جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از دیر باز « سعادت حقیقی» در کنار کمال، خیر و لذت های انسان مورد گفتمان حکیمان و فیلسوفان بوده است. به خاطر گستردگی این مفاهیم، به ویژه سعادت حقیقی، رویکردها و دیدگاه-های گوناگونی در باره آن وجود داشته و تاکنون هیچ ملاک مورد توافق همگانی ارائه نشده است. بدین روی، در این مقاله کوشش شد، تا زوایای ناپیدای سعادت حقیقی آشکار و لایه های گوناگون آن در عرصه های مختلف دنیا و آخرت از منظر صدرا معرفی شود. بر این اساس، رهیافت ها و فرضیه های «سعادت مادی و حسی» «سعادت روحانی» و «سعادت باطنی و نشاط درونی» به عنوان فرضیه های احتمالی و رقیب و «سعادت جامع نگر» با رویکرد خاص صدرایی، به عنوان «خود شکوفایی عقلی و سعادت حقیقی» فرضیه اصلی تحقیق، مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است.در این مقاله با کمک مبانی نظری مانند: اصالـه الوجود، تشکیکی بودن وجود، جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن نفس، حرکت جوهری و اختیار انسان، رابطه دنیا و آخرت، اتحاد نفس با قوا، و اتحاد عاقل و معقول به راحتی امتیاز دیدگاه صدرالمتالهین با حکیمان دیگر در رهیافت جامع نگر روشن گردیده و سعادت حقیقی تثبیت شده است.بنابراین، از دیدگاه صدرا، سعادت یا حقیقی یا غیر حقیقی است؛ این دو یا دنیوی یا اخروی می باشند؛ این چهارتا، یا وابسته به حواس ظاهری، باطنی و قوای تحریکی است، یا معلول عقل نظری و عقل عملی است؛ سعادت حقیقی انسان مربوط به عقل انسان به دلیل اتم بودن، اقوی، الزم، اشد و اکثر بودن آن است. هرکدام این سعادت عقل نظری و عملی یا حداقلی یا حد متوسطی یا حداکثری هستند.

اين مقاله در صدد بررسی مدعيات محمدرضا حكميی در كتاب «الهيات الهی و الهيات بشری» است، در مقدمه نويسنده اين مقاله در مورد اين كتاب آورده است: با كتابی طرفيم كه از قرار ستيز گرفته با ملاصدرا و از قرار مدخلی است بر الهيات الهی اما ملاصدرا را از جای خويش بركنده و جايی ديگر گذاشته و به زعم خود سخت كوبيده، به پاسداشت دين يا وحی. و اين يعنی تحريف صدرا و هنر نيست. و كتابی كه چنين ساخته باشد طبع نظرورزان نخواهد افتاد، شايد شوری در عوام بيفكند و كفِ دريا مگر خواهد ماند؟ اين كتاب هر چند مدخل دارد و بايد ديد ذی‌المدخلش چه خواهد بود، اما در همين حالات فعلی‌اش جز گرد آيه‌ای از نقل قول‌ها و جعل اصطلاح‌های برگرفته از روايات و قرآن بی‌پشتوانه نظام منسجمی نيست. كربلايی‌لو در مورد نگارش نويسنده كتاب «الهيات الهی و الهيات بشری» معتقد است كه هر جا خواسته از هركس كه اندك سخنی باب ميل وی گفته پاره‌سخن‌هايی قيچی كرده چسبانده و كلاژی فراهم آورده كه معلوم نيست قرار نيست خواننده را كجا ببرد. نويسنده از قصد خود از نگارش اين مقاله می‌نويسد: قصد من در اين نوشته فقط نشان دادن نمونه از خطاهايی است كه نويسنده كتاب «الهيات الهی و الهيات بشری» در مورد ملاصدرا به آن دچار شده است. سه نمونه از مواردی كه به ملاصدرا بسته شده و صدرا در حكمت متعاليه هرگز چنين نگفت و نكرد، هر چند می‌دانم نويسنده محترمش در ترويج فرهنگ اهل بيت و معارف قرآن رنج‌ها برده ولی نتوانستم چشم بر اين تحريفی كه در اين كتاب نسبت به بزرگ‌ترين فيلسوف عالم اسلام ملاصدرای شيرازی رفته ببندم و كلماتی ننويسم.