جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طوالع الانوار از قاضي عبدالله بن عمر بيضاوي كتاب مختصريست در كلام كه مورد التفات كثيري از عالمان اسلامي واقع شده و بر آن شروح متعددي نوشته اند كه از آنجمله است اين شرح يعني شرح تستري. درين نسخه فقط شرح خطبه كتاب طوالع الانوار از شرح تستري آمده است. (عبدالله انوار) [كتابخانه ملي 9/239]

شرحي است بر مطالع الانوار تأليف سراج الدين ابو الثناء محمود بن ابي بکر ارموي (594-682) که گويا شمس الدين ابوالثناء محمود بن عبدالرحمن اصفهاني درگذشته 749 بنام نظام الدين جلال الاسلام محيي السنة ساخته است (ص ع: اصفهاني). (دانشگا ش 3578 و 6831، چلبي بروکلمن ذيل 1: 5/849). شارح فاضل در شرح اين كتاب، همان شيوه را به كار برده كه در شرح تجريد الاعتقاد موسوم به تشييدالقواعد، انجام داده است. اوبخشي از متن را كه قصد شرح دارد، به صورت كامل و با مركب قرمز آورده سپس به شرح گسترده آن پرداخته است. سبكي عسقلاني، سيوطي، طاش كوپري زاده و چلبي شرح مطالع از اصفهاني ياد كرده اند اما در اين مدارك نامي خاص براي اين شرح ياد نشده. حاج خليفه پس از اين كه از شرح اصفهاني و از حاشيه محمد شاه بن يوسف فناري (م-929) بر آن سخن گفته، از شرحي ديگر بر مطالع ياد ميكند كه تنوير المطالع نام دارد و از مؤلف آن سخن نميگويد. برو كلمان نيز شرح اصفهاني و تنوير المطالع را جدا ياد كرده و دومين را مجهل المولف ميپندارد اماجاي شك نيست كه تنوير المطالع - كه صدر آن در كشف الظنون نقل شده - همان شرح اصفهاني است زيرا علاوه بر اين كه در حاشيه داود - بر حاشيه گرگاني عبارتي از شرح اصفهاني نقل شده كه پيداست از همين كتاب تنوير المطالع است، بهترين گواه نسخه شماره 3873 (جاي سخن) است كه در زندگي اصفهاني نوشته شده و بر پشت نخستين برگ آن با خط كهن چنين آمده «‌ كتاب شرح مطالع الانوار من مصنفات المولي الامام المحقق شمس اعملة والدين المشهور بالاصفهاني دامت بركاته » نويسنده اين شرح در آنجا كه مؤلف (ارموي) از زين الدين كشي ياد كرده و از كتاب حدائق او مطالبي نقل ميكند. (عبدالحسين حائري) متن از سراج الدين ابو الثنا محمد بن ابي بكر ارموي در گذشته 689 است، جز تنوير المطالع و تبصير المطالع دواني است كه حاشيه ايست بر همين مطالع الانوار ارموي. (محمد تقي دانش پژوه) المطالع لسراج الدين بن أبي بكر الأرموي المتوفي سنة 982هـ و يصفه صاحب الكشف بأنه كتاب اعتني بدراسته الفضلا، و يشتمل أربعة أقسام في الأمور العامة في الجواهر، في الأعراض، في العلم الإلهي، و قد صنف حوله كثيرون، منها كتابنا هذا، مبتور من أوله [کتابخانه ملک 1/131؛ مرعشي و 32/610و30/474؛ فهرست كتابخانه مجلس شوراي ملي 4/1906/10 و 10/1906؛ كشف الظنون 2/1717؛ سبكي طبقات الشافعيه 294: 6 مفتاح السعاده 299: 1 و 179: 2 الدر الكامنه 100: 5 بغية الوعاه سيوطي (چاپ جديد 200: ... ؛ دانشگاه تهران 12/2595 و 16/263 و 16/373؛ ش 3587 و 6831 دانشگاه؛ ملك 2462ص 131 فهرست عربي؛ ذيل بروكلمن 5/849؛ چلبي؛ مجلس 1/1906؛ سپه 3/521 ش 3033؛ دانشگاه 4558؛ نشريه 5/456 و 9/303]

رساله نسبتاً مفصلي است در رد بر كلمات محقق سبزواري در حاشيه اش بر مبحث تشكيك حاشيه قديم دواني بر شرح تجريد. در رد بر سخنان و نظرات محقق سبزواري در رساله قبلي (ش6) (حاشية التشكيك علي الحاشية القديمة) است. «محمود نظري» آغاز كتاب: الظاهر ان المراد بالاولوية الخ لا يخفي انه لا وجه لجعل الاحقية مخصوصاً بما عدا الثلثة المذكورة و جعلها قسيماً للاحقية المخصوصة بها و ابعد منه جعلها قسيما للثلاثة المذكورة نفسها. بل الظاهر ان الاولوية هاهنا هو كون الكلي مقتضي لذات الفرد او الاحقية الناشئة منه. انجام كتاب: انت خبير بان اعتبار هذا المعني لا تفاوت فيه في الجسم الطبيعي و في المقدار و هو ظاهر، هذا ما أردنا ايراده في هذه المقالة. [ذيعه 11/148؛ طبقات اعلام الشيعه قرن 11ص 167؛ عكسي مركز احياء 4/187 و 4/194 و 4/201 و 4/206 و 4/208 و 4/218؛ مدرسه معمارباشي ص 121؛ دانشگاه تهران 16/342 و 16/430؛ نشريه 4/407؛ فهرست سپهسالار 3/440؛ كتابخانه ملي 5/394؛ كتابخانه وزيري 4/1318؛ ]

مولف در سال 850ق. در تبریز به درخواست کمال‌الدین یوسف مشهور به میرشکی این شرح را نوشته است.

رسالة في اثبات الواجب و لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و نفي الشريك. (دانش پژوه) رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريك عن الواجب بالذات و بيان اثبات التوحيد له. (محمد تقي دانش پژوه) از شمساي گيلاني همان رساله شماره 10/1701 اين كتابخانه است كه قبلا در اين فهرست از آن ياد شده. از ميان رسائل توحيديه شمساء گيلاني تنها همين رساله است كه در ذريعه و فهرست دانشگاه ياد شده است. نگارنده در ذريعه و ديگر مراجع و فهارس، تا كنون از ديگر رسائل او جز « حدوث عالم » و « تحقيقات » ذكري نديدم فهرست دانشگاه 3: 136 پايان اين نسخه با آنچه از پايان نسخه دانشگاه دانشگاه در فهرست آن كتابخانه نقل شده متفاوت است. در پايان نسخه ما 15/1701 تاريخ 1076 ديده ميشود و دور نيست تاريخ تاليف رساله باشد. (عبد السحين حائري) اين رساله (اثبات وحدة الواجب) بتازي و از شمسا ميباشد و در آن بروش مشائيان خاوري يگانگي خداوند آشكار گرديد و گاهي شعر پارسي و تازي نيز در آن آمده است. (محمد تقي دانش پژوه) اين رساله کلامي در اثبات توحيد و يگانگي پروردگار نوشته شده، و مؤلف در آن با بيان برهان تمانع به تقرير و توضيح آن مي پردازد. آغاز كتاب: هو الله سبحانه و تعالي عما يشركون. قد استدل علي توحيد الواجب جل شأنه بانه لو تعدد كان الاثنان منه اعني معروض الاثنينية بدون العارض انجام كتاب: نعم المعلوم بالعلم التفصيلي جزء للمعلوم بالعلم الاجمالي فافهم و تبصره و من الخطاء فاحذر [فيلم دانشگاه 1/647؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 1/316؛ الهيات تهران ص 375]

رسالة في اثبات الواجب و لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و نفي الشريك. (دانش پژوه) رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريك عن الواجب بالذات و بيان اثبات التوحيد له. (محمد تقي دانش پژوه) از شمساي گيلاني همان رساله شماره 10/1701 اين كتابخانه است كه قبلا در اين فهرست از آن ياد شده. از ميان رسائل توحيديه شمساء گيلاني تنها همين رساله است كه در ذريعه و فهرست دانشگاه ياد شده است. نگارنده در ذريعه و ديگر مراجع و فهارس، تا كنون از ديگر رسائل او جز « حدوث عالم » و « تحقيقات » ذكري نديدم فهرست دانشگاه 3: 136 پايان اين نسخه با آنچه از پايان نسخه دانشگاه دانشگاه در فهرست آن كتابخانه نقل شده متفاوت است. در پايان نسخه ما 15/1701 تاريخ 1076 ديده ميشود و دور نيست تاريخ تاليف رساله باشد. (عبد السحين حائري) اين رساله (اثبات وحدة الواجب) بتازي و از شمسا ميباشد و در آن بروش مشائيان خاوري يگانگي خداوند آشكار گرديد و گاهي شعر پارسي و تازي نيز در آن آمده است. (محمد تقي دانش پژوه) اين رساله کلامي در اثبات توحيد و يگانگي پروردگار نوشته شده، و مؤلف در آن با بيان برهان تمانع به تقرير و توضيح آن مي پردازد. آغاز كتاب: بسمله الحمدلله الواحد الاحد الصمد و الصلوة و السلام علي سيد المرسلين المسمي باحمد و آله الطاهرين المعصومين المتصفين بالکمال الامجد اما بعد فيقول فقير خلق الله محمد الشهير بشمسا گيلاني ... هذه رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريک عن الواجب بالذات و اثبات التوحيد له تعالي علي ما وقع الاشارة اليه في قوله تعل في اوائل سورة الانبياء و هو قوله تعالي لو کان فيهما الهة الا الله لفسدتا، و اعلم ... انجام كتاب: الذي ذکرناه يلزم فوت الاشارة الي المطلب الاول الذي هو عمدة الطالب عند علماء الدين و الحکماء الالهيين و اهل الکشف و اليقين. تمت. [كتابخانه ملك 5/327؛ مجلس 9/441 ش 5/1823؛ دانشگاه 3/137 ش 2/926؛ مك گيل 65؛ دانشگاه تهران 16/141؛ فيلم دانشگاه 1/647؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 1/316؛ الهيات تهران ص 375؛ اهدائي رهبر 4-1؛ ]

محشي شناخته نشد. حاشيه اي توصيفي با عناوين (قوله-قلنا) بر رساله «التهليلية» شمس الدين محمد استرآبادي (قرن10ق). معرفي شده در همين فهرست-است. اين حاشيه هر چند مختصر است اما توضيحات جامعي در مورد مباحث مطروحه ارائه كرده است. با جستجو در منابع محشي شناخته نشد. [اهدائي رهبر4-1]