جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

این مقاله در دو بخش مجزا ولی مرتبط با هم، نقش استعاره در زندگی و مشکلات احتمالی ترجمه استعارات را به اختصار بررسی می کند.بخش نخست که اساسا مبتنی بر نظریات لیکاف، در کتاب استعاراتی که با آنها زندگی می کنیم، می باشد، نشانگر این امر است که نظام تصوری زندگی ما استعاری است و تعبیرات استعاری ما بر اساس این نظام شکل می گیرند و مثالهایی از زبان فوتبال، به عنوان محبوبترین ورزش ایران و جهان آورده شده که به خوبی موید این نظریه است. در تمامی این مثالها تصور استعاری این است که فوتبال یک جنگ است و تعبیرات استعاری ناشی از این تصور نیز از طریق مثالهای مرتبط بیان شده است و از آنجا که زبان فوتبال جز لاینفک زبان زندگی روزمره می باشد، به جاری بودن استعاره در زندگی واقف می شویم.در بخش دوم ضمن بررسی تقسیم بندی استعارات از دیدگاه نیومارک در می یابیم به همان اندازه که ترجمه بعضی استعارات، مانند استعاره های قالبی مشکل و در بعضی موارد غیرممکن به نظر می رسد، ترجمه استعارات ابداعی ساده است و در ضمن استعاره جدیدی، به نام استعاره نو، جدا از تقسیم بندی نیومارک معرفی می شود و تمامی این موارد با نمونه هایی از ترجمه اشعار سهراب سپهری توسط مسعود فرزان و دانشجویان درس کاربرد اصطلاحات در ترجمه نگارنده همراه می باشند.

مقاله حاضر بر آن است تا بر اساس بعضی از دیدگاه های زبانشناسی، نوع استعاره های تجاری قبل و بعد از انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار دهد. ضمن بررسی نوع نحو و خصوصیات معنایی دودسته از داده های قبل و بعد از انقلاب اسلامی، مقایسه داده ها نشان می دهد که نوع نحو، وجه شبه و تضمن بکار گرفته در نام های تجاری قبل از انقلاب، از انواع مشابه خود دربعد از انقلاب ساده تر است. همچنین روند داده های بعد از انقلاب تاکید برنحو استعاره مرکب دارد. بر اساس چارچوب ساختارگرایی یا کوبسن، توزیع داده ها در دو دوره با تمایز بین استعاره و مجاز تبیین می گردند و تحلیل زبانشناسی اجتماعی از آنها بیانگر این مطلب است که درک استعاره نیاز به دانش پیشینه فرهنگی بیشتری نسبت به مجاز دارد.

تمثیل، به عنوان یکی از نخستین و مهمترین صنایع ادبی، شیوه ای استدلالی است که هدف آن، انتقال بهتر معنا و مفهوم به مخاطب و تاکید بر آن است. این زیور ادبی از متفرعات تشبیه و اخص از آن است. موقعیت وجه شبه، تمثیل را از تشبیه متمایز ساخته و بر مبنای همین وجه شبه است که آرا صاحبنظران در باب تمثیل شکل گرفته است. مهمترین عقایدی که در باب تمثیل وجود دارد، سخنان جرجانی، سکاکی و خطیب قزوینی است که هر یک از آنان پیروان و طرفدارانی دارند. بر محور عقاید این بلاغیان، سه عقیده کلی درباره تمثیل به دست می آید که از این میان، رای جرجانی و سکاکی ـ با وجود اندک اختلافی که با هم دارند ـ اصح و اکمل است. تمثیل با مباحث بلاغی دیگری چون تشبیه ساده و مرکب، استعاره و مثل پیوند خورده و با وجود شباهتها و مناسبتهایی که بین آنهاست، تفاوتهای اساسی و بنیادینی با یکدیگر دارد. هدف این مقاله، تحلیل تمثیل بر اساس عقاید برجسته بلاغیان و تبیین جایگاه بلاغی آن در ارتباط با این صنایع است.

تا پیش از پیدایش زبان شناسی شناختی، بسیاری از زبان شناسان، استعاره را روشی برای خیال پردازی شاعرانه می دانستند. به همین دلیل، «استعاره» غالبا مفهومی ادبی به شمار می رفت. لیکن با اشاعه الگوی شناختی، کارکرد استعاره در گفتمان روزمره اهل زبان مورد توجه قرار گرفت. پرسشی که در مقاله حاضر مطرح می شود این است که آیا «استعاره» می تواند باعث چندمعنایی در زبان فارسی  شود یا نه. برای پاسخگویی به این پرسش، داده های گفتاری و نوشتاری به کار رفته در اخبار و جراید، گردآوری شد و پژوهش بر پایه این فرضیه شکل گرفت که استعاره را در چارچوب معنی شناسی شناختی، می توان یکی از خاستگاههای چندمعنایی دانست. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، فرضیه پیش گفته مورد تایید قرار گرفت. تحقیق به روش توصیفی- قیاسی صورت پذیرفت. به طور کلی نگارندگان بر آن اند تا نشان دهند که تغییرات معنایی را می توان به شکلی نظام مند در ارتباط با قالبهای معنایی تبیین کرد.

یکی از مهم ترین مسائل در بررسی استعاره، تعیین واحدی است که می تواند در درک معنی استعاره عمل کند. در سنت مطالعه معنی، غالبا واژه به عنوان واحد بررسی معنایی مدنظر قرار گرفته و چنین نگرشی تاکنون نتوانسته است تحلیل درستی از درک واحدهای استعاری زبان به دست دهد. این مقاله بر آن است تا نشان دهد واحد درک استعاره چه باید باشد. به دلیل گستردگی بحث، در نوشته حاضر صرفا صفت های استعاری مورد توجه قرار گرفته اند تا به کمک این داده ها ثابت شود که درک استعاره های صفتی، برخلاف آنچه در سنت مطالعه استعاره مطرح می شود، در سطح واژه قابل بررسی نیست و به درک واحدهای همنشین این دسته از استعاره ها در سطح جمله وابسته است. بنابراین، با توجه به اینکه درک در لایه جمله شکل می گیرد، واحد مطالعه معنی را باید «جمله» در نظر گرفت.

در این تحقیق به بررسی اصطلاحات در زبان فارسی پرداخته ایم. ابتدا بر اساس دیدگاه نانبرگ، ساگ و واسو، اصطلاحات را به دو دسته عبارات ترکیبی اصطلاحی (بخش پذیر) و عبارات اصطلاحی (بخش ناپذیر) تقسیم و سپس بر اساس دیدگاه زبان شناسی شناختی و به طور اخص رویکرد کووکسس، آنها را بررسی کرده ایم. از منظر شناختی سازوکارهای استعاره، مجاز و دانش متعارف، به عنوان انگیزه معنایی در تولید و درک اصطلاحات دخیل اند. در این پژوهش نیز اصطلاحات از منظر این سازوکارها بررسی شدند و معلوم شد عواملی مانند بخش پذیری معنایی، استعاره، مجاز و دانش متعارف در تعیین معنای اصطلاحات دخیل اند. بر همین اساس، عبارات ترکیبی اصطلاحی را به همراه اصطلاحاتی که حاوی استعاره، مجاز و یا دانش متعارف اند، از نظر معنایی به عنوان اصطلاحات شفاف، و عبارات اصطلاحی را به عنوان اصطلاحات تیره تقسیم بندی کردیم. تعداد اصطلاحات شفاف بسیار بیشتر از اصطلاحات تیره است.

این مقاله با نگاهی به نمونه های ترجمه شده ادبیات فارسی به فرانسه به مسایل زبان استهاره می پردازد. بدیهی است که در شکل عام هدف ترجمه انتقال معنا است اما در زمینه ترجمه متن های ادبی، ترجمه فرایندی فراتر از انتقال معنا را در بر دارد. برای ترجمه متون ادبی نگاه مترجم به سبک نویسنده و عبارت های خاص متن فراتر از چهار چوب های معنایی است. بدیهی است که اثری از جمالزاده یا دولت آبادی را بدون در نظر گرفتن طنز و ادراک تصویر و ضرب المثل ها نمی توان ترجمه کرد.