جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين تحقيق به نقد ديدگاه‌هاي مغرضانه برخي مستشرقان يا خاورشناسان مبني بر اين که: دين اسلام بر اثر نَبرد و خونريزي گسترش يافته؛ زيرا پيامبر اسلام(ص) در طول مدّت کوتاه نبوّت خويش جنگ‌هاي بسياري با مشرکان قريش، يهوديان و نصاري انجام داده و پيشرفت اسلام به زور شمشير بوده است! مي‌پردازد و علّت جنگ‌هاي متعدّد رسول خدا را تحليل مي‌کند. از اين رو نويسنده ابتدا مفهومي از استشراق و پيدايي آن ارايه کرده، سپس فلسفه جهاد و اهداف عالي مترتّب برآن را شرح مي‌دهد. وي در ادامه با بررسي برداشت غلط غربي‌ها از جهاد و دين اسلام، به معرّفي چند تن از مستشرقان مغرض و منصف (واقع بين) مي‌پردازد. آن گاه با اشاره به زمينه‌هاي گسترش اسلام در حجاز، اوضاع سياسي، اجتماعي، اخلاقي و فرهنگي شبه جزيره عربستان در صدر اسلام را واکاوي و اقدام هاي حضرت رسول براي سر و سامان دادن وضعيت بد اجتماعي و فرهنگي مردم را بيان مي‌کند. نگارنده اخلاق پيامبر اسلام(ص) و توجّه ويژه ايشان به اوضاع مختلف زندگي مردم را عامل اصلي گرايش آنان به دين اسلام و گسترش آن در شبه جزيره عرب و کشورهاي مجاور برشمرده و انگيزه جنگ‌هاي ايشان را دفاع از مظلومان و مستضعفان و پيشگيري از فتنه‌هاي بزرگ تر همچون از بين رفتن اساس اسلام دانسته و از جهاد و ماهيت آن دفاع مي‌کند. در بخش ديگري از کتاب به نقد ديدگاه‌هاي مستشرقان و فلاسفه غرب درباره جهاد در اسلام پرداخته و نظريات آنان در زمينه جنگ‌هاي هجومي رسول خدا را نيز مطرح کرده و پاسخ مي‌دهد. وي همچنين با تحليل جنگ بَدر و اُحُد نوع رفتار انساني پيامبر(ص) با اسيران جنگي و برخوردهاي مدارا جويانه ايشان با انواع مخالفان را دليل مهمي بر نقد ديدگاه‌هاي مغرضانه مستشرقان مبني بر خشونت دين اسلام و پيامبر اکرم( مي‌داند. نويسنده با اشاره وي به فتنه‌انگيزي يهوديان و پيمان‌شکني‌هاي متعدّد آنان، دليل جنگ‌هاي پيامبر اسلام با آن ها را همين مسأله برمي شمارد. تغيير سياست رسول اکرم در مدينه، ادّعاي برخي از مستشرقان درباره طمع کردن پيامبر به اموال مشرکان و يهوديان براي بهبود اوضاع مهاجرين، اقدام ايشان به جنگ‌هاي هجومي و حمله به کاروان مشرکان، تحليلي از مانورهاي نظامي پيامبر اکرم و نقد برخي برداشت‌هاي غلط مستشرقان در مورد دين اسلام و قوانين آن، از ديگر مطالب اين پژوهش محسوب مي‌شود.

‫درباره شخصيت امام علي(ع) همواره ديدگاه‌هاي متفاوتي بيان شده است، و اين رساله با روش توصيفي- تحليلي به بررسي و نقد ديدگاه خاورشناسان درباره شخصيت اميرالمؤمنين علي(ع) پرداخته، و شخصيت سياسي، اجتماعي و علمي آن حضرت را از منظر خاورشناسان بررسي نموده است. منظور از شرق‌شناسان، گروهي از پژوهشگران و محققان غربي هستند که در مورد دين، هنر، آداب و رسوم، و ديگر مسايل مربوط به خاورميانه و شرق اروپا مطالعه و تحقيق مي‌کنند. در حال حاضر بسياري از دانشگاه‌هاي غربي، معمولا در قالب تأسيس يک دپارتمان ويژه، در مورد دين اسلام و تشيع آثار علمي قابل توجهي را ارايه مي‌نمايند. ابعاد مختلف زندگاني و شخصيت فردي امام علي(ع) ، از مسايلي است که توجه خاورشناسان علاقمند به مسايل تاريخ اسلام را همواره به خود جلب نموده است. خدمات اجتماعي علي(ع) ، به‌ويژه رسيدگي به بيت‌المال، کشتي‌سازي، حفر قنات، توجه به بهداشت، ساختن آسياب، راه‌سازي، شهرسازي، توجه به مسايل رفاهي و اقتصادي مسلمانان، رفتار او با خلفاي سه‌گانه و مخالفان حکومت، و برخورد فکري و نظامي امام با آنان از جمله مواردي است که مورد توجه شرق‌شناسان بوده است. امام علي(ع) که تربيت يافته مکتب پيامبر گرامي اسلام(ص) است، اولين ايمان‌آورنده به پيامبر بوده، و به‌همين دليل، فضايل او از اهميت مضاعفي نزد خاورشناسان برخوردار است. بسياري از خاورشناسان نسبت به مسأله جانشيني پيامبر اسلام(ص) تحقيق گسترده‌اي انجام داده، و در اين مورد سه نظريه ارايه کرده‌اند؛ گروهي معتقدند که سقيفه، عاملي انحرافي در جانشيني بوده، و علي(ع) جانشين حقيقي پيامبر است. گروه ديگري صرفاً ديدگاه شيعيان و اهل سنت را ابراز کرده و از خود هيچ نظري ارايه نکرده‌اند. گروه سوم معتقدند که پيامبر هيچ جانشيني انتخاب نکرده است. بعد علمي امام علي(ع) ، جمع‌آوري قرآن توسط ايشان، و همچنين نهج‌البلاغه از ديگر مسايل مورد توجه مستشرقان درباره امام علي(ع) مي‌باشد.

‫حدیث دومین سند دین شناسی و گسترده ترین منبع اسلام است، مسلمانان در تاریخ طولانی حدیث تلاشهای فراوان در حفظ، کتابت، گردآوری، تنظیم، شرح و توضیح و نشر آن داشته اند. بیش از یک قرن است که خاورشناسان، مطالعاتی را در حوزه حدیث آغاز کرده اند آنان در ضمن ارائه خدماتی در زمینه حدیث چون تصحیح، ترجمه و نشر، به طرح پرسشها و شبهاتی در این زمینه پرداخته اند. در میان مستشرقان گلدزیهر و شاخت بیشترین تاثیر را در این زمینه داشته اند. طبیعی است که اگر پژوهشگران مسلمان به نقد وبررسی این دیدگاهها نپردازند، با توجه به سرعت دست یابی به اطلاعات در دنیای کنونی، آثار زیانباری بر عقاید و باورهای مسلمانان و سست کردن بنیادهای دینی خواهد داشت. با این ضرورت موضوع این رساله انتخاب شد. مطالب این رساله در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول به کلیات اختصاص دارد، که در ضمن دو فصل تاریخچه کلی شکلی گیری مطالعات استشراقی به صورت عام ونیز مطالعات خاورشناسی در حوزه حدیث را به بحث می گذارد. در فصل نخست از شکل گیری، انگیزه ها و ابعاد کار خاورشناسان بحث شده است. در فصل دوم از زمان شکل گیری مطالعات خاورشناسی در حوزه حدیث بحث شده و سپس به معرفی سی تن از مستشرقانی که در حوزه حدیث فعالیتی داشته اند، پرداخته شده است، در ادامه انواع مطالعات حدیثی خاورشناسان و نیز جریان های فکری آن مورد بحث واقع شده است. بخش دوم به نقد وبررسی دیدگاههای حدیثی گلدزیهر اختصاص دارد. در فصل نخست این بخش زندگی نامه علمی گلدزیهر و آثار او در زمینه مطالعات اسلامی و حدیثی معرفی شده است، سپس در فصل دوم چهار نظریه از دیدگاههای وی در زمینه حدیث نقد و بررسی شده است: یکی اصطلاح حدیث و سنت، دیگری ماهیت حدیث و سوم دیدگاه او درباره عدم کتابت حدیث و چهارم مسأله نقد متن. بخش سوم به نقد و بررسی دیدگاههای حدیثی شاخت اختصاص دارد. در فصل اول این بخش زندگی نامه علمی شاخت بهمراه آثار او در زمینه مطالعات اسلامی و نیز آثار حدیثی وی معرفی شده است. در فصل دوم چهار دیدگاه از آرای وی مورد نقادی قرار گرفته است. یکی انتساب احادیث فقهی به پیامبر، دیدگری قاعده شاخت در شناسایی احادیث ساختگی، سوم چگونگی شکل گیری اسناد و چهارم خروج شریعت از قلمرو فقه. در پایان نیز جمع بندی و نتیجه گیری از مباحث، بهمراه پاره ای از پیشنهادات ارائه شده است.