی توصیفات متنوعی نیز ارائه می‌کند. این توصیف‌ها هم از لحاظ طولی متنوع‌اند و هم از لحاظ عرضی. بدین معنا که مثلاً توصیفات کشفی شهودی او اگرچه در عرض توصیفات تحلیلی منطقی او قرار می‌گیرند اما خود دارای یک نظام طولی و مترتّب برهم اند. بر این دو مورد توصیفات تجربی حسی و توصیفات تاریخی اسطوره‏ای را نیز باید افزود تا مجموعا ًبه چهار ضلعی انواع توصیفات او بتوان رسید. از طرف دیگر اگر چه قدما توصیف را متعلق به «مطلب هل» و تعریف را متعلق به «مطلب ما» می‌دانستند و آن دو را کاملاً جدا از هم مطرح می‌کردند اما در تفکر شیخ اشراق بین مقام تعریف و مقام توصیف اختلاف چندانی وجود ندارد. اولاً به دلیل آنکه موضعگیری او در بحث تعریف با رویکرد منطق دانان مشائی متفاوت است و ثانیاً به جهت آنکه توصیف‌های شیخ اشراق نیز ویژگی خاص خود را دارند به گونه‌ای که نمی ‏توان آنها را در تقسیم‌بندی‌های رایج جای داد .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حل مسأله شرور ازدیدگاه قرآن و حدیث

نویسنده:

سدیفی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

چکیده

وضعیت نشر :

پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلاسفه و عرفا , معصومین(ع) , متکلمان , علم در قرآن , فیلسوفان , قرآن و حدیث , شر , اصطلاحنامه علوم قرآنی , عارفان (مسلمان) , شر در قرآن , شر - احادیث , فلاسفه - نظریه درباره شر , متکلمان - نظریه درباره شر , مسأله شر(فلسفه دین)

چکیده :

بحث شرور پیشینه ای کهن و گستره ای فراخ دارد.از دیر باز میان متکلمان، فلاسفه و عرفا و دانشمندان دیگر مطرح بوده است. در آیات قرآن و روایات معصومین (ع) نیز نصوص قابل توجهی در خصوص آن به چشم می خورد. در این پژوهش به بررسی این مسأله در حوزه قرآن و سنت پرداخته شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عنصر توجیه در معرفت شناسى معاصر

نویسنده:

سید سعید روحانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها – دانشگاه معارف اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نظریه های موجه سازی , نظریه های درون گرا , نظریه های برون گرا , توجیه معرفتی , نظریه مبناگرایی , نظریه انسجام گرایی , معرفت گزاره ای , توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , نظریه انسجام گرایی , قضیه صادقه , دلیل ( برهان ) , تعریف(اصطلاح وابسته) , تصور(مقابل تصدیق)

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل گرا , هنجاری , فیلسوفان , شواهد , شکاکیت(مسائل جدید کلامی) , دور و تسلسل , حالات نفسانی ,

چکیده :

در تعریف معرفت گزاره ای می گویند: «معرفت باور صادق موجه است» و هر یک از سه جزء باور، صادق و موجه از شروط لازم و کافی در تحقق معرفت به شمار می روند. اشکالات بسیاری بر این تعریف سه جزیی وارد شده است که برخی از ناحیه عنصر توجیه می باشد.در این مقاله برخی از مهم ترین ابهامها از ناحیه عنصر توجیه بررسی و به نظریه های درون گرا و برون گرا به عنوان نظریه هایی در خصوص موجه سازی، اشاره می شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 133 تا 153

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کتاب مناهج الیقین فی اصول الدین

نویسنده:

علامه حلی

نوع منبع :

مدخل آثار(دانشنامه آثار)

منابع دیجیتالی :

متن

کلیدواژه‌های اصلی :

توحید , عدل , اصول دین , اثبات واجب الوجود , وجود و عدم , حادث و قدیم , وعد و وعید , عقاید شیعه امامیه , معارف اسلامی , فیلسوفان , صفات خدا , متکلمین , امر به معروف و نهی از منکر , 13. علم کلام , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , دلیل نقلی(قسیم دلیل عقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه حلی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علم غيب پيامبر و امام از نگاه متکلمين و فلاسفه

نویسنده:

محمد حسن نادم

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF متن

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم , امام , علم امام (ع) , علم غیب , فیلسوفان , متکلمین , پیامبر , ائمه علیهم السلام

چکیده :

از جمله رویکردهایی که آموزه ها و مفاهیم دینی با آن ها سنجیده می شود دو رویکرد کلامی و فلسفی است که هر کدام با چند روش و نگرش و با پیش فرض ها و مبانی خاص به مسائل و مفاهیم دینی می نگرند. مقاله پیش رو با توجه به حجم خود، موضوع علم غیب پیامبر و امام راـ که از آموزه های ویژه شیعه به شمار می رود ـ با عنایت به اندیشه چهره های شاخص هریک از مکاتب فلسفی و کلامی مشهور بررسی کرده و به اختصار برآیند نظر هریک را در غیب دانی پیامبر و امام و حد و حدود آن مبتنی بر مبانی و پیش فرض ها، برشمرده و حاصل مباحث را به صورت فشرده آورده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکورد ها : 145

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.