جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وي در آغاز رساله از تحقيقات آقا جمال خوانساري و پدرش آقا حسين خوانساري در حل اين معضله جبر و اختيار سخن گفته و تفصيل كلام را به مطالعه حاشيه آقا جمال و پدرش آقا حسين احاله ميدهد اما آن سخنان را در حل معضل كافي نميداند. وحيد بهبهاني پس از نقل ابراز عجز ميرزاجان باغنوي در اين مسئله، خود در مقام حل اين معضله كلامي بر آمده است. نخست متن شبهه را از زبان شارح مختصر نقل مي كند و سپس به بيان حل آن مي پردازد. «فتوجهت نحو الحل مع فقد البضاعه وضيق المجال و اختلال الاحوال و بلبال البال و انا العبد الاذل و اقل الاقل ابن محمد اكمل راجيا ان يكون ما ذكرت حلاً لها فان كان ما رجوت فمن عجيب الطاف ربي ... و ان لم يكن علي ما رجوت فغير عجيب من قاصر مثلي ... بل كفي لي فخراً ان يكون فكري نظير افكارهم (عبدالحسين حائري) آغاز كتاب: بسمله الحمدلله رب العالمين ... مشكله و مغالطه معضله اوردها الاشاعره علي المعتزله و الاماميه تلحق الي القول بالاضطرار و الاجبار ... قد تصدي لدفعها عقلاء الفريقين انجام كتاب: و اعلم ايها السائل الباحث انه لو سلمنا و فرضنا حصول استبعاد من شبهاتك نقول مجرد الاستبعاد لا يضرنا علي ما عرفت [الذريعة 10/184؛ فهرست سپهسالار 5/35؛ مجلس شورا 23/772؛ نشريه 11/701]

در بحث قضا و قدر، و در حقيقت شرحي است بر استقصاء النظر علامه حلي و تاليف شده به روز جمعه 29 جمادي الاخر 1078. (سيد جعفر حسيني اشكوري) [كتابخانه سيد حسين امام ص 189]

به روش پرسش و پاسخ. شرح و رد اخباري كه طايفه بابيه بدان تأويل مي نمايند. ظاهرا مولف دو رد بر بابيه دارد تاريخ اتمام يكي 11شوال 1304 و ديگري 15 ذي حجه 1289 مي باشد. رك فهرست مجلس 50/224 در پاسخ نامه عبدالخالق يزدي و در رد باب نگاشته. در اين نسخه در بخش بعدي با عنوان فصل، برخي از انحرافات و عقايد نادرست باب بر شمرده شده كه گويا در ادامه همين مطلب باشد. (محمود منزوي) مولف در اين اثر احاديث و اخباري را كه بابيه مستمك خود قرار داده اند شرح و تفسير نموده است. تاريخ اتمام آن 15 ذي حجه 1298ه است. «محمود نظري» آغاز كتاب: بسمله، حمدله وبعد چنين گويد بنده اثيم محمد بن كريم كه در اين زمان محنت اقتران شبهاتي و شكوكي چند از طايفه ضاله مضله بابيه [كتابخانه ملك 6/62؛ فهرست مشايخ 2/331]

مولانا محمد تقي مجلسي متشرع معروف دوران صفوي درين رساله چند مساله فلسفي را مورد بحث قرار داده و بخيال خود در رد فيلسوفان كوشيده است در حالي كه با مطالعه دقيق ردهاي او بخوبي واضح ميشود است در حالي كه با مطالعه دقيق ردهاي او بخوبي واضح مي شود كه درين موارد مولانا فهم اقوال حكيمان را نكرده و آنچه او رد كرده است پنداري غلط بوده است مثلا مساله قدم و حدوث بآن مرتبه نيست كه مجلسي درين كتاب طرح و نقض كرده است. (عبدالله انوار) مولانا محمد تقي مجلسي متشرع معروف دوران صفوي درين رساله چند مساله فلسفي را مورد بحث قرار داده و بخيال خود در رد فيلسوفان كوشيده است در حالي كه با مطالعه دقيق ردهاي او بخوبي واضح ميشود است در حالي كه با مطالعه دقيق ردهاي او بخوبي واضح مي شود كه درين موارد مولانا فهم اقوال حكيمان را نكرده و آنچه او رد كرده است پنداري غلط بوده است مثلا مساله قدم و حدوث بآن مرتبه نيست كه مجلسي درين كتاب طرح و نقض كرده است. (عبدالله انوار) [كتابخانه ملي6/112]

حاشيه كوتاهي است با عنوان (قوله-اقول) بر رساله خلق الاعمال ملا جلال دواني كه احتمال مي رود حاشيه در زمان حيات ملا جلال دواني نگاشته شده باشد. (مرعشي نجفي، محمود) [كشف الظنون 2/1891؛ ‌مرعشي 35/459؛ ]

ردي است بر بحث امامت از كتاب المغني، تأليف قاضي عبد الجبار همداني معتزلي (م 415 ه) كه مؤلف از مطالب كتاب الشافي، سيد مرتضي (م 436 ه) بهره جسته است. نام دقيق كتاب و مؤلف به علت افتادگي آغاز و انجام كتاب مشخص نشده؛ ليكن به قرينه قلم خوردگي هاي متعدد و همسان بودن كتابت با رساله قبلي مي بايست مؤلف همان فرج الله فرزند هاشم حسيني كاشاني باشد. (سيد محمود اشكوري) [مرعشي 32/714 أعيان الشيعة: 8/396؛ مؤلفين كتب چاپي فارسي و عربي: مشار، 4/806]