جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش تلاش شده است تا آموزه‌های تربیتی مکتب واقع‌گرایی به منظور بهبود کیفیت نظام تعلیم وتربیت ایران شناسایی و معرفی گردد بنابراین طبق روش پژوهشی سندی – تحلیلی آموزه‌های تربیتی این مکتب به همراه اندیشه‌های ارسطو ،کمنیوس و جان‌لاک که از سرمداران و بزرگان این مکتب هستند در نظام تعلیم و تربیت ایران در سه حیطه مربوط به فراگیر، روشهای یاددهی-یادگیری و محتوای برنامه‌های آموزشی مورد بررسی و شناسایی قرارگرفته است در مرحله بعدی بااستفاده از کتابها و نتایج تحقیقات انجام شده در این راستا به برخی از مسایل و مشکلات تعلیم و تربیت ایران اشاره شدهو تلاش بر این بوده با استفاده از آموزه‌های تربیتی واقع‌گرایی راهکارهایی به منظور رفع برخی از این مسایل و مشکلات ارائه شود. این راه کارها عمدتآ در دو بخش محتوای برنامه های آموزشی و رابطه معلم و شاگرد ارائه گردیده است در پایان محقق به تحلیلو نتیجه‌گیری پرداخته و پیشنهادهایی را برای بهبود کیفیت نظام تعلیم و تربیت و همچنین پیشنهاداتی را برای انجام تحقیقات بعدی در این زمینه ارائه داده است.

در تاریخ بیش از سه هزار ساله ایران، با شخصیت های بزرگی رو به رو می شویم که نظریاتی را در مورد انسان و تربیت او بیان کرده اند. یکی از این شخصیت ها زرتشت است. این پژوهش بر این است که این آیین از مبانی فلسفی ویژه ای برخوردار است. در همین راستا مبانی هستی شناختی، جهان شناختی و انسان شناختی آیین زرتشت مورد بررسی قرار گرفته است و آموزه های تربیتی که از این مبانی استخراج می شوند، ارائه شده اند. از ویژگی های آموزه های زرتشت تأکید بر پیوند منطقی میان نظر و عمل است. ضرورت نظام سازی و اصرار بر ساخت های منطقی در حوزه تربیت از این اصل محوری پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر می آید. از لحاظ محتوایی معلوم شد که زرتشت مبلغ خدایی است واحد و قادر مطلق. درست بر خلاف بعضی از نظریاتی است که دین زرتشت را دوگانه پرست می خواندند. آن چه محور جهان بینی زرتشت قرار گرفته است نبرد میان دو دسته نیروهای مخالف و متضاد است که به طور مستمر در منازعه هستند، اما پیروزی نهایی از آن خوبی ها است. همچنین زرتشت به 5 قوه (اهو، دئنا، بئوز، اوران، فروهر) در نهاد بشری اعتقاد داشته است که هر کدام دارای سلسله مراتبی هستند. از نظر زرتشت انسان موجودی آزاد و مختار است که می تواند تحت تعلیم و تربیت قرار گیرد. اهداف تعلیم و تربیت از نظر دین زرتشت عبارتند از: کسب رضایت اهورامزدا، مردم دوستی، و پرورش روحیه طبیعت دوستی. یکی از ویژگی های اساسی آیین زرتشت ارشاد جهانی و آموزش همگانی بود، که در یسنای 43، بند 6 مطرح شده است. زرتشت خواستار آن بود که همهافراد جامعه از آموزش و پرورش یکسانی برخوردار گردد. اما این اصل مهم در جامعه ایرانی تحقق نیافت و آموزش و پرورش به صورت طبقاتی روند خود را طی کرد.

تعلیم و تربیت چند فرهنگی، یکی از نهادهای اجتماعی استت که با تووت اجتماعی، علمی، سیاسی و فرهنگی در ارتباط است. بهعبارت دیگر، چند و چون کارکرد نظام های تربیتی هر جامعه ای، به چند و چون و کارکرد تحوت پیرامونی بستگی دارد. با آغازتحولات روز افزون بشر در حوزه های گوناگون، «انقلاب صنعتی» سال های اول قرن هفدهم است که غرب، خاستگاه این تمدن نوین است. اند یشه مدرن تدریجاً به دیگر سرزمین های غیر غربی گسترش یافت. اسلام در حکم یکی از تمدن های غیر غربی خواهناخواه می بایست با این تمدن نوین مواجه شود. از بدو مواجهه مسلمانان با تمدن نوین غرب به طور پراکنده تلاش هایی در اینجهت صدرگرفته است. تفکر اسلامی سازی علوم نیز در همین کنفراس تعلیم و تربیت مسلمانان در سال 1977 در مکه آغاز شد.با گذشتتت سالها از این رویداد، حتی مدعیان این تفکر نیز از روند تحقق مطلوب آن اظهار رضایت نمی کنند. چرایی عدم توقیقمطلوب این نظر و به تبع آن تعلیم و تربیت چند فرهنگی وجه مسئله مقاله حاضر است. رویکردهایی که مسلمانان برای اسلامیسازی علوم در نظر گرفته اند عبارتند از استنباط گرایی، سنت گرایی، تغییر پارادایم و تغییر پیش فرض. هرکدام از این رویکردهادلالتهایی را برای تعلیم و تربیت چند فرهنگی در بر دارد و در جهت تحقق مطلوب خود نیازمند توجه به سه حوزه انتقادی، معرفتشناسانه، دین شناسانه و تربیتی است. روش پژوهش حاضر، توصیی- تحلیلی و داده ها و اطلاعات پژوهش و تحلیل اطلاعات بهشیوه کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است.

حكمت صدرايي، حاوي ديدگاهي نوين دربارة انسان و ابعاد وجودي اوست كه ميتواند مبناي تبيينهاي تربيتي مبتني بر رويكرد اسلامي باشد. بدين‌منظور، اين جستار در صدد است با شيوة تحليلي ـ استنتاجي، ضمن تبيين ديدگاه صدرالمتألهين دربارة تربيت اخلاقي‌ ـ همراه با توضيح و تبيين اجمالي مقوله‌هاي مطرح در اينباره، بر اساس نظريات او دربارة نفس، بعنوان مبناي تعليم وتربيت ـ به دلالتهاي تربيتي و نتايج بدست آمده با تأكيد بر چهار بخش مراحل، اهداف، اصول و روشهاي تعليم وتربيت بپردازد. در اينجا توجه به هدف غايي تربيت اخلاقي يعني مكاشفة حق و اهداف واسطه‌يي شامل تربيت انسان در مراحل نفس نباتي، حيواني و انساني، بررسي تلازم مباني فلسفي موجود در حكمت متعاليه با اصول تربيتي و نيز پرداختن به روشهاي تربيت اخلاقي شامل پرورش قواي حسي، تخيل و عقل اجتناب‌ناپذير خواهد بود.

سنجشگرانه‌اندیشی (تفکر نقادانه)، عنوان شیوه‌ای از اندیشیدن، و نیز دانشی است که محصولِ دغدغه‌های دیوئی در زمینۀ فلسفۀ آموزش و پرورش است؛ دانشی که، به ادعای برخی در مسیر تبدیل شدن به یک «رشته» است. با این حال، دیدگاه‌های صاحبنظران دربارۀ چیستی سنجشگرانه‌اندیشی متفاوت است. در این مقاله، با تحلیل و نقد دیدگاه‌های برخی از صاحبنظران شناخته‌شده‌ترِ سنجشگرانه‌اندیشی نشان داده‌ایم که آن‌ها عموماً این انگاشته را می‌پذیرند که سنجشگرانه‌اندیشی به عنوان یک دانش «عام» امکان‌پذیر است. در پایان، با قول به این‌که رویکرد کسانی که در تعریف سنجشگرانه‌اندیشی بر فرآیند تمرکز می‌کنند پذیرفتنی‌تر است و نیز اینکه تفاوت دیدگاه‌ها غالباً از جنس «تضاد» نیست، نتیجه گرفته‌ایم که دیدگاه ریچارد پل جامع‌ترین دیدگاه است. نتیجۀ ضمنی (اما شاید مهم‌تر) مقاله این است که سنجشگرانه‌اندیشی صرفاً مقوله‌ای آموزش‌شناختی نیست و بررسی چیستیِ آن نیازمند تحقیق فلسفی است.

پایان نامه حاضر تلاشی برای بررسی و مقایسه تربیت از دیدگاه امام فخر رازیو ایمانوئل کانت می باشد.روش تحقیق،بر اساسروش یکی از برجسته ترین محققان تعلیمو تربیت مقایسه ای به نام « بردی » استوار است.ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از طریق کتابخانه‌ای است.این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی -کاربردیو روش تجزیهو تحلیل اطلاعات، روش تحلیل محتواست. نتایج به دست آمده بدین قرارند: نظرات تربیتی کانتو امام فخر رازی فقط در باب اینکه هردو فیلسوف به نقش معلم و تعلیمو تربیت بسیار توجه نموده اند دارای مشابهت است ولی از باب اینکه مشی فکری این دو فیلسوف متفاوت است (کانت ایدئالیست در مقابل فخر رازی رئالیست)، در بیشتر دلالت های تربیتی وجوه افتراق وجود داشت. در پایان نیز پیشنهادهای کاربردیمتناسب با نظام تعلیم وتربیت کنونی ارائه گردیده است.

اشتغال و داشتن حرفه و شغل مناسب از جمله مسائلی است که برای انسان‏ها اهمیت زیادی دارد. شغل و حرفه در رابطه با جوانان از اهمیتی دو چندان برخوردار است. شغل و حرفه مناسب علاوه بر تأمین نیازمندی‏های اقتصادی، آثار تربیتی، روان‏شناختی، اجتماعی و معنوی نیز دارد. در این مقاله، سعی گردیده است به مباحثی همچون اهمیت کار و اشتغال، مفهوم‏شناسی دینی کار و اشتغال، انواع کار از دیدگاه ارزشی، کارهای حلال و حرام، آداب و شرایط کار، آثار روان‏شناختی کار، آثار معنوی کار، آثار اقتصادی کار و آثار اجتماعی کار پرداخته شود. همچنین تلاش شده است مباحث مزبور با استفاده از آموزه‏های دینی و اسلامی و روان‏شناختی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

تعلیم و تربیت یکی از مسائل مهم جوامع بشری است که همواره مورد توجه اندیشمندان و متفکران قرار گرفته. این پژوهش در پی بررسی اندیشه فارابی و دورکیم درباره تعلیم و تربیت است. هدف اصلی تحلیل دلالت‏های تربیتی تفکر این دو اندیشمند و نتایج حاصل از آن بر روی جوامع بشری است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش، روش «اسنادی» است که ابتدا بر اساس مطالعه اسنادی به بررسی آراء و نظریات این دو متفکر در زمینه تعلیم و تربیت پرداخته، سپس بر اساس روش «تطبیقی و مقایسه‏ای» وجوه اشتراک و تفاوت آراء این دو اندیشمند مورد مداقّه و بررسی علمی واقع شده است. آنچه به عنوان نتایج این پژوهش می‏توان مطرح ساخت این است که هر دو متفکر از لحاظ شیوه تفکر در مکتب کارکردگرایی قرار می‏گیرند و به انسان به عنوان موجودی اجتماعی می‏نگرند. هدف فارابی از طرح اندیشه تعلیم و تربیت حصول سعادت و خوشبختی است که جز از طریق «مدینه فاضله» میسر نخواهد شد. اما هدف دورکیم از طرح این مسائل، چگونگی دست‏رسی به حفظ نظم، ثبات و همبستگی افراد در جامعه است.

یکی از ابزارهای اصلاح و تربیت، که در میان صاحب نظران تعلیم و تربیت مورد اختلاف و مناقشه قرار گرفته، اعمال انواع تنبیه، به ویژه تنبیه بدنی در عرصه تعلیم و تربیت است. عده ای از روان شناسان با اعمال تنبیه به شدت مخالفت کرده اند و آن را در جهت حذف رفتارهای ناهنجار نه تنها غیرمفید، بلکه مضر می دانند و والدین و مربیان را از اعمال آن نهی می کنند. در مقابل، برخی دیگر، از دیدگاه تعلیم و تربیت و اسلام، این تفکر را نمی پذیرند و با آن مخالفند. این دسته معتقدند تنبیه بدنی نه تنها مضر نیست، بلکه می تواند موجب حذف رفتار ناپسند از خزانه رفتاری کودک شود و تأثیر پایداری در وجود او ایجاد کند.در منابع اسلامی انواع تنبیه، به عنوان یک ابزار بازدارنده در عرصه تعلیم و تربیت مورد پذیرش قرار گرفته است. در آیات قرآن کریم و روایات معصومان علیهم السلام، تنبیه علاوه بر مجازات حدود و تعزیرات، به عنوان یک روش تأدیب و اصلاح رفتار پذیرفته شده است.

در حالی که جهان حاضر، روزبه روز درهم تنیده تر می گردد و فرهنگ های چندگانه شکل می گیرد، سیاست های چندفرهنگ گرایی به عنوان راه حلی برای مسائل تنوع فرهنگی، قومی و مذهبی مورد توجه جدی تر قرار گرفته است و تغییراتی را در سیاست های تعلیم و تربیت ایجاد نموده است. به عبارت دیگر، وضعیت چندفرهنگ گرایی حاضر، سیاست های تعلیم و تربیتی خاص خود را می طلبد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بر این است که از یک سو، وضعیت چندفرهنگ گرایی زمینه را برای رونق تعلیم و تربیت ارزش های اسلامی فراهم آورده است و از سوی دیگر، ارزش های اسلامی قابلیت سازگاری با چنین وضعیتی را دارا هستند. این مقاله پس از توصیف وضعیت چندفرهنگی، رابطه آن را با تعلیم و تربیت ارزش های اسلامی بررسی و در نهایت ظرفیت های سنت اسلامی برای مواجهه با چنین وضعیتی و عرضه ارزش های اسلامی، به ویژه تعلیم و تربیت ارزش ها را آشکار می نماید.