جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان موجودى است اجتماعى، به دلیل این ویژگى‌ها که در فرایند جامعه‌پذیرى و اجتماعى شدن به آن مى‌رسد، از موجودات دیگر متمایز است. از این‌رو، جامعه‌پذیرى نقطه اتصال علوم مختلف انسانى و اجتماعى است و آگاهى از آن منوط بر آن است که مفهوم آن در این مجموعه از علوم انسانى دنبال شود. بنابر مفهوم جامعه‌پذیرى، انسان‌ها آموزه‌هاى اجتماعى خود را از محیط گرفته و در فرایند جامعه‌پذیرى مى‌کوشند خود را همانند جمع سازند؛ هرچند این فرایند، رابطه‌اى دوسویه است و کنش‌گران با محیط در تأثیر و تأثر متقابل‌اند. این مقاله با رویکرد نظرى و تحلیلى، و با کنکاش در آیات قرآنى مى‌کوشد تا نشان دهد قرآن کریم ضمن احترام به جماعت انسان‌ها، همگان را به پذیرش همه آموزه‌هاى اجتماعى فرانمى‌خواند، بلکه سرپیچى از آموزه‌هاى ناسازگار با اسلام را مطلوب مى‌شمارد. بنابراین، در نگاه قرآن، اجتماعى شدن در گروه‌هاى مؤمنانى که هنجارها و ارزش‌گذارى‌هاى خود را بر پایه ارزش‌هاى اسلام بنا مى‌کنند، محترم است، نه در هر گروه و اجتماعى.

بیان موضوع: انسان دنیای امروز به لحاظ پیچیدگی های زندگی ، با چالش های فراوانی روبه روست که با گذشت زمان این چالش ها رو به فزونی است . هر یک از این بحران ها مشکلاتی را بر چگونگی زندگی افراد تحمیل می کند. در حال حاضر برای رویارویی با این مشکلات ، نیاز به تربیت انسان های متعهد به اصول و ارزش های دینی و آرمان های جامعه ، بیش از پیش ضرورت یافته ، و برنامه ریزی های خاص را می طلبد. هدف کلی : تبیینتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (ره) روش تحقیق : روش اجرای تحقیق تجزیه و تحلیل اسناد و مدارک بوده است . براساس داده های حاصل از منابع ، مستندات ، مدارک ، کتب و زندگینامه حضرت امام خمینی (ره) پاسخ سوالات تحقیق استخراج گردیده است. یافته ها : یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهند که : 1- مقوله تعلیم و تربیت و تز کیه نفس یکی از بنیادی ترین رویکرد های حضرت امام خمینی (ره) می باشد .2- عواملی همچون قرآن ،محیط تکوینی ، محیط خانوادگی،محیط آموزشی و محیط اجتماعی و اراده از عوامل موثر بر تعلیم و تربیت از دید گاه امام خمینی ( ره) هستند. 3- هدف آرمانی و نهایی تربیت از دید گاه امام (ره) این است که آدمی معتقد به مبداء و ساخته شود .4- روش های تربیتی از دیدگاه امام (ره) امروزه از بهترین روش ها برای تربیت در راستای پاکی و صداقت و حرکت در مسیر خدا و نیل به قله انسانیت است.5- از نظر امام (ره) معلمی شغل انبیاء است و مهم ترین وظیفه مربیان انسان سازی است.

این تحقیق مباحث تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام خمینی سلام الله علیه را مورد بررسی قرار می دهد. به این منظور به آثار باقی مانده از آن بزرگوار و مکتوبات برخی از یاران ایشان مراجعه نموده و مطالب مربوط به تعلیم و تربیت را مورد پژوهش قرار داده است. هدف کلی این تحقیق استفاده از نظرات حضرت امام خمینی سلام الله علیه در بهبود بخشیدن به امر تعلیم و تربیت جامعه می باشد. به منظور بررسی پیشینه پژوهش، تحقیق سیمای تعلیم و تربیت اسلامی در آئینه تفکرات امام خمینی رحمت الله علیه و تالیفات تعلیم و تعلم از دیدگاه شهید ثانی و امام خمینی (سلام الله علیه) و پرتوی از مبانی تربیتی - عرفانی حضرت امام خمینی قدس سره الشریف مورد بررسی قرار گرفته و خلاصه ای از نتایج و نقاط قوت و ضعف آنها ذکر گردیده است. پرسشهای تحقیق عبارتند از : 1- نظرات حضرت امام خمینی سلام الله علیه درباره تعلیم و تربیت انسان چیست ؟ 2- روشهای تعلیم و تربیت از نظر حضرت امام خمینی سلام الله علیه کدامند؟ وظیفه مربیان تعلیم و تربیت از نظر حضرت امام خمینی سلام الله علیه چیست؟ 4- مسئولیت مراکز تعلیم و تربیت از نظر حضرت امام خمینی سلام الله علیه چیست ؟

تربیت اجتماعی یکی از ابعاد مهم تربیت آدمی است که در طول تاریخ مورد توجه صاحبنظران تعلیم و تربیت و دست اندرکاران، مسائل اجتماعی بوده است.حضرت امام خمینی (ره) نیز به عنوان یک اندیشمند اسلامی برای تربیت اجتماعی اهمیت زیادی قائل بودند و ما نیز در حد توان در این رساله به بررسی آثار ماندگار ایشان، اصول و روشهای تربیت اجتماعی از دیدگاه آن حضرت را استخراج نموده و معتقدیم که ایشان با استفاده از این اصول و روشها توانستند گامی موثر و مفید در راستای فراهم کردن زمینه هایی لازم جهت رشد افراد در توانایی برقراری ارتباطهای ضروری با دیگران فراگیری نقشهای اجتماعی و ایفای آنها پذیرش مسئولیت های اجتماعی، ارج نهادن بر ارزشها و تلاش برای رشد و شکوفایی آحاد جامعه از طریق کنترل اجتماعی بردارند.

در این پایان‌نامه در دو بخش و هشت فصل و یک خاتمه تنظیم شده است . بخش اول که به بحث درباره نماز جمعه از نظر موضوع اختصاص دارد، شامل پنج فصل است . در صل اول واژه‌های صلاه و جمعه، در فصل دوم، تشریع نماز جمعه، در فصل سوم، اهمیت نماز جمعه، در فصل چهارم، ماهیت و اجرای نماز جمعه و بالاخره در فصل پنجم، شرایط نماز جمعه مورد بحث قرار گرفته است . در بخش دوم، نماز جمعه از نظر حکم موضوع بحث است و شامل سه فصل است . فصل اول به حکم نماز جمعه، فصل دوم به احکام نماز جمعه و فصل سوم به آداب نماز جمعه اختصاص پیدا کرده است . در خاتمه نظری اجمالی به چگونگی اقامه این فرضیه توسط شیعه و اسامی فقهایی که در زمان غیبت معصوم (ع) قائل به وجوب تعیینی نماز جمعه می‌باشند، انداخته شده است . در تنظیم این مطالب ، سعی شده است نظمی منطقی رعایت گردد. در این رساله، برخلاف بیشتر رساله‌هایی که درباره نماز جمعه به نگارش درآمده، این فرضیه تنها از نظر حکم مورد بررسی قرار نگرفته، بلکه تقریبا بحث کاملی از مسائل کلی نماز جمعه ارائه شده است . همچنین بحث پیرامون حکم نماز جمعه، مستقل از بحث درباره شرط بودن معصوم (ع) مطرح شده است .

در اینجا ما برآنیم تا اثبات نمائیم که اندیشه حضرت امام برخاسته از نظرات قرآن و نهج البلاغه است و حضرتش مفتخر است که جامع پیروی از مکتب ولایت علوی و رسالت مصطفوی را بر قامت استوار اندیشه نابش با حقانیت آن برتن دارد. نظرات حضرت امام و انتخاب عناوین بر حسب گفتار ایشان به هیچ وجه در رابطه عرضی با یکدیگر نیستند و نه تنها یکدیگر را تائید می نمایند بلکه همگی عناوین در راستای مقاصد اصلی بعثت حضرت ختمی محمد مصطفی (ص) می باشد. آنچه که باید بدان توجه ویژه مبذول داشت این است که توحید به عنوان مقصد جامعه انبیاء عظام و نبی اکرم می باشد و مقاصد دیگر همگی تشعشع هرم اصلی وجود و تجلی نام و مصداق اتم انسان می باشد. حضرت امام خمینی بر این اعتقاد است که غایت نهایی تمام تشکیلاتی که از بدو خلقت تا کنون بوده و تمامی انبیاء از آغاز خلقت بدان مبعوث شده اند معرفی خدا وعرفان اسلام و دعوت توحید است و هیچ یک از کتب الهی و مذهبی مانند قرآن کریم حقایق معارف را به طور صریح بیان نکرده است گر چه باید به این حقیقت اعتراف نمود که حتی ذات مقدس نبی ختمی اقرب و اشرف موجودات، اعتراف به عجز فرماید و دست ما (انسانها) از آن کوتاه است. و ما خود بالضروره می دانیم که اعمال ما و همه بشر عادی بلکه همه ملائکه الله در میزان مقایسه با اعمال رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه هدی سلام الله علیهم قدر محسوسی ندارد و به هیچ وجه در حساب نیاید. آنگاه اعتراف به تقصیر و اظهار عجز از قیام با اصرار از آن بزرگواران تواتر بلکه فوق حد تواتر است.

از جمله مباحثی که اندیشمندان اسلامی بدان پرداختهاند و آن را مورد بررسی دقیق قرار دادهاند، بحث نبوت میباشد. ما در این نوشتار مباحثی پیرامون نبوت، امامت و ولایت مطرح نمودهایم و کوشیدهایم در هر مسأله‌ای نظر سید حیدر آملی و ملاصدرا را بیان نماییم و به تطبیق و بررسی آراء ایشان بپردازیم. سید حیدر آملی و ملاصدرا هر دو از متفکران شیعی مذهب می‌باشد. برای تشیع، پایان نبوت آغاز دوره جدیدی است که همان ولایت یا امامت است. در واقع امامشناسی که روشن ترین بیان آن همان ولایت است، مکمّل ضروری پیامبرشناسی می‌باشد. در این میان، نکته‌ای که در خصوص رابطه نبوت و ولایت و امامت به نظر می‌رسد این است که، هم از نظر سید حیدر و هم ملاصدرا، ولایت دارای دو مظهر می‌باشد؛ یکی نبوت و دیگری امامت. ولایت که در طول ولایت تامّه الهی است، در کسوت نبوت تجلی می‌نماید و امامت ائمه معصومین‌(ع) نیز ادامه همان حقیقت الهی است و این دو مظهر از یک حقیقت یعنی ولایت حکایت دارند. همچنین مورد دیگری که از این دو اندیشمند به چشم می‌خورد این است که، هر دو به لحاظ تاریخی از پیشینه عرفانی ابن عربی استفاده نموده‌اند. به علاوه ملاصدرا نیز تحت تأثیر سید حیدر بوده است. بنابرین ما در این نوشتار نظریات هر دو اندیشمند را در خصوص نبوت، امامت و ولایت مورد بررسی قرار می‌دهیم تا وجوه اشتراک و افتراق آراء ایشان را روشن نماییم.

تندرستی از نعمتهای بزرگ در زندگی انسان است و سلامت روان بالاترین نعمت هاست. آرامش زندگی مستلزم آن است که به بهداشت روانی افراد توجه زیاد مبذول گردد و یکی از عناصر تضمن کننده سلامت روان داشتن معنا و هدفی در زندگی است، از طرفی توجه به جنبه های درمانی دین و مذهب و تاثیر آن در ایجاد هدفمندی در زندگی ما را برآن داشت، تا در پژوهش حاضر به بررسی رابطه و نقش نگرش مذهبی و احساس معنادار بودن زندگی و تاثیر آن در سلامت روانی افراد بپردازیم. بدین منظور نمونه ای متشکل از 300 دانشجو (150 زن و 150 مرد) در دوره کارشناسی رشته های مختلف تحصیلی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و از طیق سه ابزار، پرسشنامه سلامت عمومی (28 ‏‎GHQ‎‏)، پرسشنامه معناجویی و نگرش مذهبی مورد ارزیابی قرار گرفتند جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده از روش ضریب همبستگی تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون ‏‎t‎‏ مستقل استفاده شد. نتایج این تحلیل نشان داد که بین احساس معنابخش بودن زندگی و سلامت روان همبستگی ‏‎(P<0.001)‎‏ معنی داری دیده می شود و بین نگرش مذهبی و سلامت روان هم همبستگی ‏‎(P<0.001)‎‏ معنی داری دیده شد، همچنین دو متغیر نگرش مذهبی و احساس معنابخش بودن زندگی همبستگی ‏‎(P<0.05)‎‏ معنی داری را نشان دادند، ضمن اینکه بر اساس آزمون ‏‎t‎‏ مستقل بین جنسیت و نگرش مذهبی رابطه معنی داری ‏‎(P<0.001)‎‏ مشاهده می شود و زنان نگرش مذهبی قوی تری را نشان می دهند. بطور کلی پژوهش حاضر نشان می دهد با افزایش میزان احساس معنابخشی زندگی و نگرش مذهبی، سلامت روان نیز افزایش می یابد که این موضوع نشانگر میزان اهمیت معناجویی و اعتقادات مذهبی در ایجاد و حفظ بهداشت روانی افراد جامعه می باشد.

بحث درباره رابطه دین و سیاست از دیر باز مطرح بوده است ، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، این بحث جان تازه‌ای گرفته است . به خصوص اینکه در این انقلاب قرائت خاصی از (دین) و (سیاست) ابراز شده است ، که از مکتب تشیع و تببین آن ضروری به نظر می‌رسد. و این پایان‌نامه در راستای این هدف نوشته است . فرضیه اصلی این است که از دیدگاه امام صادق (ع) سیاست در داخل دایره دین قرار می‌گیرد و بخشی از سامان دهی امور زندگی انسان را در این دنیا بر عهد دارد، در حالی که دین برای سامان دهی امور دنیوی و اخروی تشریع شده است . بنابراین، دیدگاه ایشان - به عنوان رئیس مکتب تشیع - دیدگاهی حکومتی است و ایشان با نامشروع خواندن حکام طاغوتی به دنبال برپایی حکومتی عادلانه براساس مکتب تشیع بوده است . برای تبیین دیدگاه ایشان ابتدا کلیاتی شامل سه فصل: دین و سیاست ، اسلام و سیاست ، و تشیع و سیاست ، به رشته تحریر درآمده است . و در بخش دوم تئوری دولت تئوری دولت از دیدگاه ایشان تبیین شده است ، که دارای چهار فصل: ایدئولوژی، امت ، شرایط و صفات امامت ، و دولت - امامت می‌باشد. ایدئولوژی، با تعریف خاص خود، مهمترین عنصر در تشکیل دولت - امامت است که با پذیرش آن از سوی امت ، تحقق دولت امامت امکان می‌یابد و سایر عناصر دولت از قبیل سرزمین و حکومت و حاکمیت از عنصرهای ایدئولوژی و امت نتیجه‌گیری می‌شوند. بخش سوم، نحوه مشارکت سیاسی امت در دولت - امامت را بیان می‌کند و دارای چهار فصل: شوروی، النصیحه لائمه المسلمین، امر به معروف و نهی از منکر، و رضی‌العامه، است . بخش چهارم، سیره سیاسی امام صادق (ع) را بررسی می‌کند و شامل سه فصل است : تقیه و مسائل آن، موضع‌گیری امام صادق (ع) در قبال حکام طاغوتی، و موضع‌گیری امام صادق (ع) نسبت به قیافهای ضد حکام طاغوتی. در همه مراحل فوق روش تحقیق، بر اساس روش (تحلیل و برداشت خود را از متون احادیث منسوب به امام صادق (ع) ابراز کرده است . پیشنهاد این پایان‌نامه بررسی (رابطه امت و دولت - امامت در عصر غیبت) است و اینکه این دولت بر چه اساسی شکل گرفته، نحوه مشارکت مردم درآن چگونه است ؟

این پایان نامه مشتمل است بر پنج فصل و یک مقدمه در مقدمه بعد از قدردانی در چارچوب تحقیق حکومت ها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و حکومت مورد نظر معرفی می گردد در انتخاب موضوع به بررسی مسایل سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی پرداخته شده است آن وقت به سابقه پژوهش پرسش اصلی و فرعی فرضیه ها و مفاهیم حکومت در نهج البلاغه که همان مدیریت هدایت و ... مورد پژوهش قرار می گیرد. در فصل اول ابتدا به مفهوم حکومت که همان مجموعه از سازمان اجتماعی به منظور روابط صحیح اجتماعی و اجرای قوانین تامین مصالح عمومی پرداخته می شود و از دولت تعریف صورت می گردد در آخر هم ارکان حکومت که عدالت و حدت امنیت و ... از دیدگاه امام علی ع مورد پژوهش و تحقیق قرار می گیرد. در فصل دوم از ضرورت حکومت از منظر علی ع بحث صورت می گیرد که ایشان فرمودند مردم به زمامداری نیازمندند خواه نیکوکار باشد یا بدکار تا مومنان در سایه حکومت اش بکار خویش مشغول و کافران هم بهره مند شود و سابقه حکومت ها از نظر تاریخی مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرد. در فصل سوم اهداف و عوامل پایداری حکومت که همان جمع آوری مالیات اصلاح جامعه اندیشه اقامه عدل باشد پرداخته شده و از عوامل پایداری وحدت ملی اطاعت و پیروی از رهبری مورد توجه و پژوهش قرار می گیرد. در فصل چهارم به ویژگی حکومت اسلامی و تعریف حکومت دینی و حقوق متقابل مردم و حکومت که همان آگاهی عمومی تعهد و تقوای مدیریت باشد پرداخته شده و از نظر دینی حکومت یک وظیفه تلقی می شود و حقوق متقابل مردم و حکومت از نظر قران و نهج البلاغه معرفی گردیده و برای اثبات این مطلب از دیدگاه دانشمندان اسلامی استفاده صورت گرفته است. در فصل پنجم راههای مشروعیت حکومت مورد تحقیق قرار گرفته و مبنای سنتی مورد نقد قرار گرفته و دانشمندان اسلامی پذیرفته که مشروعیت و سیادت دینی به امضای شارع بستگی دارد و مسلمانان در اینکه خداوند منبع نهایی و ذاتی مشروعیت سیاسی است اختلافی ندارد در آخر هم جمع بندی مختصر صورت گرفته است.