جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برهان صدّیقین از مهم‌ترین براهین اثبات وجود خدا در فلسفه و کلام اسلامی به‌شمار می‌آید که تاکنون تقریرهای گوناگونی از آن ارائه شده است. یکی از مشهورترین تقریرهای آن، تقریری است که می‌توان آن را برهان صدّیقین «مجموع ممکنات» نامید. پس از طرح این برهان از سوی ابن‌سینا، برهان مزبور به بسیاری از آثار متکلّمان مسلمان نیز راه یافت و در اثر بازگفت و بازتقریرهای آنان دچار تحوّلات و تطوّراتی شایان‌توجّه شد. در عین حال، بعضی دیگر از متکلّمان و حکما، تقریر مزبور از برهان صدّیقین را به دلیل ناتمام بودنِ استدلال مطرح در آن برای ابطال تسلسل، تقریری نامعتبر ارزیابی کردند. متکلّمان امامی و اشعری در دفاع از برهان «مجموع ممکنات» تلاش نمودند با پیدا کردن راه‌حلّی به اصلاح و بازسازی آن بپردازند. این تلاش‌ها به ارائۀ صورت‌هایی معتبر و مقبول از برهان «مجموع ممکنات» انجامید و اعتباری دوباره به این تقریر خاصّ مهم از برهان صدیقین بخشید.

این پژوهش که به شیوه تحلیلی انجام شده است به بررسی تطبیقی روش قرآن در اقامه برهان برای کافرین، بین دو تفسیر المیزان و مفاتیح الغیب می پردازد. هدف این پژوهش تطبیق بین نظریات علامه طباطبائی و قطب راوندی در تبیین روش های برهان برای کافران است. اهمیت این پژوهش آنجا روشن می شود که به تبیین موضوعات مهم و شبهاتی در امور عقیدتی مانند توحید و معاد که جامعه اسلامی را متزلزل کرده می پردازد. همچنین مسلمانان را در آشنایی و پاسخ به این شباهت کمک و یاری می کند. در این پژوهش ابتدا به بیان موضوعاتی که در پژوهش به آن پرداخته می شود، مانند مفهوم روش و برهان در لغت و اصطلاح و همچنین تبیین ادله و حجت‌ها از میان الفاظ گوناگون مثل مناظره، گفتگو، جدل، در مناظره، گفتگو، استدلال، پرداخته شده است، و در هر کدام به ذکر آیات و شواهد مثال بخشهایی که در قرآن کریم اشاره شده است. احتجاج ها به صورت های مختلفی تقسیم بندی می شوند، که در این تحقیق آنها را در 3 دسته کلی فطری، علمی، فلسفی بررسی کرده ایم و در هر قسمت، استدلال های موجود درباره توحید و معاد مورد بررسی قرار گرفته اند. در این تحقیق برهانهایی مانند وجوب و امکان، علت و معلول و صدیقین، مورد بررسی تطبیقی واقع شده اند. همچنین روش قرآن در پاسخگویی به شبهات منکران معاد و قیامت نیز مورد بررسی قرار گرفته است، آیات زیادی در قرآن کریم ذکر شده است که مسئله قیامت را تأیید می کند و انگیزه هایی که منجر به انکار این اصل شده را مورد نقد قرار میدهد و آنها را ناشی از عقده های روانی یا انگیزه های شخصی که خواستار رهایی از محدودیت ها و تسلیم شدن در برابر لذایذ و امیال دنیوی یا به دلیل غوطه ور شدن در عالم مادی یا امور حسی دور از غیب میداند. از جمله احتجاج های مربوط به قیامت برهان عدل و رحمت و حکمت و نیز دلیل امتناع اعاده المعدوم. از جمله نتایج این پژوهش این است که قرآن کریم در مجادله با کافران از روش های مختلفی استفاده کرده است، اعم از اینکه استدلال متکی بر ذهن باشد، از جمله روش های علمی، کلامی و فلسفی و گاه از ادله ای که بر بیان فطرت انسانی استواراست یا با آن چیزهایی است که وجود آفریدگار را تأیید می‌کنند. همچنین میزان تشابه و تفاوت تفسیر المیزان و فخر رازی و نیز نظرات مفسران در مورد آیاتی را که در تحقیق به آنها پرداختیم نشان داده شده است.

برهان یکی از مهم‌ترین عناصر کار فلسفی است زیرا فلسفه، علمی طالب نتیجه یقینی است که میسر شدن این هدف تنها از مسیر برهان خواهد گذشت. برهان به دو نوع ان و لم تقسیم می‌شود. برهان لم برهانیست که علت ثبوتی و اثباتی نتیجه را اعطا کند و برهان ان برهانیست که تنها علت اثباتی نتیجه را به آن بدهد. همچنین علاوه بر این، خود برهان لم و ان نیز به دو نوع نقسیم می‌شود که از این میان، همه اقسام برهان لم و یک قسم از برهان ان قسم اول، یعنی ملازمات عامه مفید یقینند. اکنون جای این پرسش وجود دارد که آیا هر دو این براهین در فلسفه اولی دارای کاربردند؟! علامه طباطبایی با نظر به برخی مبانی‌ که پیش‌تر در بحث موضوع و مسائل علم اتخاذ کرده‌اند‌، معتقدند تنها یک نوع برهان در فلسفه اولی جاریست و آن برهان متلازمین است. برخی این مبنا را صحیح ندانسته و با برگرداندن برهان متلازمین به برهان لم و یا با ارائه تحلیلی متفاوت از برهان لم و یا نقض اطلاق کلام ایشان، تلاش کرده‌اند تا با آن مخالفت ورزند. برخی نیز با مبنای پیشین ایشان در باب موضوع و مسائل علم مخالفت کرده‌اند. از طرف دیگر پذیرش این مبنا تاثیر گسترده‌ای بر مسائل فلسفی خواهد گذاشت بدین گونه که پس از آن باید همه براهین فلسفی را به برهان متلازمین بازگرداند. این پژوهش با توجه به اهمیت این بحث در اندیشه و فعالیت فلسفی در صدد است تا با روشی تحلیلی، توصیفی مبنای علامه طباطبایی در اتخاذ این رویکرد، مناقشات و همچنین آثار و نتایج آن را در اندیشه فلسفی بررسی کند.

ترجمه ماشینی: در این مقاله، ما یک استدلال ابداعی برای وجود خدا از تجربه حیرت از زیبایی طبیعی ارائه می کنیم. اگر کار خلاق خدا توضیحی قابل قبول برای این باشد که چرا ما از زیبایی های طبیعی حیرت می کنیم، و هیچ توضیح طبیعی رضایت بخشی برای منشأ چنین تجربیاتی وجود نداشته باشد، پس ما شواهد انکارناپذیری داریم که خدا وجود دارد. برای ارزیابی پایداری استدلال، شایستگی دو چارچوب اصلی طبیعت‌گرایانه را ارزیابی می‌کنیم که می‌توان برای پاسخ به این سؤال که چرا انسان‌ها نسبت به زیبایی طبیعی، فرضیه بیوفیلی ویلسون، و رویکرد نمونه اولیه کلتنر و هایدت به هیبت احساس می‌کنند، پاسخ داد. ما کاستی‌های هر دو روایت را در توضیح تجربیات مرتبط نشان می‌دهیم و استدلال می‌کنیم که تکیه این گزارش‌ها بر خوانشی سازگارانه از درک زیبایی‌شناختی ما از طبیعت، مستلزم تعهد به پیش‌فرض‌های پنهان مشکوک است: اینکه خود استطاعت‌ها می‌توانند در تجربه ادراکی سوژه شکل بگیرند، و اینکه تجارب هیبت ارزش تطبیقی ​​دارند. ما معتقدیم که پیش‌فرض «تجربی» استدلال قابل استناد است و با دستورالعمل‌هایی برای تحقیقات آتی در رابطه با پیش‌فرض «الهیاتی» استدلال به پایان می‌رسد.

ترجمه ماشینی: به نظر می رسد استدلال اصلی آنسلم برای وجود خدا در جهت مخالف است. از یک سو، به راحتی نمی توان فهمید که چه چیزی در آن مشکل دارد. از سوی دیگر، باور نکردنی به نظر می رسد که وجود موجودی مانند خدا را بتوان کاملاً پیشینی اثبات کرد. این مقاله تشخیصی از آنچه به نظر می رسد با استدلال اصلی آنسلم اشتباه است را ارائه می دهد. تشخیص آنقدر عمومی است که در جاهای دیگر کاربرد داشته باشد، و آن این است: احتمالات مفهومی بن بست استنتاجی هستند، نه بلیط استنتاج رایگان برای اثبات هر ادعای اساسی. باید دید آیا نسخه‌های دیگر بینش اصلی آنسلم، چه معاصر و چه غیرمعاصر، در دام احتمال مفهومی یکسانی می‌افتند یا خیر.

ترجمه ماشینی: در این مقاله، من به دنبال ارزیابی میزانی هستم که خداباوری، ادعای وجود خدا، می‌تواند توضیحی بنیادی واقعی برای وجود موجودات خاص در ساختار لایه‌ای واقعیت ارائه دهد. به طور دقیق‌تر، من قاطعیت چارچوب توضیحی سوئینبرن را فرض می‌کنم و در پی آن هستم که آن را در یک زمینه فلسفی جدید - یعنی زمینه‌ی متافیزیک معاصر - قرار دهم که به من امکان می‌دهد یک توضیح بنیادی واقعی برای وجود موجودات غیربنیادی ایجاد کنم. سطوح مختلف ساختار لایه ای واقعیت را پر کنید. و بدین ترتیب، با توجه به صحت این نوع تبیین، یک دلیل خوب دیگر برای باور به وجود خدا خواهیم داشت.

برهان خفای الهی ازسوی متکلمان و فلاسفۀ غربی به‌عنوان برهانی بر عدم خدا مطرح شده است، براساس این برهان، صفات کمالی خداوند ایجاب می‌کند خداوند در ارتباطی دوسویه و متقابل خود را بر انسان آشکار کند؛ ولی چون دست‌کم برخی افراد در چنین رابطه‌ای قرار ندارند و قادر نیستند خداوند را از راه دیگری بشناسند، پس خدایی در کار نیست. بانو امین در آثار خود به مفهوم خفای الهی اشاره می‌کند. با تفحص در آثار بانو امین می‌توان برهان خفای الهی را از دو جهت نقد کرد؛ نخست آنکه یکی از مصادیق بارز و انکارناپذیر آثار وجود خداوند، ارسال انبیاء و ارتباط آن‌ها با خدا و دعوت همۀ آن‌ها به خدای یکتا است که نشان‌دهندۀ آشکار بودن تعلق آثار به اوست و دوم اینکه اگر منظور از شناخت و معرفت خداوند به‌درستی تبیین شود، رسیدن به‌حد اعلای آن، یعنی جایی که خداوند به‌نحو کاملاً آشکاری درک شود، امکان پذیر است؛ اما این مهم تنها با تأمل و صرف اندیشه‌ورزی حاصل نمی‌شود؛ بلکه نیازمند عمل مؤمنانه است.

براساس فيزيکاليسم، تمام واقعيت‌هاي جهان امور فيزيکي هستند که براي تبيين آنها تنها به علوم فيزيکي نياز داريم. فرانک جکسون براي رد فيزيکاليسم آزموني فکري مطرح کرده است که به برهان معرفت معروف شده است. ايده اصلي اين برهان باور به وجود کيفيات ذهني است. اين کيفيات داراي ويژگي‌هاي غيرفيزيکي، دروني و ذاتي، خطاناپذيري و بيان‌ناشدني هستند که از راه درون‌نگري و به شکل مستقيم در دسترس شخص قرار دارند. دنت معتقد است که کيفيات ذهني داراي اين ويژگي‌ها نيستند و درنهايت نتيجه مي‌گيرد که اصلاً کيفيات ذهني وجود ندارند و فيزيکاليسم را نمي‌توان انکار کرد. مسئله اصلي اين مقاله بررسي و تحليل انتقادهاي دنت بر برهان معرفت است تا مشخص شود که تا چه اندازه در رد اين برهان موفق بوده است. نتيجه تأکيدي است بر اينکه دنت در انجام چنين کاري موفق نبوده است؛ زيرا دنت معرفت به کيفيت را که تنها از منظر اول‌ شخص امکان‌پذير است در تبيين خود ناديده انگاشته است و قادر به رد ويژگي ذاتي بودن و دسترسي درون‌نگرانه مستقيم آگاهي شخص به کيفيات ذهني نيست.