جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سوره فیل یکی از سوره‌های پرمفهوم قرآن کریم است که به واقعه تاریخی لشکرکشی ابرهه به مکه و نابودی سپاه او به دست پرندگان ابابیل اشاره دارد. این سوره علاوه بر بیان یک رویداد تاریخی، حاوی دلالت‌های تربیتی عمیقی می‌باشد. پیشینه پژوهشی نشان می‌دهد که بیشتر تحقیقات به جنبه‌های تاریخی یا تفسیری سوره فیل پرداخته اند و کمتر به جنبه‌های تربیتی آن از دیدگاه فریقین توجه شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی دلالت‌های تربیتی سوره فیل و تحلیل تطبیقی آن از دیدگاه مفسرین اهل تشیع و اهل تسنن انجام شده است. این پژوهش با استفاده از روش گردآوری، کتابخانه‌ای و اسنادی و با رویکرد تطبیقی مبتنی بر منابع تفسیری، تاریخی و حدیثی به بررسی پیامدهای تربیتی سوره فیل در زمینه عدالت الهی، توکل بر خدا، نقش ایمان در پیروزی و اهمیت عبرت آموزی از تاریخ می‌پردازد. یافته‌های این تحقیق می‌توانند به عنوان الگوهای عملی در تربیت نسل‌های آینده مورد استفاده قرار گیرند و در بازسازی ارزش‌های اخلاقی در جامعه نقش کلیدی ایفا کنند.

این نوشتار به بررسی نقش مجازات و عقوبت در اصلاح رفتار مجرمان و پیشگیری از جرم با تمرکز بر آموزه‌های قرآنی و دینی می‌پردازد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی تأثیر آگاهی از مجازات‌های دنیوی و اخروی بر بهبود رفتار فردی و اجتماعی مجرمان و تأثیر آن در کاهش جرم و فساد در جامعه است. در این راستا، ابتدا مفاهیم بنیادی مانند عدالت، تقوا، پرهیزگاری و مسئولیت‌پذیری مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس به تأثیر آن‌ها در پیشگیری از رفتارهای ناپسند و تقویت روحیه اصلاح و توبه در افراد پرداخته می‌شود. پژوهش نشان می‌دهد که دانش عقوبت‌شناسی و آگاهی از نتایج اخروی گناهان می‌تواند در اصلاح رفتار مجرمان و ایجاد انگیزه برای انجام اعمال نیک مؤثر باشد. همچنین، تناسب بین جرم و مجازات از منظر قرآن و دیدگاه‌های دانشمندان اسلامی به‌عنوان یکی از اصول عدالت‌محوری در جامعه تحلیل شده است. این پایان‌نامه با ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از جرم در حکومت اسلامی، به تدابیر اجرایی و قانونی برای کنترل جرایم و اصلاح جامعه می‌پردازد. در ادامه، بررسی تأثیر جرم بر وضعیت دنیوی و اخروی افراد، به‌ویژه در مورد پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، معنوی و روانی ارتکاب جرم، مورد مطالعه قرار گرفته است. فصل‌های بعدی به تحلیل اقدامات بی‌اثر مجرمان برای رهایی از عذاب اخروی و نقش توبه، استغفار و انجام اعمال صالح در کاهش مجازات پرداخته شده است. این تحقیق با استناد به آیات قرآنی و روایات اسلامی، شفاعت مجرمان و شرایط بهره‌مندی آن‌ها از رحمت الهی را نیز بررسی کرده است. در پایان، تأثیرات جرم بر چهره ظاهری و روانی مجرمان از منظر علوم تجربی و روان‌شناسی تحلیل شده و به ابعاد مختلف جرم‌شناسی از منظر دین و علم پرداخته است. این پژوهش به‌عنوان یک منبع جامع، به تدوین راهبردهایی برای پیشگیری از جرم و اصلاح مجرمان در جوامع اسلامی کمک می‌کند.

بحث اعجاز عددی قرآن کریم یکی از موضوعات جذاب در میان پژوهشگران مسلمان است که از اوایل قرن بیستم میلادی توجه خاصی را به خود جلب کرده است. اگرچه اشاره‌های اولیه به هماهنگی‌های لفظی و عددی در قرآن به تفاسیر سنتی بازمی‌گردد، اما در دوران معاصر، این موضوع به‌طور منظم‌تر و علمی‌تر مورد بررسی قرار گرفت. روند تکامل این بحث در کشورهای مختلف اسلامی، از جمله ترکیه، مصر، عربستان سعودی، ایران و حتی جوامع اسلامی در غرب، مسیری پویا و پرتحول داشته است. نخستین گام‌ها در کشورهای اسلامی از میان پژوهشگران معاصر، سعید نورسی در ترکیه نخستین کسی بود که در کتاب اشارات الاعجاز فی مظان الایجاز (1873-1960م) به هماهنگی لفظی و ارتباطات عددی در قرآن اشاره کرد. او به برخی نظم‌های نهان در تکرار واژه‌های قرآن پرداخت، اما بحث نظام‌مند و کاملی ارائه نداد عبدالرزاق نوفل، پژوهشگر مصری، در کتاب الاسلام، دین ودنیا (1959م) به موضوع اعجاز عددی پرداخت و به عنوان اولین فرد، اصطلاح «اعجاز عددی» را وارد این حوزه کرد. او به نمونه‌هایی مانند تکرار مساوی واژگان «دین» و «دنیا» در قرآن اشاره کرد. محمد رشاد خلیفه (1968-1974م)، محقق مصری‌الاصل که در ایالات متحده کار می‌کرد، با استفاده از رایانه طی یک پژوهش چهار ساله، ادعا کرد که سیستم ریاضی قرآن بر پایه عدد 19 بنا شده است. او معتقد بود که این عدد محور اصلی نظام ریاضی قرآن است و از این راه، نظریه اعجاز عددی قرآن را گسترش داد. پژوهش‌های او به ویژه در زمینه حروف مقطعه قرآنی توجه بسیاری را به خود جلب کرد. پس از خلیفه، محققانی چون عبدالرزاق نوفل در سال 1975م با کتاب الاعجاز العددی فی القرآن الکریم، ابو زهرا نجدی با کتاب من الاعجاز البلاغی و العددی للقرآن الکریم (1991م)، عدنان رفاعی با کتاب المعجزه (1994م) و بسام جرار با إرهاصات الاعجاز العددی (1998م) در این حوزه فعال بودند. روند در ایران در ایران، بحث اعجاز عددی قرآن با تأخیر بیشتری نسبت به کشورهای عربی مورد توجه قرار گرفت. اولین پژوهش‌های جدی در این حوزه توسط عباس یزدانی با مقاله‌ای به نام «اعجاز عددی و نظم ریاضی در قرآن» (1375ش) منتشر شد. عباس یزدانی در مقاله خود، به نقد نظریات مختلف پیرامون اعجاز عددی قرآن پرداخته است. او به‌ویژه بر نقد کارهای محمد رشاد خلیفه و عبدالرزاق نوفل تمرکز دارد که در زمینه اعجاز عددی پژوهش‌های گسترده‌ای انجام داده‌اند. او تلاش کرد تا با بررسی آماری و تحلیل‌های دقیق‌تر، صحت یا نادرستی این ادعاها را بررسی کند. همچنین، محققانی چون کوروش جم نشان با کتاب اعجاز ریاضی قرآن در خصوص اعداد زوج و فرد (1375ش) به تداوم این پژوهش‌ها پرداختند. این کتاب به بررسی تکرار و نظم اعداد زوج و فرد در قرآن پرداخته و تلاش می‌کند تا ارتباط‌های عددی خاصی را بین آیات و مفاهیم قرآن ارائه دهد. از سوی دیگر، کتاب محمدعلی رضایی اصفهانی تحت عنوان اعجاز قرآن و پاسخ به شبهات، یکی از منابع برجسته در حوزه اعجاز عددی در ایران است. او در این کتاب، به بررسی جنبه‌های مختلف اعجاز قرآن پرداخته و بخشی از آن را به موضوع اعجاز عددی اختصاص داده است. رضایی اصفهانی تلاش کرده است تا علاوه بر ارائه دیدگاه‌های مختلف در این زمینه، به پاسخ به شبهات و نقدهای مرتبط با اعجاز عددی نیز بپردازد. با این حال، در ایران نقدهای محدودی به این نظریات وارد شده است. اغلب پژوهش‌های صورت گرفته، بدون بررسی دقیق آماری، به مباحث نظری پرداخته‌اند و کمتر به چالش‌های علمی و تجربی این نظریه‌ها توجه کرده‌اند. نقدها و مخالفان با وجود استقبال گسترده از بحث اعجاز عددی، منتقدانی نیز از میان دانشمندان مسلمان برخاسته‌اند. یکی از اولین نقدهای جدی توسط حسین ناجی محمد در کتاب التسعه عشر ملکا (1984م) ارائه شد که نظریه رشاد خلیفه را به چالش کشید. همچنین، محمد حسن هیتو در کتاب المعجزه القرآنیه (2000م) و احمد خالد شکری در کتاب مقوله الاعجاز العددی به نقد تفصیلی این موضوع پرداختند. در ایران نیز، به جز مقاله عباس یزدانی، نقدهای منسجمی صورت نگرفته است. ترکیه و علم روز در سال‌های اخیر، ترکیه با پیشرفت‌های علمی و فناوری‌های روز، نقش برجسته‌ای در توسعه پژوهش‌های مربوط به اعجاز عددی قرآن ایفا کرده است. پژوهشگران ترکیه‌ای از ابزارهای پیشرفته رایانه‌ای و تحلیل داده‌ها برای بررسی هماهنگی‌های عددی و ریاضی قرآن استفاده کرده‌اند. فناوری‌های مدرن مانند هوش مصنوعی و داده‌کاوی امکان تحلیل سریع و دقیق‌تر ساختارهای عددی قرآن را فراهم کرده‌اند. عدنان اوکتار (هارون یحیی)، یکی از پژوهشگران برجسته ترکیه، در آثار خود به پیوند میان آموزه‌های علمی و اعجاز عددی قرآن پرداخته و به‌ویژه از فناوری‌های روز برای تحلیل دقیق‌تر این نظریه بهره برده است. ترکیه امروزه یکی از مراکز فعال در این زمینه است و پژوهشگران آن با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته تلاش می‌کنند تا جنبه‌های جدیدی از اعجاز عددی قرآن را کشف کنند. بحث اعجاز عددی قرآن کریم از نیمه قرن بیستم میلادی تاکنون در کشورهای اسلامی از جمله ترکیه، مصر و ایران تحولاتی چشمگیر داشته است. با این‌که برخی از محققان مانند عبدالرزاق نوفل و محمد رشاد خلیفه به توسعه این نظریه پرداختند، منتقدانی همچون حسین ناجی محمد و محمد حسن هیتو نیز نقدهای جدی به آن وارد کردند. در ایران، پژوهش‌هایی نظیر کارهای عباس یزدانی این نظریات را به چالش کشیدند، اما ترکیه در دهه‌های اخیر با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن، به یکی از پیشگامان بررسی علمی اعجاز عددی قرآن تبدیل شده است.

یکی از وجوه اعجاز قرآن اعجاز ادبی ومعنایی این کتاب مقدس می باشد .از بهترین راه های سنجش زیبایی ها ،لطایف ،نظم و انسجام قرآن شناخت وجوه ادبی ومعنایی قرآن و پی بردن به غرض آیات و سور است که از طریق علم سبک شناسی میسر می شود.علم سبک شناسی با هدف کشف معانی و غرض آیات و سور قرآن کریم به تحلیل زیبایی های ادبی و معنایی قرآن می پردازد و روشن می کند که قرآن کریم کلامی است که معانی بسیار دارد و این معانی بلند در قالب کلمات و الفاظ تبلور یافته است.قرآن کریم به مثابه یک متن دینی، ضمن داشتن ادبیات منحصر به فرد خود، دارای ابعاد و اعماق مختلف بوده که در لایه های ادبی و معنایی قابل بررسی است و از آنجا که هر خواننده ای با مطالعه آن، به اندازه فهم خود از سطوح مختلف این کتاب ارزشمند بهره می برد، همواره مورد توجه محققان قرار گرفته و سپس ترجمه آن نیز مورد توجه نقادان بوده است. یکی از سوره هایی که قرار است از نظر سبک معنایی و ادبی مورد بررسی قرار گیرد،سوره مبارکه فاطر است.این سوره سی و پنجمین سوره قرآن بوده و دارای 45آیه است و در جزء 22قرآن کریم قرار دارد.سوره فاطر در مکه نازل گردیده و به سبب آنکه با حمد الهی آغاز میشودجزءسوره های حامدات به شمار می رود.سوره فاطر از معاد، اوضاع و احوال قیامت و گرفتاری و پشیمانی کافران سخن می‌گوید و انسان را از فریب ظواهر دنیا و وسوسه‌های شیطان بر حذر می‌دارد. اشاره به برخی نعمت‌های الهی، تاکید بر تلاوت قرآن، اقامه نماز و انفاق به عنوان تجارت‌های بی‌زیان از دیگر موضوعات این سوره است .سوره مبارکه فاطر، به عنوان نمونه ای کامل یک متنِ سرشار از مفاهیم ادبی به شمار میرود. نکات، معانی و نشانه های ظریف ادبی و معنایی که گاهی در جابجایی های نحوی و ساختارهای نحوی و ادبی برخی آیات وجود دارد، ازچالشهای مهم محققان علوم قرآنی می باشد.باید اذعان کرد که جلوه های ادبی ومعنایی، بیان و بدیع بسیاری در این سوره مبارکه به کار رفته است به عنوان مثال در آیه هشتم دو جمله (فَال تَذْهَبْ نَفْسُکَ عَلَیْهِمْ حَسَراتٍ) و( إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِما یَصْنَعُون (با واو به یکدیگر عطف نشدند و نوعی فصل مطرح هست زیرا جمله ی دوم در حکم پاسخی است به جمله ی اول، وچون پاسخِ سوال ارتباط نزدیکی با سوال دارد و هر سوال پاسخی را میطلبد بنابراین به حرف واو نیاز نیست چون در آن ارتباط معنایی وجود دارد سوال در اینجا مقدر است و خواننده ازمحتوا کلام قبل متوجه میشود عبارت در درون خود، سوالی در تقدیر دارد، سوال مقدره در جمله ی اول به این صورت است چرا نباید نفست را از غصه آنان هلاک کنی ؟و جواب در عبارت دوم آمده: چون خدا به آنچه که آنها می کنند داناست. بنابراین بین دو جمله شبه کمال اتصال است .آنچه در این پایان نامه بدان پرداخته خواهد شد تلاش در زمینه بررسی سوره فاطر در دوسطح ادبی و معنایی می باشد.

پژوهش حاضر به بررسی مفهوم ارهاصات به معنای عام و به طور خاص، ارهاصات انبیا با دو رویکرد بنیادین کلامی، یعنی دیدگاه امامیه و دیدگاه معتزله، می‌پردازد. این دو دیدگاه از جهاتی با یکدیگر شباهت و از جهات دیگری اختلاف نظر دارند. واژه ارهاص در متون کهن اسلامی به کار رفته و حتی برخی آن را با معجزه مقایسه کرده‌اند. ارهاص به امور خارق‌العاده‌ای اطلاق می‌شود که به یک دوره زمانی خاص؛ یعنی پیش از اعلام رسمی نبوت، محدود است. این رخدادها به مثابه مقدمات و نشانه‌هایی هستند که پیش از بعثت هر پیامبری ظاهر می‌شوند. در حقیقت، این تمهیدی است که خدای متعال برای هر پیامبری فراهم می‌آورد تا راه را برای پذیرش رسالت او در تمام سطوح، هموار سازد و بدین وسیله، راه را بر کسانی که در پی شبهه‌افکنی و نابودی رسالت در نطفه هستند، ببند. بسیاری از علمای کلامی معتزله؛ همچون قاضی عبدالجبار، و مفسران این مکتب، نظیر زمخشری، بر این باورند که ارهاص، صرفاً به زمان دعوت پیامبران اختصاص دارد و وقوع آن را پیش از بعثت یا پس از وفات ایشان جایز نمی‌دانند. آنان همچنین کرامت را برای انبیا و صالحان، انکار می‌کنند. در مقابل، امامیه معتقد است که ارهاص به منظور آماده‌سازی مردم برای پذیرش رسالت نبوی، پیش از بعثت نیز رخ می‌دهد. افزون بر این، امامیه وقوع امور خارق‌العاده پس از وفات پیامبران را تحت عنوان کرامت می‌پذیرد و بر این باور است که ارهاص و کرامت برای صالحان؛ مانند ائمه اهل بیت (علیهم‌السلام)، حضرت مریم (سلام‌الله علیها) و دیگر نیکان نیز جاری است.

فلسفه اخلاق شاخه‌ای از علم فلسفه است که به پرسش‌های عقلانی و بنیادین اخلاقی می‌پردازد. استاد مصباح یزدی از نخستین کسانی بودند که در حوزه مباحث فلسفه اخلاق که قبل از انقلاب اسلامی رایج نبود، ورود پیدا کردند. از جمله نظریه‌های مطرح در خصوص «فلسفه اخلاق»، نظریه حضرت آیت‌الله مصباح یزدی(ره) است که به دلیل داشتن امتیازات متعدد، امروزه از رایج‌ترین نظریه‌ها در این موضوع است. با وجود اینکه ضرورت پرداختن به بحث اخلاق و ریشه و فلسفه اخلاق در میان مسلمانان به دلیل رواج معارف دینی و سفارش‌های دین اسلام به رعایت اخلاق کمتر احساس می‌شود علامه مصباح یزدی با تمرکز بر این مبحث به بسیاری از شبهات مطرح شده در این حوزه پاسخ داده و با طرح پرسش‌ها و شبهات دیگر مکاتب اخلاقی؛ ضرورت پرداختن به این بحث را نیز روشن کرده‌اند. ایشان در زمینه فلسفه اخلاق نو‌آوری‌ها و ابتکاراتی داشته و به شیوه‌ای نو و کاملاً نظام یافته، جامع و مدون به فلسفه اخلاق پرداخته‌اند. برخی از نوآوری‌ها و نظرات ایشان کاملا ابتکاری و برخی دیگر الهام گرفته از نظرات فیلسوفان گذشته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ابتکارات فلسفه اخلاقی علامه مصباح یزدی، به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است و به بیان و بررسی ابتکارات علامه مصباح یزدی در حوزه مباحث فلسفه اخلاق، می‌پردازد. هدف اصلی از انجام این پژوهش جمع‌آوری نوآوری‌های آیت‌الله مصباح یزدی در مورد فلسفه اخلاق در قالب یک رساله است. از مهم‌ترین نوآوری‌های ایشان در زمینه فلسفه اخلاق می‌توان به «نظام‌سازی برای اخلاق اسلامی» و «نقد و بررسی سایر مکاتب اخلاقی»، «تطبیق اخلاق عرفانی و نقلی با اخلاق فلسفی» و همچنین «طرح نظریه ضرورت بالقیاس بودن باید اخلاقی» اشاره کرد. «جامعیت»، «اتقان مباحث و تنقیح منسجم مبانی»، «توجه به سؤالات مطرح در فلسفه اخلاق» و «ارائه نظریه از رهگذر نقد مکاتب غربی» را می‌توان از جمله ویژگی‌های مهم این نظریه دانست.

امروزه ساختارشناسی سوره های قرآن و یا به عبارت دیگر ",تفسیر ساختاری", به عنوان رویکردی نوین در مطالعات قرآنی محسوب می‌گردد. رویکرد ساختاری به قرآن مبتنی بر پذیرش یک نظام منسجم از ارتباطات میان آیات هر سوره است که با رد نگرش پراکنده و جزئی‌نگر، تلاش می‌کند هر سوره را به‌عنوان یک واحد یکپارچه و هدفمند مورد مطالعه قرار دهد. تحقیق حاضر بر آن است که با روش توصیفی-تحلیلی بر پایه گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای به بررسی موضوع ",ساختارشناسی تحلیلی سوره نمل", بپردازد. هدف از این تحقیق، بررسی و تحلیل ساختاری سوره نمل و کشف نظم و انسجام آیات آن برای دستیابی به هدف و غرض سوره است. در این راستا ابتدا به بررسی اصول و مبانی ساختارشناسی سوره‌های قرآن و سپس به ساختار تحلیلی سوره نمل و در نهایت به ثمرات و فوائد آن پرداخته شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که ساختارشناسی سوره‌های قرآن بر اصولی همچون توقیفی بودن ترتیب آیات، هماهنگی و هدف‌دار بودن اجزاء سوره‌ ها، وجود پیوستگی و تناسب معنایی میان آیات استوار است. همچنین از مهمترین ثمرات و فوائد رویکرد ساختاری می‌توان به کمک به فهم بهتر قرآن، کشف معانی عمیق‌تر از آیات و نگرش کل‌گرایانه به آیات هر سوره به منظور پاسخگویی به شبهات مطرح شده از سوی مستشرقان و امکان تدوین ترجمه‌ های پیوسته و منسجم از قرآن اشاره نمود. از دیگر نتایج این تحقیق اینکه سوره نمل دارای چهار سیاق اصلی است که هر سیاق شامل بخش هایی مستقل و در عین حال مرتبط باهم می‌باشد.

موضوع این تحقیق، بررسی و تحلیل پیامدهای خطیئه آدم در سنت تفسیری اسلامی و الاهیات مسیحیت است. در این تحقیق، ما قصد داریم تا با استفاده از منابع معتبر و مطالعات کتابخانه ای، به بررسی عمیق این موضوع بپردازیم. این موضوع شامل بررسی تفاوت ها و تشابه های بین دیدگاه های مختلف در مورد پیامدهای خطیئه آدم در سنت تفسیری اسلامی و الاهیات مسیحیت خواهد بود در سنت اسلامی و الاهیات مسیحیت ، خطیئه آدم و پیامدهای آن یکی از موضوعات مهم و بحث برانگیز است. این موضوع در بسیاری از تفاسیر قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، ما قصد داریم به پیامدهای خطیئه آدم در سنت اسلامی و الاهیات مسیحی بپردازیم در سنت اسلامی، خطیئه آدم اغلب به گناه آدم و حوا در بهشت اشاره دارد که منجر به هبوط انسان و آغاز زندگی او در دنیا شد. این موضوع در قرآن، حدیث، و تفاسیر مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در الاهیات مسیحیت، خطیئه آدم می تواند به معنای گناه اصلی باشد که در برخی از سنت های مسیحیت مورد بررسی قرار می گیرد. این موضوع در فلسفه دین، الاهیات سیستماتیک، و الاهیات مقارن مورد بررسی قرار گرفته است. خطیئه آدم، داستانی در متون دینی است که به نافرمانی اولین انسان‌ها از خداوند اشاره دارد. این داستان در هر دو دین اسلام و مسیحیت وجود دارد، اما جزئیات و تفسیرهای آن در هر دو دین متفاوت است. در مسیحیت، خطیئه آدم یا گناه اصلی، به گناهی اشاره دارد که به عقیده برخی از مسیحیان، به عنوان پیامد گناه آدم و حوا به تمام انسان‌ها منتقل شده است. این گناه باعث می‌شود که انسان‌ها به طور طبیعی گرایش به گناه داشته باشند و نیازمند رستگاری باشند از طرفی خطیئه آدم در الاهیات مسیحی جایگاه بسیار مهمی دارد چون که هم با بحث انسان شناسی مسیحی هم با بحث نجات شناسی مسیحی و هم با بحث مسیح شناسی ارتباط وثیقی دارد از سوی دیگر، در اسلام، گناه آدم و حوا به عنوان گناهی شخصی تلقی می‌شود که تاثیر مستقیمی بر روح و طبیعت بقیه انسان‌ها ندارد. در این دیدگاه، هر انسان برای کنش‌های خود مسئول است و گناهان آدم و حوا بر زندگی او تاثیر نمی‌گذارد. و از طرفی خطیئه آدم در الهیات اسلامی صرفا نوعی بحث اخلاقی است و نوعی عبرت آموزی در التزام به تقوا و خویشتن داری و مقابله با وسوسه شیطان است تبعاتی که در مسیحیت مورد بحث است با تبعات آن در اسلام متفاوت است که در این راستا نظرات متکلمین اسلام اعم از شیعه و سنی ذیل مبحث عصمت و متکلمین مسیحی بررسی می شود. پیامدهای خطیئه آدم ، نقشی کلیدی در الهیات هر دو دین دارد. این پیامدها شامل مواردی مانند هبوط انسان از بهشت، مرگ، شر، و نیاز به رستگاری می‌شوند.

قرن چهارم و نیمه ی اول قرن پنجم هجری که با عنوان دوره شکوفایی تمدن اسلامی از آن یاد میشود دوران رواج علوم نقلی و عقلی میباشد که با ظهور علمای بزرگ در شاخه های مختلف علمی همراه بوده است. مطالعه جریانهای کلامی در تمدن اسلامی شرقی در سده چهارم تا نیمه سده پنجم هجری برای درک پویایی های فرهنگی فکری و اجتماعی آن زمان بسیار حائز اهمیت است. این دوره با توسعه های مهم در ادبیات فلسفه و افکار دینی همراه بود که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات سیاسی تجارت و تعامل با سایر فرهنگها قرار گرفت. این تحقیق به بررسی طبیعت و تأثیر این جریانهای کلامی میپردازد و مشارکت آنها در تمدن اسلامی را شرح میدهد. جریانهای کلامی قرن چهارم و نیمه قرن پنجم هجری که مهم ترین آنها شامل مکاتب معتزله، اشاعره و شیعه میباشند. تاثیر بسزایی در افکار عامه مردم و حتی حکومتها داشته است. مضاف بر اینکه اینگونه جریانها در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی نیز نقش مهمی ایفا کرده است. همچنین در تأثیر و تاثرات متقابل شاهد اثرگذاری حکومت ها بر این جریانها هستیم برای مثال حکومت آل بویه در این زمان که بر بخشهایی از جهان اسلام حکومت میکرد تأثیر زیادی بر جریانهای کلامی داشته است. تعاملات علمی بین اسلام و غرب نیز به سهم خود تحولاتی را بر جریانهای کلامی گذاشته است. رویکرد متحجرانه در مقابل جریانهای پیشرو کلامی و اختلافات و مناظراتی که بین این مکاتب وجود داشته است از دیگر مسائلی است که بررسی آن حائز اهمیت میباشد. بررسی جریانهای کلامی در شرق تمدن اسلامی از قرن چهارم تا نیمه قرن پنجم هجری، نشان دهنده اوج شکوفایی علمی و فرهنگی این دوره است. این دوران به ویژه با ظهور مکاتب کلامی متنوع، تعاملات فلسفی و تاثیرپذیری از تحولات سیاسی اجتماعی همراه بود. در این دوره مراکزی مثل بغداد کتابخانه ها و مدارس نقش مهمی در جریانهای کلامی از خود باقی گذاشت. بررسی عوامل سیاسی مثل حکومت آل بویه مراکز علمی مکاتب کلامی و تعاملات فرهنگی در روند ایجاد یک تصویر کاملی از جریانهای کلامی در خور اهمیت فراوان میباشد.

قرآن کریم به عنوان کتاب مقدس اسلام، نه تنها به عنوان یک اثر دینی و روحانی، بلکه به عنوان یک مرجع علمی نیز مورد توجه است. این کتاب، در کنار آموزه‌های اخلاقی و روحانی، به مباحث علمی متعددی چون آفرینش، طبیعت، پزشکی و ریاضیات اشاره دارد. با دقت در آیات قرآن، می‌توان به نکات عمیق و تعالیم علمی دست یافت که بسیاری از آنها با پیشرفت‌های علمی امروز همخوانی دارد. در این راستا هدف از این پژوهش بررسی مرجعیت علمی قرآن کریم در تفسیر نمونه می‌باشد. آیت‌الله مکارم شیرازی با تأکید بر لزوم استفاده از قرآن به عنوان مرجعیت علمی بر ضرورت تطبیق مفاهیم علمی و دینی تأکید کرده و بر این باورند که تضاد بین علم و دین ناشی از عدم فهم صحیح از هر دو حوزه است. این پژوهش با رویکرد تحلیلی-توصیفی با توجه به منابع دست اول کتابخانه ای و مقالات به روز، به تحلیل زوایای جدید تعامل میان علم و دین پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مرجعیت علمی قرآن در دانش‌هایی که قرآن را یکی از ارکان معرفت ‌شناختی خودشان می‌دانند مثل فقه و دانش‌های دیگر خیلی متفاوت است. اما به این معنا نیست که سایر علوم چون علوم اسلامی نیستند مانند علوم تجربی و علوم ریاضی، از این مرجعیت بی‌بهره باشند. بلکه مرجعیت علمی قرآن می‌تواند اهداف علوم دیگر را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

این پژوهش با رویکردی تطبیقی و تحلیلی انجام می‌شود و به بررسی مفهوم قدرت و پیروزی الهی در قرآن کریم، عهد عتیق و عهد جدید می‌پردازد. ابتدا، تحلیل مفاهیم قرآنی با استفاده از روش تفسیر موضوعی صورت می‌گیرد؛ بدین منظور، آیات مرتبط با قدرت مطلق خداوند، پیروزی الهی، و ارتباط آن‌ها با ایمان و عمل صالح استخراج و تحلیل می‌شوند. سپس، مطالعه متون عهد عتیق و عهد جدید با تمرکز بر مفاهیم قدرت و پیروزی، به‌ویژه در ارتباط با ایده «قوم برگزیده خدا» در عهد عتیق و ابعاد معنوی و نمادین پیروزی در عهد جدید، انجام می‌گیرد. برای این بخش، از روش تحلیل محتوای متون مقدس و مطالعه تفاسیر معتبر استفاده می‌شود تا زمینه‌های توافق و اختلاف میان این متون روشن گردد. در مرحله بعد، مقایسه تطبیقی میان دیدگاه‌های قرآنی و عهدین صورت می‌گیرد تا تمایزات اعتقادی، اخلاقی و جهان‌شمولی پیام قرآن در مقابل خاص بودن پیروزی در عهد عتیق و معنویت‌گرایی عهد جدید برجسته شود. همچنین، تاثیر این تفاوت‌ها بر ساخت هویت دینی در اسلام، یهودیت و مسیحیت و رابطه انسان با خداوند و جامعه مورد بررسی قرار می‌گیرد. پژوهش با استفاده از منابع تفسیری، کلامی و تاریخی انجام می‌شود و از دیدگاه‌های متخصصان ادیان تطبیقی بهره می‌گیرد. در نهایت، نتایج تحقیق در قالب تحلیل علمی و تطبیقی ارائه می‌شود تا سهم این پژوهش در مطالعات تطبیقی ادیان و تسهیل گفتگوی فکری میان پیروان ادیان الهی مشخص گردد. روش اجرا شامل گردآوری داده‌ها از متون اصلی (قرآن، تورات و انجیل)، تحلیل محتوای آن‌ها، و مقایسه تطبیقی است که به طور نظام‌مند به پرسش‌های اصلی و فرعی پاسخ می‌دهد.