جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محدث. فقیه. متکلم اهل طالقان . او را به عظمت در دیانت می ستوده اند. برخی از رجالیون شیعه معتقدند نسبت دادن اعتزال به عبّاد ناشی از خلط بین عقائد معتزله و امامیه است همچنان که شریف مرتضی و صاحب بن عبّاد را به دلیل مخالفت با اشاعره در مسائل خلق افعال وخلق قرآن از معتزله می شمرده اند.

محدث فقیه متکلم نقل است که قدری بود و به مذهب اعتزال می رفت.

محدث، فقیه، ادیب، مفسر و متکلم. حنفی مذهب. معتزلی و اعتزال را از قاضی عبدالجبار اخذ کرده بود. او را مغالی در اعتزال می شمرده اند.

محدث و متکلم اشعری. از اصحاب ابوالحسن اشعری.

محدث و متکلم شیعی امامی. گویا در ابتدا از واقفیه بوده و ابن ندیم در باره مذهب او در شیعه اظهار بی اطلاعی می کند و نقل می کند که او را از شیعه بابوشیّة می دانسته اند که محققان معتقدند این عنوان احتمالا اشتباهی در استنساخ بوده و مقصود شیعه الناووسیّة است که قائل به توقف در امام صادق بوده اند و می پنداشتند که امام زنده است و در غیبت است و روزی ظهور خواهد کرد.

محدث، فقیه شافعی ، متکلم اشعری. نقل است که هنگام مرگ معتزله را لعنت کرده است اما از او جواز نماز پشت معتزله نیز نقل شده است که بنا بر این گویا نظر او درباره معتزله خلاف استادش ابوالحسن اشعری بوده است. از او آثاری به جای نمانده و منقولات از او بسیار اندک است. او را از کبار اصحاب مشایخ اشاعره می دانسته اند.

متکلم معتزلی. با ابوعلی جبّائی مراودات بسیار داشته است. احتمالا از شاگردان او بوده است. نقل است که ابوعلی جبّائی مواقع نجوم را با حوادث زمینی مرتبط می دانست و این را به جریان عادات از جانب خداوند مرتبط می دانست و رامهرمزی نیز این عقیده او را گردن نهاد.

از لقب او معلوم است که همچون داوود بن علی الظاهری پیرو حدیث و ظاهر نص بوده است. اشعری در ضمن مرجئه و همچنین جهمیه از او بحث می کند و البزدویّ او را از قدریه و معتزله می شمارد این در حالی است که ابن مرتضی به او نسبت تشبیه و عدل می دهد. اصحاب او را با نام الزهیریّة می شناسند. مهمترین آراء او به قرار زیر است : - خداوند همه جا حاضر است و مستوی بر عرش است جسم و محدود نیست و حمل حلول و مماسة بر او مجاز نیست. خداوند از ازل متکلم بوده است یعنی از ازل قادر بر کلام بوده است. خلق، غیر مخلوق است و خلق آن چیزی است که از اراده خداوند و امر کن پدید می آید کلام الله جسم و عرض و مخلوق نیست و محدث است و در زمان واحد در مکان های کثیر حاضر است و قائم بالله است . امر مرتکب کبیره بر عهده خداوند است که عذاب کند یا عفو. عقیده او در این باب همانند قول اصحاب استثناء در میان مرجئه است. رای او در باب قدر همانند رای معتزله است.

محدث و متکلم شیعه. ابن ندیم او را از "شیعیان متفرّقون" می داند که مذاهب آنان معلوم نیست.

متکلم و مورخ و اهل افتاء از اباضیه شمال افریقا.